Parkeer uw auto nabij of op het plein in het centrum van Bastogne. Op dit plein, Place General McAuliffe staat het meest gefotografeerde object van Bastogne, een Sherman tank. Hieronder volgen we enkele opvallende voorwerpen en locaties die ik u niet wil onthouden zoals de geschiedenis achter de Sherman tank op het Place General McAuliffe, de begraafplaats, etc.

Op een hoek van Place General McAuliffe staat het meest gefotografeerde monument van Bastogne, een M4A3 Sherman tank. De Sherman was onderdeel van de 41st Tank Battalion, Company B van de 11th Armored Division. Deze tank, onder commando van Staff Sgt. Wallace Alexander, werd op 30 december 1944 nabij Renaumont, enkele kilometers ten westen van Bastogne, uitgeschakeld. De M4A3, die door de bemanning 'Barracuda' werd genoemd, was afgedwaald van hun eenheid, samen met de tank onder commando van Captain Robert L. Ameno. De twee tanks trokken noordwaarts en nabij Renuamont, waar de commandopost van kolonel Otto Ernst Remer, ‘Kommandeur’ van Hitler zijn elite brigade Führer Begleit, zich bevond, liep ‘Barracuda’ vast in een met sneeuw gevuld vennetje. Een paar Duitse granaten waren voldoende om de tank geheel tot stoppen te dwingen. Aan bakboordzijde is nog duidelijk een inslag van een Duitse granaat te zien die mede verantwoordelijk was voor de gewonde bemanning. Ook aan de achterzijde is een inslag te constateren.

Door de rondvliegende scherven in de tank, raakte commandant, Wallace Alexander ernstig gewond. Schutter Cecil Peterman en lader Dage Herbert raakten ook gewond en na minimale verzorging door de Duitsers, naar Stalag XIIA gezonden. Chauffeur Andrew Urda en assistent chauffeur, Ivan Goldstein bleven ongedeerd en werden ook krijgsgevangen genomen en naar Stalag XIIA gestuurd. Maar omdat Goldstein een jood was werd deze, samen met Urda (beide hadden gezworen bij elkaar te blijven), voor slavenarbeid ingezet. Goldstein en Urda overleefden de oorlog ternauwernood en hadden maanden nodig om weer op krachten te komen. Urda werd nooit meer de oude en overleed in 1979, Goldstein vertrok naar Israel waar hij nog steeds schijnt te wonen. Tank commandant Wallace zou afgevoerd zijn als gewonde en na enkele dagen zijn overleden. Sergeant Alexander's stoffelijk overschot werd later vanuit België overgebracht naar Amerika, en is daar herbegraven op 25 november 1952 op de Golden Gate National Cemetery, in San Bruno, California.
De tank van Capt. Ameno werd ook uitgeschakeld waarbij vier bemanningsleden direct omkwamen en de vijfde later in gevangenschap.

Na de oorlog was ‘Barracuda’ de enige tank die rond Bastogne achtergebleven was. De rest van het oorlogstuig was weggehaald en gesloopt. Maar de eigenaar van het land, M. Denis, waar de Sherman tank stond had altijd geweigerd om de tank te verplaatsen omdat hij bang was dat het vennetje waar deze instond vervuild zou raken. Maar op het laatst, in 1947, gaf hij toch toestemming de tank weg te halen. De tank werd gerestaureerd en van een andere koepel voorzien. Na de opknapbeurt werd de tank geschonken aan Bastogne en op het Place General McAuliffe geplaatst.

De tank werd in november 2006 tijdelijk verwijderd voor een groot onderhoud. De tank is nu weer in goede staat na een grondige restauratie. In mei 2007 keerde ze terug op haar plekje van Place General McAuliffe. Opvallend detail aan de tank is, dat het nog steeds een .50 Browning machinegeweer op de koepel voert.

Iets ten zuidwesten van deze plek, aan de linkerzijde van de Rue de Neufchâteau, is een klein museumpje gevestigd. Dit is het 'Original Museum'. De entree bedraagt € 3 per persoon. Het lijkt op een winkel en dat is het eigenlijk ook. Want hier kunt u tegen (fikse) betaling originele voorwerpen die herinneren aan de Slag rond Bastogne kopen. Betaalde u voor een Duitse helm 20 jaar geleden hier nog 25 gulden, nu is de prijs al opgelopen tot zeker 200€! Maar de voorwerpen in het museum zijn mooi uitgestald al is het erg krap allemaal. En let op! Het eerste gedeelte is ingericht als volksmuseum en geheel gevuld met voorwerpen die in deze streek gebruikt werden.

Let u even op nummer 21, aan de overzijde van het 'Original Museum', in deze straat is een plaquette is aangebracht op een gevel ter nagedachtenis aan het omkomen van Renee Lemaire. Deze zuster werd gedood tijdens het Duitse bombardement van 24 december, op deze plek. Ze kreeg wereldwijde bekendheid door haar verschijnen in de TV serie 'Band of Brothers'. Meer over haar wordt besproken als we de begraafplaats van Bastogne aandoen (zie lager).

