'... Move your men off the beach!'
Omaha Beach in
Ierland
Het beschermde historische landschap van Omaha Beach in
Frankrijk was onmogelijk te gebruiken voor ‘Saving Private
Ryan’. Associate Producer Kevin de La Noy en zijn Location
Managers bezochten verscheidene stranden in Groot-Brittannië.
De enige plaats die in aanmerking kwam lag bij Sheringham,
Norfolk. Toen de Britse regering gevraagd werd om militaire
figuranten te leveren en te trainen, kreeg men geen gehoor.
Direct week Spielberg uit naar Ierland. De filmmakers hadden
goede ervaring opgedaan tijdens het maken van Mel Gibson’s
‘Braveheart’. Het Ierse leger FCA, Forsa Cosanta Aituil,
werkte graag mee aan dit nieuwe project. En toen de locatie
scouts de kust van County Wexford bekeken en zagen dat dit
ontzettend de contouren van Omaha Beach bezat, was de knoop
snel doorgehakt. Terwijl in Hatfield hard werd doorgewerkt aan
het filmdorp, vertrok de filmploeg naar de zuid-oost kust van
Ierland.
Het was de bedoeling om te beginnen met de landingscène,
maar ‘Omaha’ was nog niet gereed. Dus werd eerst naar Screen
uitgeweken, vijf kilometer in het achterland, om daar te
filmen op vrijdag 26 juli 1997, hoe Miller zijn groep door het
‘Franse’ landschap leidt.
De kazemat in aanbouw (in de voorgrond een maquette als voorbeeld)
Aan de Ierse kust werd ondertussen de laatste hand gelegd
aan de afwerking. Een prominente observatiebunker met rechts
daarvan een met zandzakken verstevigd mitrailleursnest
markeerde de zogenaamde ‘Exit D-1’ richting ‘Vierville’. In
het achterland was een enorme kazemat opgetrokken van hout en
gips waarin een 150mm kanon geplaatst was. Als voorbeeld werd
een kazemat type M272 van de Batterie de Longues gebruikt.
Hier werd wel met waarheid gespeeld, want dit type M272 kazemat was niet in de omgeving van Vierville te vinden. Rondom de complexen werden loopgraven aangelegd en ‘bomkraters’ gegraven. Op het strand werden 500 zogenaamde
hedgehogs (stekelvarkens) geplaatst en schuin opgestelde
houten palen voorzien van ‘Tellermine’, allen voor het tegenhouden
van de landingsboten. Helaas is er een fout in opgetreden. De
meeste schuin geplaatste houten palen ‘wijzen’ naar de zee, terwijl deze
eigenlijk andersom moesten staan, richting de kust. In later
geschoten scènes staan ook een aantal goed geplaatst zodat het
niet echt overduidelijk opvalt.
'Bloody' Omaha met de verkeerd 'wijzende'
palen
(hieronder een foto uit 1943 met Rommel op inspectie)
Sinds eind januari 1997 was Art Director Alan Tomkin, in
opdracht van Production Designer Tom Sanders, al begonnen met
het verzamelen van Amerikaanse en Duitse voertuigen en het
laten fabriceren van zes Waco zweefvliegtuigen en twee ‘Tiger’
tanks. Verder zocht hij naar landingsboten. In de woestijn van
Palm Springs werden 10 LCVP's gevonden
in redelijke staat. Deze werden naar St.Austell in Cornwall
verscheept om gerestaureerd te worden. Twee in Engeland
gebouwde LCM's (in een
andere uitvoering dan de door Amerikanen gebruikte versie uit
1944) werden gevonden in de Boston Boatyard in Oreston,
Plymouth. De LCM’s zouden dienen als de aanvalsboten voor de
groep van Miller. De LCVP’s dienden als achtergrond. Hier werd
wel gerommeld met de waarheid, de Rangers landden op 6 juni
1944 in LCA's met een
Britse stuurman.
