G2., G3. en G4.: 38cm putten, 5. Museum, 6. Hijskraan pad, 7. Kanonnen,
8. Eenvoudige vuurgeleiding, 9. Hoofd vuurgeleiding, 10. Munitie bunkers
Witte lijn, oorspronkelijke spoorlijn, Blauwe lijn, huidige bewaarde deel spoorlijn
Er zijn twee dingen die u kunt doen als u de Museumbunker verlaat, een verkenningstocht per voet,
of gebruik maken van het smalspoor traject dat in het westelijke deel van het complex in de zomer
een rondje rijdt. Hiertoe wandelt u na het verlaten van de Museumbunker, rechtsaf het pad op, welke
geflankeerd wordt door de betonnen blokken voor de hijskraan. Volgt u dit pad, dan komt u uit bij
de grote open geschutruimte nummer 3 (G3). Het eerste wat u ziet aan het einde van het pad, rechts, is
de nooduitgang van de manschappenbunker. Op de kop van de manschappenbunker, links, is de
hoofdingang voor de bunker.
De hoofdingang van de bunker (nummer 3). De betonnen palen waren steunen
om het camouflagenet aan te bevestigen welke over de gehele batterij lag.
(Klik op de foto voor een andere positie)
Achter de hoofdingang van bunker #3 staat een betonnen uitkijktoren. Deze had een vrij uitzicht over de gehele batterij richting zee.
In de bunker is op de bodem nog het gat te zien waar ooit het statief voor de verrekijker stond.
De uitkijktoren aan de achterzijde van geschutbunker #3
Om het treintje te pakken loopt u nu rechtsaf westwaarts. Als u de rails ziet, ziet een klein stationnetje.
Mocht u geen gebruik maken van het treintje, kunt u verschillende wandelroutes nemen. U kunt het spoorbaantje
volgen, of het wandelpad ten noorden van de Museumbunker (leuke van deze route is dat u op een gegeven moment
het spoor tegen komt en met wat geluk het treintje uit de tunnel ziet komen). In ieder geval beweeg u richting
geschutbunker G4.
Opgepropt in het smalspoor dieseltreintje
(De granaten achter op de lorry zijn van hout)
De open geschutbunker #4 ziet er ook nog goed bewaard uit. Met name het stalen draaipunt
op de sokkel is van een betere orde dan die van batterij #3. Deze batterij is niet te betreden
en men kan alleen een blik werpen in de geschutput. Vanaf dit punt heeft u ook een mooi uitzicht
over zee. U kunt zich een aardige voorstelling maken van de omgeving hoe die erbij lag in de
oorlogsjaren. Naast de enorme 38cm kanonnen stonden op verschillende strategische punten
luchtafweer geschut, overal prikkeldraad, waarschuwingen voor mijnen, kilometers aan stalen
hindernissen, de zogenaamde ‘Tsjechische Egels’ (of stekelvarkens) en ‘Spaanse Ruiters’
(houten stellages omwonden met prikkeldraad). Maar omdat #4 open ligt op de klif, en niet
zoals de andere drie nu omgeven zijn door bomen, waarvan zelfs #1 en #2 geheel zijn verscholen
achter struiken en bossen, is dit wellicht de meest authentieke geschutbatterij.
Geschutbunker #4, met het mooie uitzicht over zee
Volg nu globaal het spoorbaantje naar het zuidwesten. Na honderd meter komt u langs een goed bewaarde open
stelling voor een 2cm Flak kanon (luchtafweer). Onder de openstelling was een bunker waarin de negen koppige
bemanning van het kanon was ondergebracht plus een munitieopslag ruimte. Het geheel stond bekend onder de
aanduiding Regelbau Fl.242. Drie van deze opstelling vormden een batterij, onder commando van 7./M.Fla.A.
814, Artillerie, om geschutbunker #4 te beschermen tegen lage luchtaanvallen.
Voor deze Fl.242, waar u nu staat, werd de spade in de grond gestoken op 13 april 1943 en 6 november opgeleverd.
De meest linkse van de batterij is nog begraven, en de derde, ligt meer in het achterveld en is slechts te
bereiken door het struikgewas te betreden. Enkele meters verder naar het zuidwesten is een kleine, zes
persoons-manschapbunker te vinden (een R 668) voor verdediging voor een aanval vanuit zee door infanterie.
Regelbau Fl.242 voor een 2cm luchtafweer kanon
In dezelfde omgeving is een bunker te vinden, waarvoor men even moet afdalen, welke een zoeklicht opslag
bunker was. Deze is open voor het publiek, en heeft aan de binnenzijde nog steeds de originele camouflage
beschildering. Helaas heeft het publiek er de nodige eigen ‘troep’ overheen getekend.