U kunt nu verder de Rue de Neufchâteau afrijden tot vlak voor het viaduct. Aan de rechterzijde, van de Rue de Neufchâteau, ziet u vervolgens een tankkoepel van een Sherman tank met 76mm kanon. Het dient als monument voor Ernest Glessener die op deze plaats sneuvelde nadat hij een Duitse tank had uitgeschakeld. Hij was de eerste Amerikaanse soldaat die sneuvelde, op 10 september 1944, in de gemeente Bastogne.

Als men oostwaarts door Bastogne gaat, via de Rue de Sablon, dan komen we via enkele bekende punten. Eén van deze punten staat in vele publicaties vermeld, de foto genomen vanaf een balkon. Hij is hieronder ook afgebeeld, met het balkon waar vanaf de foto genomen is.

Als men aan de rechterkant de St Petrus kerk passeert, verschijnt aan het eind van Rue de Virvier het grote oorlogsmonument op de kruising Place de Saint-Pierre en Rue de Pierre Thomas. Het is een grauw geheel en verdient eigenlijk een rustiger punt van bezinning dan dit drukke kruispunt. Als men op dit punt rechtsaf gaat, dan komt men uit bij Mémorial du Mardasson (richting Clervaux).

Als men bij het monument linksaf gaat en daarna bij de rotonde de tweede afslag neemt, richting Hemroulle/Longchamp, dan komt men uit bij het hoofdkwartier van General McAuliffe.

Misschien voor velen het beste museum in Bastogne, is de 'Bastogne Barracks', aan de Rue De La Roche 40 in Bastogne, vanwege haar oorspronkelijke historische waarde. Dit was namelijk het voormalige hoofdkwartier van General McAuliffe tijdens de belegering van Bastogne. Nu is er een museum in ondergebracht, en is een restauratie ruimte te bezoeken waar tanks en voertuigen worden onderhouden. Het is dagelijks te bezoeken, behalve op maandag. Het bezoek is onder professionele begeleiding van een militaire gids, en de rondleidingen starten om 10.00 uur, 11.00 uur, 13.00 uur en 14.00 uur.

Hou er rekening mee, dat de rondleiding tussen de twee-en twee en half uur duurt. Na een inleiding is het al snel naar de kelder waarin General McAuliffe zijn hoofdkwartier had. Hierin is een situatie ingericht rond het moment dat de boodschap van de Duitsers kwam om over een overgave te praten, waarop de beroemde woorden ‘NUTS’ als antwoord werd gegeven. Onderhand is wel duidelijk geworden dat McAuliffe ruwere woorden gebruikte als antwoord, namelijk,… ‘Fuck ‘em’. Maar wetende dat het antwoord ook op schrift moest, werd besloten om er ‘Nuts’ van te maken.

De rondleiding gaat verder de kelderruimtes door, naar onder andere een R&R ruimte voor soldaten, en de radio-communicatie ruimte. Hier wordt tevens uitleg gegeven over verschillende vuurwapens welke gebruikt werden door de Amerikanen en Duitsers. De bezoeker is in de gelegenheid om verschillende geweren, zoals een M1 Garand, een Thompson submachine gun (Tommy Gun) en een K98 Mauser in de handen te houden. In een andere ruimte wordt het beroemde ‘kerstmaal’ van de officieren uitgebeeld. Vervolgens worden tentoonstellingen getoond van verzamelde objecten van een particulier. Niet alleen van de gevechten rond Bastogne, maar als de gelegenheid zich voordoet, kan men er ook één zien over ‘Operatie Desert Storm’, de inval in Irak begin jaren negentig van de vorige eeuw.

Als laatste onderdeel van de tour, wordt een bezoek gebracht aan de hallen met de gerestaureerde voertuigen en tanks. Om er te komen, wordt men naar de andere zijde van de barakken gebracht. Hier komt men voor sommigen langs een 'oude bekende', een M10 'Wolverine', welke jarenlang opgesteld stond bij het museum nabij het Memorial de Mardasson. Verschillende tanks en voertuigen zijn in restauratie, maar twee hallen staan reeds boordevol met mooie stukken. Als liefhebber van Sherman tanks. kon ik mijn hart ophalen. hier staan verschillende soorten, waaronder de M4 105mm, de Firefly (op M4A4 chassis), en berger tanks.

Er zijn plannen om de barakken in 2016 te sluiten. Deze mededeling leverde een storm van protest op, maar het lot lijkt bezegelt. Hopelijk blijft het deel wat van historisch belang is bewaard voor de toekomst.

Tegenover deze barakken is het gemeentelijke kerkhof gevestigd. Hier zijn enkele bekende foto's genomen tijdens het begraven van Amerikaanse en Duitse soldaten. Vanaf dit punt is ook een voorraad dropping, door C-47's, gefilmd. Een fragment van deze dropping zit in de film die in het museum nabij Mémorial du Mardasson draait.