'Clear the ramp,... thirty seconds!' De LCM gebruikt in Saving Private Ryan is sinds 2007 te zien bij het Museum Le Grand Bunker, Ouistreham
Op maandag 29 juli 1997 was het zover, Steven Spielberg
riep ‘action’ en opnieuw onstond ‘Bloody Omaha’. Om het
realistisch op de film te krijgen had Spielberg, Janusz
Kaminski wederom gecontracteerd. Kaminski, ook
verantwoordelijk voor zijn prijswinnend camerawerk voor
‘Schindler’s List’, liet de coating van de lenzen verwijderen.
Hierdoor ontstond een diffuus effect wat overeenkwam met de
lenzen uit de jaren 40. Tijdens het ontwikkelproces werd
tevens het kleur gebruik fletser gemaakt. Ook werden tijdens
de gevechtscènes 90-graden en 45-graden sluiters gebruikt in
plaats van de gebruikelijke 180-graden sluiter. Dit verklaard
het ‘hakkelige’ karakter en strepen trekkende beeld in sommige
scènes. Het effect dat zo gecreëerd werd bracht de strijd nog
indringender naar voren, de kijker ervaart het alsof hij er
midden in zit. Het is niet langer een camera die het vastlegt,
de lens wordt een ooggetuige die mee beweegt en mee voelt. Dat
er bloedspetters op de lens zitten stoort niet, we zijn
getuigen van een drama in ontwikkeling, de getuige (de
oorlogsverslaggever) probeert ook dekking te vinden, hij heeft
niet langer belang bij ‘mooie’ plaatjes, zijn schokkende
getuigenis trekt de kijker in het bloedbad. Laatste aanwijzingen van Spielberg voor de stormloop begint
Als de klep van de LCM valt, start de oorlog. Schokkend is dat gelijk de eerste mannen bij de klep de volle laag van een machinegeweer krijgen. Om aan de moordende kogels te ontsnappen springen jongens over de reling om vervolgens met hun zware bepakking te verdrinken. Rauw en ruw
worden we twintig minuten meegesleurd in de dood en verderf,
angst en afschuw. Naamloos zonder aanzien des persoon
sneuvelen jonge mannen zonder maar een schot gelost te hebben.
Vuur vreet aan rennende soldaten die een brandende LCVP
verlaten, explosies rukken armen en benen af als de arme
drommels op een landmijn stappen.
De oorlog is gestart,...
Veertig stuntmensen, waaronder amputees, laten zich meters
wegblazen om met afgerukte ledematen neer te ploffen.
Afschuwelijke verminkte poppen liggen over het rode strand
gezaaid. Hulpgeroep om hun moeder gaat verloren in het kabaal
van explosies. Bij het meerdere malen bekijken van deze scènesvallen de details op. Bijvoorbeeld dat er een soldaat is die een typemachine bij zich heeft.En dat het gebruik van de opblaasbare 'zwemband' niet alleen gebruikt werd door de manschappen,maar ook om materieel drijvende te houden (zie derde foto van onder af).
Proberen veilig aan land te komen
(let op de houten stelling die verkeerd om staat)
Ondanks het meer dan indrukwekkende vuurwerk op Omaha Beach
in 'Saving' werd er natuurlijk niet met scherp geschoten.
Losse flodders, meer dan een miljoen, zorgden voor een
mondingvlam uit de vuurwapens. De inslagen van kogels en
mortieren koste heel wat meer moeite om aan te brengen. Het
blijft schokkend te zien hoe een GI getroffen wordt in het
voorhoofd. Op het voorhoofd was een plaatje met een rotje
gemonteerd, keurig weggeschminkt, zodra dit uiteenspat liep
een kleine spanning naar een klein luchtkanon dat op de rug
zat. Hierin zaten 'bloed en haarresten' die een milliseconde
na het inschot voor het uitschot zorgde. Er werd voor dit
soort opnames veel gebruik gemaakt van zogenaamde 'Asprodets',
een weinig rook produceerend rotje. Er waren voor 'Saving'
17.000 nodig. Soms werden ze met de hand of via de computer
ontstoken, maar het meest overtuigend was als het synchroon
liep met het schot van een wapen en dan een treffer maakte in
het slachtoffer. Dit werd via een zender gedaan. Via de
trekker van het wapen werd het via een radiosignaal
aangestuurd, en dit werkte buitengewoon 'trefzeker'.