De zoeklicht bunker met aan de binnenzijde
de nog originele camouflage
(klik voor vergroting)
Keer nu terug richting geschutbunker #4. Als u het pad noordwaarts blijft
volgen komt u bij de eerste vuurgeleidingsbunker (Nebenleitstand).
Aan de linkerzijde is een trapje naar de laagste verdieping van de kleine vuurgeleiding bunker.
Eenmaal binnen is rechts een trap welke naar de achterste observatieruimte leidt. Aan de binnenzijde is
natuurlijk de nodige hedendaagse graffiti aangebracht.
De eerste vuurgeleidingsbunker (Nebenleitstand)
Achter de vuurgeleiding bunker begint een bospad dat terugvoert naar het documentatie centrum en het parkeerterrein.
Kort nadat u het bospad in bent gewandeld, ziet u links een dubbele Tobruk. Dit is een Bauform Vf69 Ringstand (Vf207)
voor een 8cm Granatwerfer 34. De stalen rustplaat voor de mortier zit nog steeds op zijn plaats. Rechts, naast het grote ronde
gat is een iets kleiner, verhoogt gat te vinden. Deze laatste is bedoelt voor observatie, of voor een (machine)geweer schutter.
Als men de dubbele Tobruk binnengaat, ziet men links een kleine ruimte, welke bedoelt is voor munitie.
De Bauform Vf69 Ringstand (Vf207)
voor een 8cm Granatwerfer 34
(klik op de foto voor een blik op de mortierplaat)
- Buiten het terrein van de Museumbunker -
U heeft in dit deel, het Museum deel, de belangrijkste zaken nu bezocht. Ik wil u nu graag wijzen op andere
delen die ook zeer de moeite waard te bezoeken. U kunt dit te voet doen, maar mocht u genoeg hebben van al dat gesjouw,
pak uw voertuig. Vanaf de parkeerplaats gaat u rechtsaf, de Molevej op. Na honderd meter, links af. Hier is de
plaats waar de munitie voor het 38cm geschut werd aangeleverd. Hier werd het uit de wagens geladen op het
smalspoor, welke de munitie vervolgens de twee munitiebunkers binnenbracht. Aan het einde van het verharde pad,
ziet u nog de sporen van het smalspoor, welke links en rechts de bocht ingaan, en afdalen naar de bunkers.
U kunt hier een stukje inlopen om de munitiebunkers te zien. De vroegere rails, nu verdwenen, liepen hier
de munitiebunkers binnen.
Het voormalige smalspoor
pad naar de rechtse munitiebunker.
Als u op de foto klikt gaat u naar de linkse munitiebunker
Wat u wellicht opvalt langs het voormalige smalspoor is het ongelooflijk grote aantal van de zogenaamde
'Tjechische Stekelvarkens'. Ook op het terrein rond de Museumbunker liggen de nodige roestbruine stalen
hindernissen.
Tienduizenden van deze stalen hindernissen lagen rond en door Hanstholm, over de duinen en tot aan de zee.
Langs de gehele Atlantik Wal lagen deze hindernissen om de vijandelijke soldaten het lastig te maken. Hieronder
is een foto, welke genomen is vijf jaar na de oorlog, van de hindernissen rond Hanstholm.
Tjechische stekelvarkens rond Hanstholm
Keer weer terug naar de Molevej. Schuin links aan de overkant, is de toegang tot
de straat die Bødkervej heet. Na 250 meter komt u aan de linkerkant van de weg een betonnen
overspanning tegen. Dit is een deel van de losplaats voor de munitiebunker die erachter ligt.
Deze betonnen overspanning is bewaardgebleven aan de Bødkervej.
De foto is kort na de oorlog gemaakt, de 'Spaanse Ruiters' liggen er nog
Klik op de foto voor de situatie tegenwoordig ('Google Earth' foto)
Keer weer terug naar de Molevej. Schuin links aan de overkant, is de toegang tot de straat
die Bødkervej heet. Na 250 meter komt u aan de linkerkant van de weg een betonnen overspanning tegen.
Dit is een deel van de losplaats voor de munitiebunker die erachter ligt.
Keer nu om in de Bødkervej en aan het einde van de weg (Molevej), rechtsaf. Rij voorbij het parkeerterrein van de
Museumbunker, en maak uw stop aan de linkerkant van de weg, bij de T-splitsing met de Kai Lindbergs Gade, bij
het luchtafweer kanon. Wellicht heeft u een soortgelijk kanon ook gezien op het parkeerterrein van de Museumbunker.
Het 10,5cm S.K.C./32 kanon
Dit kanon is een 10,5cm S.K.C./32, welke oorspronkelijk bedoeld was voor kleine marineschepen. Het kanon
was een combinatie tegen schepen en als luchtafweerkanon. Maar werd ook op grote schaal gebruikt in de kustverdediging.