Op deze begraafplaats ligt ook Renee Lemaire. Deze zuster deed haar werk voor gewonde manschappen van de 20th Infantry Battalion, 10th Armored Division, in een kelder gelegen aan de Rue de Neufchâteau 21 in Bastogne. In de TV serie 'Band of Brothers' wordt een mooi beeld van haar geschetst. Voor de TV serie is het geromantiseerd en niet geheel naar waarheid weergegeven. In de TV serie doet ze haar werk in de kerk van Bastogne, en heeft ze een paar maal een ontmoeting met de hospik Eugene Roe, de medic van de 506th PIR, Easy Company. Er is geen bewijs dat ze elkaar ooit echt ontmoet hebben, of dat ze ooit manschappen van de 101st heeft geholpen. Wat wel klopt is dat ze een hulp had uit de Kongo, zuster Augusta Marie Chiwy.

Op 24 december, rond 20.30 uur, bombardeerde de Duitse Luftwaffe Bastogne. Het huis waar Renee Lemaire haar werk deed werd getroffen door een bom welke haar waarschijnlijk op slag doodde (Augusta Chiwy overleefde de aanval op Bastogne, en stierf op 94 jarige leeftijd op 23 augustus 2015). Dr. Captain Jack T. Prior wikkelde haar lichaam in een parachute (welke ze zo graag wilde hebben als trouwjurk), en bracht haar naar haar ouders. Haar graf ligt tussen andere graven, waarvan opgemerkt moet worden dat vele in slechte staat zijn.

Vervolgt men de route nu nog een klein stukje, richting Hemroulle, dan vind men aan beide zijden van de weg koepels van Sherman tanks. Deze koepels, met het 75mm kanon ontberen de maskers die rond de loop zaten.

Om de plek te zien waar een beroemde foto is gemaakt van een gecrashte C-47 bevoorradingsvliegtuig, rij door richting Hemroulle. Vlak voor u de snelweg onder doorgaat, is aan de linkerzijde een kleine rivierbedding zichtbaar. Dit is de crashplek. Volgens overlevering heeft deze C-47, genaamd 'Ain't Misbhavin', tijdens de crash nog juist een Amerikaanse vrachtwagen weten te raken die op deze weg reed.

U kunt nu ook nog een bezoek brengen aan Champs (mocht u daar nog niet geweest zijn, en toch behoefte aan hebben). In Champs werden in de nacht van 18 op 19 december de paratroepers van 506th PIR, 101st Airborne Division uitgeladen uit de trucks, waarna deze te voet richting Noville vertrokken om de Duitse dreiging aldaar proberen te keren. Er is niet veel te zien, alleen op het kruispunt welke naar Rouette en Mande-St-Étienne gaat, staat een plakkaat over de geschiedenis van Champs tijdens het Ardennen Offensief. Als extra opvallende blikvanger staat er een Sherman tankkoepel bij.

Let op!: Een kilometer vóór Champs, vanaf Bastogne, is een weggetje rechtsaf, welke naar het kasteel de Rolley leidt. Op 30 december 1944* spelde General George Patton hier het DSC (Distinguished Service Cross) op de borst van General McAuliffe (en bij Colonel Steve Chappuis) als dank voor de verdediging van Bastogne. Op deze zelfde datum hadden de bevelhebbers van de 11th Armored en 87th Infantry Division aan Patton verzocht een aanval west van Bastogne uit te stellen. Maar Patton wilde niet luisteren, en drong aan om de aanval in te zetten. De aanval bleek een succes, want de Duitsers werden verrast, want deze waren zelf van plan een tegenaanval in te zetten. Waarschijnlijk meer geluk dan wijsheid van Patton zijn kant bracht dit succes,... in zijn eigen woorden: 'although I did not know the German attack was coming. Some call it luck, some genius. I call it determination.'

*Sommige publicaties geven 28 december als datum, maar volgens de 'Patton Papers', heeft Patton in zijn dagboek 30 december als deze datum staan.

In Bastogne werd op 24 september 2011 het nieuwe museum '101st Airborne museum Le Mess' geopend.
Het is volledig gewijd aan de gevechten die tussen december 1944 en januari 1945 plaatsvonden rond Bastogne. Alle tentoonstellingsstukken zijn origineel en geven een zeer gedetailleerd beeld van de harde gevechten die er plaatsvonden, zowel aan geallieerde als aan Duitse zijde. Het museum is ondergebracht in de vroegere Mess Officieren van het 1 Regiment Artillerie (gebouw uit jaren ’30). De opening vond plaats in het bijzijn van Amerikaanse en Belgische veteranen, en autoriteiten uit beide landen.

Verder wil ik U graag even attent maken op de site van Ivan Steenkiste. Deze natuurfotograaf, die mij onderstaande locatie aanwees, heeft een geweldige pagina over 'De beuk van Chaumont'. Wellicht heeft u de foto wel eens gezien van het stukje drama dat op 27 december, 1944 zich daar afspeelde. U zult zien dat de situatie weinig veranderd is. De pagina toont aan dat ieder klein dodelijk incident een onderdeeltje is van een groter geheel dat zich afspeelde in de Ardennen, 1944. Hoe diep wonden ook geslagen worden door oorlog en geweld, de natuur doet haar best om zo snel mogelijk weer vrede en rust uit te stralen.