Via
luchtslangen in het zand begraven kon men inslagen nabootsen
in het zand, door onder hoge druk lucht er uit te schieten. De
explosies van mortieren en granaten werden gemaakt door
cilinders gevuld met perslucht en voorzien van een flens van
15 centimeter. Daarover heen was een kegel van 1.50 meter
geplaatst gevuld met water en zand. Er werden acht van deze
cilinders gebruikt. Eén van deze cilinders laat heel
dramatisch een stuntman wegvliegen waarop we zien hoe hij
zonder been neer ploft. Captain Miller beweert; 'alle tanks zijn gezonken'. Op dit screenshot is rechtsboven een Sherman zichtbaarOndanks het realistische karakter in de eerste 20 minuten van 'Saving Private Ryan', zijn er toch enkele zaken in de dialogen geslopen die niet correct zijn. Miller en Horvath discuseren onder vuur of ze op de goede plek zijn beland. Ja, het is nabij Vierville-sur-Mer. Maar toch beweerd Captain Miller dat de DD tanks allemaal zijn gezonken en dat er geen tank ondersteuning is. Toch is er in een kort shot in de rook de koepel van een Sherman tank te zien als de mannen het water uit waden. Ook dat er geen DD tanks zouden zijn geland, klopt niet. Juist in deze sector, DOG, werden alle DD tanks op het strand gezet, anders dan in de sector EASY en FOX waar slechts 5 van de 32 DD tanks aan land kwamen.
Eén van de meest indringende scènes, hulp bieden in de chaos.
Een zeer dramatische scène die het zinloze sterven
benadrukt is met de drie ’medics’ (waaronder Wade). Hulpeloze
woede om het leven te redden van één van hun officieren
terwijl om hun heen de chaos compleet is. Deze scène is het
waard meerdere malen te zien. Let eens op de linker hospik. In
de kakofonie van rondvliegend staal, is er opeens een felle
'ping' te horen. Een kogel treft de hospik in de zij van zijn
lichaam en vliegt er via zijn veldfles weer uit. We zien het
water uit het gat lopen dat even later overgaat in een
straaltje bloed. De choreografie is perfect, wanhoop acteren
van hoog niveau, zonder nadenken duwt de hospik bij zich zelf
een stuk verband op de wond.
'DOG One' wordt geobserveerd via een spiegeltje op een bajonet
Ondanks deze barrage van vuur weten Miller en zijn mannen
toch een doorbraak te bewerkstelligen bij DOG One. Waarna in
snel tempo de Duitse verdediging overrompeld wordt en
uitgeschakeld. Een iets geflatteerd gebeuren daar dit op 6
juni 1944 verre van gemakkelijk ging vanwege de enorme
mijnenvelden die aangelegd waren. Maar in 'Saving' moest het
wel op deze manier, het publiek kon echt niet langer dan 20
minuten dit soort actie verwerken. Verplaats u terug naar de
soldaten op de stranden die uren aaneen in deze hel verbleven.
Sergeant Horvath: 'That's quite a view'
Het eerste deel van Saving Private Ryan komt zo tot een einde, welke voor menige kijker
een zucht van verlichting geeft. Sergeant Horvath vult weer een blikje met zand
als souvenir, Carpazo vindt een mooie Duitse dolk en 'Fish' Mellish barst in tranen uit,...
Captain Miller drinkt uit zijn veldfles en blikt met Horvath over het slagveld van Omaha Beach, welke
bezaait ligt met lijken, waarop Horvath zegt: 'That's quite a view'. Miller beaamt het:
'Yes it is. Quite a view'.
In de volgende scène 'pant' de camera over de slachtoffers die in de branding en op het strand liggen,
tussen dode vissen en het bloeddoorlopen zeewater wat stuk slaat op Omaha Beach. Traag trekt de camera
door, naar één dode GI,... op de rugtas staat zijn naam; 'RYAN.S'
Op de volgende pagina gaat de
strijd om 'Ryan' verder.
|