Het laatste stuk

We vervolgen onze tour naar St.Vith. Na het bezoek aan Grandmenil
naar Manhay en via enkele dorpjes door naar Vielsalm en St.Vith.

In Manhay is een belangrijk kruispunt dat het doel was van de 2. SS Panzer. Deze trokken op 24 december vanuit de richting Odeigne op naar Manhay. Eén onderdeel van het 1130th Regiment trachtte Freyneux binnen te trekken via de noordzijde maar werd zwaar door de Amerikanen van Task Force Kane teruggeslagen. Een andere groep probeerde het via Lamormenil maar die faalde ook in het vuur van de verdedigende Amerikanen. Ondertussen lagen de troepen van Task Force Brewster te wachten nabij het kruispunt van Manhay. Hier kwam in snel tempo Fuehrer Begleit Brigade opgestoomd om Regné in te nemen over de N 89 vanaf Salmchâteau. Deze maakten met hun panzers de route open voor de 4. Panzer Grenadier. Deze moesten de meest westerse sector van de 82nd Airborne Division, en dan met name de 2nd Battalion van de 325th Glider Infantry Regiment te Fraiture verdrijven.

Het 325th PIR nam een nieuwe positie in en de verdedigende lijn liep nu globaal voor de 82nd vanaf Trois-Pont tot aan Manhay. Als ondersteuning zaten in de zuidelijke sector rond Manhay de 3rd Armored en de 7th Armored Division. In de nacht van de 24ste op de 25ste december lagen rond Manhay de Duitsers onder een kraakheldere nacht te wachten om in de aanval te gaan. Aan de kop van de Duitse colonne reed een zogenaamde Judas Geit Sherman tank. Deze moest de Amerikanen even in verwarring brengen. Dit slaagde in enkele gevallen zeer dramatisch. Onderdelen van de 7th Armored lieten de Duitsers te dicht naderen. Waarop deze in snel tempo verschillende Amerikaanse Shermans wisten uit te schakelen.

In snel tempo trokken de Amerikanen zich terug naar het noorden en viel Manhay in Duitse handen. Overal reden Amerikaanse tanks te zoeken naar een uitbraak naar het noorden. Overal doken Duitse troepen op die verschillende leidende tanks uitschakelden waardoor de wegen verstopt raakten. Commandanten van de terugtrekkende Amerikanen gaven opdracht de achterop komende tanks te verlaten en te voet naar eigen ('friendly') linies te trekken.

Maar hulp was onderweg vanaf La Gleize, in de vorm van CCB van de 30th Division. Task Force McGeorge arriveerde die middag ten westen van Granmenil. Terwijl deze zich gereed maakten voor een aanval kwamen opeens elf P-38 Lightning jachtbommenwerpers van het 430 squadron naar beneden gedoken. Task Force McGeorge werd per abuis voor Duitse troepen aangezien en in het volgende bombardement werden van het CCB 39 mannen gedood door eigen bommen. Toch zette men de aanval door op Granmenil om 20.00 uur die avond. De Duitse verdediging dreef de Amerikanen weer uit Granmenil. Maar, de Duitsers werden hier in hun opmars vertraagd en dat zou beslissend zijn voor de hele verdere operatie naar de Maas. Ieder keer als het 3d Panzer Grenadier een aanval inzette om uit te breken ten zuiden en ten westen van Granmenil werden ze genadeloos bestookt door de Amerikaanse jachtbommenwerpers en de artillerie. Ook gingen de gevechten op en neer rond het kruispunt van Manhay.

Ondanks dat Granmenil en Manhay door de 2. SS Panzer Division op 26 december in handen was, bleek de slagkracht verdwenen. Aanvoer van verse troepen werd enorm vertraagd door de overvolle wegen en de constante dreiging vanuit de lucht. De 4de Panzer Grenadier trachtte een uitbraak vanuit de bossen ten oosten van Manhay. Maar ter hoogte van Tri-le-Cheslaing werden ze terug geslagen door de 82nd Airborne Division. Ook een omcirkeling van het dorp faalde vanwege dat één Sherman tank die de opmars stuitte!

General Ridgeway stuurde een verse eenheid, de 3rd Battalion, 517th PIR van de 82nd Airborne Division naar Manhay. In de morgen van de 27ste december vielen deze om 04.00 uur Manhay binnen. Ten koste van 10 doden en 14 gewonden werden de Duitsers uit Manhay verjaagd.

Ondanks de dunne verdediging en langgerektheid van het front dat de 82nd bestreek (het was 1 Amerikaanse divisie tegen 3 Duitse divisies) konden de Duitsers er niet door heen breken. Tegenover het gemeentehuis van Manhay staat een Duits kanon en een herinneringssteen waarop dank wordt verwoord aan het adres van de 82nd Airborne Division.

