TOUR DE SLAGVELDEN VAN DE ARDENNEN
- LUXEMBURG -
Wiltz, Clervaux, Diekirch, Ettelbruck en
de American Cemetery and Memorial (Hamm)
en Deutsche Kriegsgräberstätte (Sandweiler)

Ook in het Groothertogdom Luxemburg zijn nog verschillende sporen en monumenten te vinden die herinneren aan het Ardennen Offensief van december 1944. Onderstaande neemt u mee naar enkele punten die interessant zijn om te bezoeken. Net als bij de vorige pagina's die u punten liet zien in de Belgische Ardennen, is het niet compleet, maar geeft een goede eerste indruk voor een bezoek. De tour is overal 'in te stappen', maar ik laat deze starten vanaf Bastogne met als eerste stop Wiltz in Luxemburg.

Vanuit Bastogne is het ongeveer 20km rijden naar Wiltz. Het eerste stuk volgt u de N84 welke als de 'N15' overgaat zodra u Luxemburg binnenrijdt. zo'n 5km na Pommerloch verlaat u de 'N15' om de afslag naar Wiltz te nemen (26). In de hoek van dit kruispunt vindt u het Nationaal Bevrijdings Monument.

Het Nationaal Bevrijdings Monument 'Schumann’s Eck'
(foto: Martine Verhoef)

Het Nationaal Bevrijdings Monument staat op de zogenaamde 'Schumann’s Eck' en was een strategisch belangrijke plek tijdens het Ardennen Offensief. Nadat op 26 december Patton zijn tanks Bastogne hadden bereikt ging de Third Army over tot de aanval. Om de Duitse troepen ten oosten van Bastogne af te knijpen, werd de aanval ingezet door de 26th Infantry 'Yankee' Division om bij 'Schumann’s Eck', vernoemd naar het Café Schumann dat hier stond, een doorbraak te bewerkstelligen. Maar op 30 december werd de 26th tegengehouden bij 'Schumann’s Eck' door het hardnekkige verzet van de Duitse 9. Volksgrenadierdivision. Voor 14 dagen werd er over en weer zwaar gevochten rond de bossen in dit gebied waarbij grote aantallen verliezen werden geleden aan beide zijden. De bloedigste gevechten hier op het grondgebied van Luxemburg deden denken aan de Eerste Wereldoorlog.

Twee GI's van Company C, 328th Inf. Regiment (US 26th 'Yankee' Division)
bezig in de bevroren grond een schuttersput de hakken,...

Op 4 januari wist de 26th Division enkele honderden meters te winnen, maar liepen wederom vast op een nieuwe verdedigingslijn van de Duitsers. De uitgeputte 26th kreeg asssistentie van de 90th Infantry Division welke op 9 januari door de linie van de 26th optrok en werd vervolgens Berlé ingenomen. Na een nachtelijke aanval op 11 januari werd op 12 januari de zogenaamde 'Harlange Pocket' gesloten en zat een groot deel van de 5. Fallschirmjäger-Division in de val en die zich dan ook over gaf. In de strijd rond 'Schumann’s Eck' zouden duizenden soldaten en burgers het leven hebben gelaten,... Op 26 januari 1945 werd Wiltz bevrijd door de 26th Infantry Division.

Een Duits PaK 40 staat als monument weg te roesten bij 'Schumann’s Eck'
(foto: Martine Verhoef)

In de bossen nabij 'Schumann’s Eck' start een wandelroute van ongeveer 3 kilometer dat u langs oude schuttersputten leidt en uiteindelijk leidt naar het monument 'Massegraf'. Dit markeert de plek waar tijdelijk 160 omgekomen Duitse en Amerikaanse soldaten waren begraven. Café Schumann is na de oorlog herbouwd en is nog steeds in bedrijf.

Na dit bezoek gaat u verder naar Wiltz. Neem een kilometer de CR318 rechtsaf richting Roullingen. In Roullingen houdt u de CR318e (Am Duerf) aan richting Wiltz. Bij het verlaten van Roullingen wordt dit deel van de CR318 de Route de Bastogne. Aan het einde van de weg komt u op de T-splitsing en ziet u recht tegenover u de Sherman tank van Wiltz staan. Ga hier linksaf de 'N12' op.

De Sherman tank in Wiltz
(Foto: Peter van der Hout)

In Wiltz zelf zijn enkele monumentjes te vinden en het, vaak ten onrechte geroemde, oorlogsmuseum in het kasteel. Als u de musea in de Belgische Ardennen heeft bezocht, dan kunt u deze overslaan, het voegt niets toe. Het museum is tussen 12.00 en 14.00 uur gesloten (op zondag helemaal) en u koopt het kaartje niet alleen voor het oorlogsdeel, maar ook voor het biermuseum (niets voor kinderen).

