Hans Heukensfeldt Jansen

- Wilskrachtig de kinnen vooruit -
Rechts; Hans Heukensfeldt Jansen, links staat Van Rood

De in 1918 te Amsterdam geboren Hendricus Philipus Jacobus (Hans) Heukensfeldt Jansen, een grote kerel met een wilskrachtige kin, weet in 1938 een plaatst te bemachtigen aan de Britse universiteit van Cambridge. Kort nadat de Duitsers Nederland bezetten, rond hij met goed gevolg zijn studie economie af. In de zomer van 1940 wordt Heukensfeldt Jansen ingelijfd bij de Nederlandse strijdkrachten in Groot-Brittannië. Zijn voorkeur voor een plek bij de ‘vliegdienst van Indië’ loopt op niets uit en hij meldt zich daarop bij de RAF. In het voorjaar van 1941 is Heukensfeldt Jansen één van de 25 eerste Nederlanders die de vliegopleiding bij de RAF gaan volgen.

Op Hullavington, staan bij een Hurricane een grote groep Nederlandse vliegers
Heukensfeldt Jansen geheel rechts, J.L. Flinterman 5de van rechts

Na een basistraining gaat hij naar Hatfield voor de vliegopleiding met de Tiger Moth om vervolgens naar Hullavington te gaan om daar met de Miles Master te trainen. Na deze opleiding zal hij dan plaats mogen nemen in een Hawker Hurricane. Maar op 16 oktober 1941 ziet het er even uit dat de opleiding abrubt zal eindigen. Tijdens een ingezette landing met de Master, stopt de motor ermee. Instructeur Flying Officer Rose besluit tot een noodoplossing door de Master op de toppen van enkele bomen te laten 'landen'. Het breekt niet alleen de val van het toestel, maar breekt ook het gehele toestel en er breekt ook brand uit. Heukensfeldt Jansen wordt uit het vliegtuigwrak geslingerd en raakt aan een arm gewond. Onbekommerd om zich zelf redt Heukensfeldt Jansen de buiten bewust zijnde instructeur Rose uit het brandende wrak. Dit moedige optreden wordt door de RAF beloond met de BEM (British Empire Medal), die begin 1942 aan hem wordt uitgereikt.

Een Miles Master tijdens een trainingsvlucht
(let op de instructeur op zijn omhooggeschoven zitplaats)

De verwondingen vertragen enigszins de opleiding, maar eind februari 1942 krijgt Heukensfeldt Jansen zijn vliegerwing opgespeld. In de rang van Pilot Officer wordt hij in juni 1942 naar het 118 Squadron overgeplaatst voor operationele dienst. Vanaf het vliegveld Ibsley ten noorden van Bournemouth. Maar het is van korte duur, na een paar weken vertrekt hij alweer. Ditmaal naar de basis Castletown, in Schotland om zich bij het 167 ‘Gold Coast’ Squadron te voegen. Het 167 Squadron zou later omgevormd worden tot het 322 ‘Dutch’ Squadron. Maar de meeste Nederlandse jachtvliegers vonden het maar niks in het hoge noorden waar niets gebeurde. In oktober 1942 werd het squadron naar het zuiden verplaatst, naar het vliegveld Ludham in East Anglia. En zo kon het 322 Squadron af en toe ook eens naar Nederland om daar in het kustgebied te opereren.

Squadron Leader B.J.E. 'Sandy' Lane

Op 13 december 1942 komt de ommekeer in Heukensfeldt Jansen zijn vliegersleven. Op deze dag wordt een sectie van vier Spitfires, waar hij een onderdeel van is, onderschept boven Zeeland door enkele Focke-Wulf Fw 190 jagers die op Woensdrecht gestationeerd zijn. Tijdens het gevecht wordt Squadron Leader B.J.E. 'Sandy' Lane neergeschoten en komt om. 'Sandy' Lane was een vlieger die de Battle of Britain had overleefd en was een ace met zeker 6 bevestigde overwinningen en één gedeelde. Diep onder de indruk, maakt Heukensfeldt Jansen de volgende notitie in zijn logboek: ‘Very frightening trip’,…
Het wordt duidelijk dat Heukensfeldt Jansen niet geboren is als jachtvlieger en wordt overgeplaatst naar de ferrie dienst om vliegtuigen van A naar B te bezorgen. Tevens wordt hij tijdelijk grond instructeur op de gunnerey school.

90 Sqn. 1945, Heukensfeldt Jansen en zijn bemanning voor Lancaster 'Cherokee'

Maar Heukensfeldt Jansen heeft teveel actie gezien en begint het werk vervelend te vinden waar hij nu tijdelijk aan verbonden is. Hij solliciteert om omgeschoold te mogen worden tot vlieger op bommenwerpers, waar hij begin 1944 toestemming voor krijgt. Na de opleiding meldt hij zich in maart 1945 samen met zijn bemanning bij het 90 Squadron op de basis Tuddenham. De eerste missie is Bocholt bombarderen met hun Lancaster. Vervolgens worden daar nog zes anderen bombardementsvluchten aan toegevoegd. Zo wordt Hamm aangedaan, en Kiel (2x), Potsdam, het eiland Helgoland en als laatste naar Regensburg.

Een Lancaster wordt geladen met zakken voedsel voor Operation Manna

Vanwege de hongerlijdende bevolking in het voorjaar van 1945 in het westen van Nederland, besluiten de Geallieerden tot Operation Manna (de Britten) en Operation Chowhound (Amerikanen) om de noodlijdende bevolking te ‘bombarderen’ met voedselpakketten. Tijdens Operation Manna, die op 29 april van start gaat, zijn ook twee Nederlandse vliegers betrokken: Wladimir Rudenko en Heukensfeldt Jansen. Op 30 april is het de beurt aan Heukensfeldt Jansen om zijn lading voedsel te brengen, zijn doel is Rotterdam. Het was een taak die hij meer dan gemotiveerd tot een goed einde wilde brengen. Hij vloog zo nauwkeurig mogelijk om zijn kostbare lading op het afwerpveld bij de Kralingse Plassen te krijgen. Het was de enige vlucht die Heukensfeldt Jansen maakte voor Manna, maar het was er één die hij de rest van zijn leven trots met zich mee droeg. Hij kon hij het niet nalaten om in zijn logboek een krantenknipsel over de voeseldropping erbij te plakken.

Detail (voedseldropping) uit het logboek van Heukensfeldt Jansen
(Klik op de foto voor de complete bladzijde)

Hans Heukensfeldt Jansen trad begin 1948 in dienst van de Shell. Hij promoveerde in 1954 tot doctor in Economische Wetenschappen aan de Universiteit van Amsterdam. Op 62 jarige leeftijd overleed hij in Londen op 6 april, 1980.

GA TERUG