De maximale dracht van een 15 kg zware granaat bedroeg 15,1 km. Per minuut was men in staat om 16 granaten af te schieten.
Rond Hanstholm waren 16 stuks te vinden gedurende de oorlog, verdeeld over vier batterijen.
Het peilstation voor de 38cm kanonnen
Schuin, links, aan de overkant van de Kai Lindbergs Gade is een deel van een bunker zichtbaar. Dit is
het peilstation (nummer 9 op de bovenstaande kaart) of vuurgeleidingsbunker. Laat uw voertuig nog even nabij het kanon staan,
en wandel naar het peilstation (kijk goed uit,
het is een rustige weg, maar altijd voorzichtig zijn bij het oversteken).
De stalen deuren zijn nog aanwezig,
rechts de trap naar de lagere verdieping
Als u bij het peilstation komt, lijkt het een kleine bunker. Maar deze is 25,5 meter
diep, en heeft twee verdiepingen. Waar u staat is de hoofdingang. Tijdens ons bezoek
(2017) was de ‘voordeur’ open en kon een blik binnen geworpen worden. De voorste kamers
zijn gemakkelijk te bezoeken, maar de trap naar de lagere verdieping is afgesloten met een
gaaswerk, zodat men niet in het trapgat valt. Om de gehele bunker te bezoeken heeft men een
goede zaklantaarn nodig. Als men in de voorhal rechtsaf gaat, kan men bij de trap naar beneden
komen. Er is een bordje dat erop wijst dat het bezoeken geheel op eigen risico gebeurt (bij
een ongeluk kan uw verzekering lastig doen).
De kamer voor het noodstroom aggregaat
Op 28 februari 1941 werd begonnen met het uitgraven van de plek waar de bunker moest komen. De bouw vorderde
gestaag. In de zomer van 1941 werd een tijdelijke afstandmeter geplaatst, nog zonder de grote beschermkoepel, deze werd
vervangen op 15 december voor de 10,5 meter afstandmeter met de stalen koepel. Rond deze datum werd ook begonnen
met het installeren van alle verdere elektronica en apparatuur. Op 30 april 1942 werd de laatste hand gelegd aan de
camouflage door een ‘zandduin’ over de bunker te leggen.
Dwarsdoorsnede van het 25.50 meter lange peilstation
Direct aan de ingang waren de kamers voor het noodstroom aggregaat, waar ook de brandstof
en het koelwater aanwezig was voor het aggregaat. De gang naar rechts vanaf de hoofdingang
leidt naar de kamers van de officieren (linker zijde). Geheel in de rechterhoek is de ruimte
voor het gasfilters en ventilatie mechanisme. Als u nu terugloop naar de ruimte waar het trapgat
is gesitueerd, ziet u de centrale deur naar de commando en berekeningenkamer. Dit is de grootste
ruimte in de bunker (60 m2) met twee aparte kamers voor de telefooncentrale en de radiozenders.
Naast het trapgat was een kamer voor 9 soldaten.
Een klein overzicht van de berekeningenkamer,
let op de enorme rij telefoons
(linksonder is nog juist een stukje van de tafel met het 'schootsveld' te zien)
Het peilstation is de hoofd vuurgeleidingsbunker voor de complete 38cm batterij van Hanstholm.
Het kon het geschut begeleiden tot 55 km diep. Vanwege de enorme afstanden was een perfecte
berekening om te kunnen schieten noodzakelijk. Op de tweede verdieping waren hiertoe enorme
mechanische rekentafels en tabellen te vinden. De bouw van deze bunker begon in 1941 en kon
65 soldaten huizen op een permanente basis. Er was op de onderste verdieping een eigen wasserette,
douches en toiletten. Tevens was het gehele gebouw uitgerust met centrale verwarming.
De 10,5 afstandmeter met een bereik van 55 km
De opvallende koepel die in de oorlog voorop de peilafstand bunker stond,
is de 10,5 meter afstandmeter. Deze meter was uitgerust met een 10,5m optische
afstandzoeker, een 11m observatie kijker, een 6m zijkijker objectief en een
6m hoogte detectie objectief. Direct vóór de 10,5 meter afstandmeter lag een
stalen koepel met een periscoop. Met deze periscoop werd al vrij nauwkeurig het doel bepaald,
waarna de grote 10,5 meter afstandmeter nog preciezer het doel vastlegde.
De betonnen plaat op de voorgrond was de plaats voor de 10,5 m afstandmeter,
daarachter is de stalen koepel te zien voor de periscoop
Op de volgende pagina verlaten we
het peilstation
door op onderstaande 'voordeur' van deze
vuurgeleidingsbunker
te klikken, en brengen een bezoek
aan de
geschutsruimtes 38cm #1 en #2.
KLIK HIERONDER
GA TERUG