Op 25 minuten rijden, zo'n 17km, via een mooie route, ligt Clervaux. U vervolgt eerst 'N12'. Op de T-splitsing gaat u rechtsaf de 'N26A' op. Na 2km neemt u de afslag naar de '325' richting Eschweiler. U blijft op de 'CR325' tot in Clervaux.

Clervaux, Luxemburg

Sinds 1983 staat aan de Grand-Rue in Clervaux het GI monument

Ter nagedachtenis aan de gevechten rond Clervaux, is er in 1983 een standbeeld opgericht voor de Amerikaanse soldaat, welke is te vinden aan de Grand-Rue. Clervaux is niet alleen een alleraardigst stadje, maar herbergt ook 'Het Ardennen Offensief' museum in het kasteel van Clervaux. Meest in het oog springende in dit kasteel is de M4A3 Sherman tank. Deze tank is een achtergebleven relikwie uit de oorlog.

De M4A3(76)W Sherman tank in Clervaux, Luxemburg

Het 110th Infantry Regiment, van de US 28th Infantry Division, onder commando van Col. Hurley E. Fuller, lag in en rond Clervaux toen het Ardennen Offensief losbarste. Het hoofdkwartier was gevestigd in Hotel Claravallis. Nadat dit op de avond van 17 december was ontruimt, klapte de verdediging in elkaar. Maar een kleine groep van infanterie aangevuld met koks en klerken, verdedigden het kasteel en daarmee de hoofdweg (18) richting Bastogne. Als extra steun had de Amerikaanse infanterie de beschikking over vijf Sherman tanks, waaronder de M4A3(76)W Sherman tank bij het kasteel. Deze tank, behorende tot de B Company, 2nd Armored Battalion, 9th Armored Division, had op 17 december rond 11.00 uur positie gekozen nabij de grote poort van het kasteel.

De Sherman tank lag in een hinderlaag achter een middeleeuws gebouw ('Kratzenberg), en liet zich kort zien om een schot af te geven op de naderende Duitse tanks nabij de plaatselijke begraafplaats, waarna het weer terug trok in de dekking van de 'Kratzenberg'. Al vrij vroeg werd de Sherman aan de bovenzijde van de koepel getroffen, door een granaat die afketste net boven het masker, daar waar het coaxiale machinegeweer zat. Rond 12.00 uur werd de Sherman opnieuw getroffen door een schampschot aan de voorzijde van de koepel, juist naast het masker. Aangezien de tank geheel was omsingeld, was uitbreken geen optie, en de bemanning besloot de tank achter te laten. De Amerikanen in het kasteel wisten nog tot de volgende dag, 18 december, de Duitsers van zich af te houden, maar aan het begin van de middag moesten ze zich overgeven, toen de gefrustreerde Duitsers met fosfor granaten het kasteel in brand schoten.

1945, Groothertogin Charlotte bezoekt Clervaux
(let op het missende kanon in de koepel)

Oude foto’s van net na de oorlog tonen de Sherman tank minus het 76 mm kanon en het masker. Onder het schampschot naast het masker, is een penetratiegat te zien van waarschijnlijk een 8,8cm kanon (deze was verantwoordelijk dat het kanon uit de koepel is geschoten). Tot 1956 stond de Sherman tank op de plek waar ze was achtergelaten, toen twee zware bergingsvoertuigen van het Luxemburgse leger de tank op de binnenplaats van het kasteel wisten te krijgen. Hiertoe moest wel een gat in de kasteelmuur worden gemaakt. Vervolgens werd de tank weer gerestaureerd, waarbij weer een 76mm kanon in de koepel werd geplaatst.

Het schampschot naast het masker, en de penetratie onder aan de koepel

De Sherman tank ziet er in zeer goede staat uit, en is duidelijk een tank achtergebleven na de strijd. Persoonlijke aanpassingen aan de tank maken het een interessant object om te bestuderen. Opvallend zijn de opgelaste staaldraden om camouflage achter te steken. Ook aan de linkerzijde van de koepel zijn opgelaste beugels te zien waar de bemanning hun extra bagage kon ophangen. Welke bemanning deze tank had, is tot op heden nog onduidelijk.

Ook in het kasteel een Duits 8,8cm 43/41 L71 kanon


Vervolg u route richting Diekirch om daar het Musée National d’Histoire Militaire. Dit museum staat voor een groot gedeelte in het teken van het Ardennen Offensief. De snelste route vanuit Clervaux is de '18' te nemen naar Marnach en vervolgens de E421 naar het zuiden en naar Diekirch.

Voor Diekirch, Ettelbruck en verder naar de
American Cemetry and Memorial in Hamm en
in Sandweiler de Deutsche Kriegsgräberstätte,...
'KLIK HIERONDER'
op de Sherman tank van Clervaux

Om terug te keren naar de homepage 'Ardennen Offensief',
'KLIK HIER'

GA TERUG