Ten zuidwesten van Vielsalm ligt het dorpje Bihain aan de N89. Hier is wederom te zien dat ook na ruim vijfenzeventig jaar de omgeving weinig is veranderd, getuige de onderstaande vergelijking.

In de nacht van 24 op 25 december lagen Company A en B van de 508th PIR van de 82nd Airborne Division nabij de vernielde brug van Vielsalm. Nadat de Duitsers de brug 'gerepareerd' hadden in de nacht werd na een artillerie bombardement de 508th aangevallen. Zware gevechten ontwikkelden zich met het Duitse 19de Regiment. Langzaam moest de 508th PIR zich terug trekken over Odrimont.

Later die nacht werd Villettes en Erria aangevallen door het 19de Regiment, maar hier werd de opmars eindelijk gestopt door twee artillerie bataljons. De tegenaanval de volgende dag door de 3th Battalion op de Duitse stellingen in Erria en Villettes was succesvol. Meer dan 100 gedode Duitsers werden later geteld.

Aan de uitvalsweg (N 675) richting Recht (over Poteau), staat een Sherman tank met een 76mm kanon. Het herdenkingsbord herinnert aan de dappere strijdt die de 7th Armored Division vocht van 17 tot 23 december om St.Vith te behouden. Deze vertragende actie was van belang zodat het Amerikaanse leger zich op kon maken om de defensie te westen van hier te versterken.

U kunt eventueel nog een kleine 15km verder rijden naar St.Vith waar enorm om gevochten is. De schade was zo groot dat de stad nagenoeg geheel opnieuw is opgebouwd. Het stationsgebouw van St.Vith, aan de Schwarzer Weg 6, heeft de strijd 'overleefd' al was de schade groot, maar de spoorlijn zou nooit meer dezelfde drukke lijn worden die het ooit was. Na provisorisch herstel werd er nog wel goederenvervoer over het traject gestuurd, maar dat eindigde ook in de jaren tachtig. In het gebouw is tegenwoordig het geschiedenis museum 'Zwischen Venn und Schneifel' gevestigd. De oorlogschade is nog zichtbaar in de opgelapte gevels.

In het stadje zijn verschillende monumentjes te vinden die aan de strijd herinneren. Er staat ondermeer een monument voor de 2nd Infantry Division aan de N62 (Malmedyer Strasse). Ook aan deze straat is het monument bij het massagraf te vinden dat herinnert aan de vele burger slachtoffers die in St.Vith vielen. Een opvallend monument staat aan de Mühlenbachstraße waar slachtoffers van de Eerste en de Tweede Wereldoorlog worden herdacht. Niet alleen burgerbevolking, maar ook soldaten van het 9. Fallschirmjäger Regiment en de 99th. Infantry-Division staan hierop vermeld. Verder is een viaduct ten zuidwesten van St.Vith waard om te vermelden. Het Braunlaufviaduct werd gebouwd in 1916 en is te vinden door St.Vith te verlaten zuidwaards via de N62 richting Neubruck/Schirm en vervolgens in Schirm richting Maldingen en volg de borden Braunlauf. Het werd deels in 1940 opgeblazen en in 1941 herbouwd als pioniersbrug. Maar in 1944 werd het viaduct weer opgeblazen. Het gat werd na de oorlog gedicht door een dam met een doorgangstunnel.

Op 28 december probeerde het 6. Panzer Leger een laatste uitbraak vanuit het gebied rond Sadzot (500 meter ten zuiden van Briscol aan de weg tussen Erezee en Granmenil). De 12. SS Panzer zette de 25. Panzer Grenadier in met enkele onderdelen van de 2. SS Panzer. In de donkere nacht wisten onderdelen van de 25. Panzer Grenadiers via een gat in het 289th door te breken en Sadzot binnen te vallen. General Hickey stuurde direct de 509th PIR van de 82nd Airborne Division die kant op. Deze maakten een omtrekkende beweging rond Sadzot. De Duitsers probeerden artillerie op hen te plaatsen maar door communicatie stoornissen vielen de granaten tussen hun eigen mensen. Bij daglicht zette de 509th PIR eigen artillerie in. Om 11.00 uur die morgen was het voorbij en werd de deur rond Sadzot gesloten. Maar er bleef een gat in deze linie bestaan. Vele schermutselingen volgden nog voor pas op de 29ste het gat hier gesloten was. Het was de laatste offensieve actie van de Duitsers. Veldmaarschalk Model gaf dezelfde dag nog de order aan Sepp Dietrich om defensief te gaan. Niet dat de uitgeputte Duitsers rust kregen. Vanaf 3 januari 1945 zetten de Amerikaanse divisies hun aanval in vanuit het zuiden en noorden om de 'punt eraf te knippen' naar Houffalize (zie begin van deze tour).

Hiervandaan kunt u nu ook door naar de route die
Kampfgruppe Peiper
volgde in de noordelijke sector tijdens het Ardennen Offensief.

GA TERUG

---