Direct naast Prinz zurr Lippe-Weißenfeld ligt, op Ysselsteyn begraven, Prinz zur Sayn-Wittgenstein. Prins Heinrich Alexander Ludwig Peter zur Sayn-Wittgenstein werd geboren in Kopenhagen, Denemarken, op 14 augustus 1916. Hij sloot zich op 12 april 1932 aan bij de Hitlerjugend in Freiburg.

Links: Heinrich Alexander Ludwig Peter Prinz zur Sayn-Wittgenstein

In april 1937, Sayn-Wittgenstein begon de militaire carrière van de prins, toen hij zich aansloot bij het 17. Kavallerie-Regiment in Bamberg. In de zomer van dat jaar vertrok Sayn-Wittgenstein naar de Luftwaffe waar hij naar de vliegschool Braunschweig kon in oktober. In juni 1938 werd zijn officier status van kracht met de promotie tot Leutnant. Vanaf verschillende bases opereerde hij met de Heinkel He 111 en de Junkers Ju 88. In de winter van 1938-’39 diende Sayn-Wittgenstein bij het Kampfgeschwader 54 (KG 54) welke vanaf Fritzlar opereerde. In de functie van Kampfbeobachter fungeerde hij als gevechtsobservator en navigator. De echte eerste gevechtservaring deed zich voor na het uitbreken van de Tweede Wereldoorlog, in de Slag om Frankrijk en later tijdens de Slag om Engeland. Sayn-Wittgenstein, dan vliegende bij het Kampfgeschwader 1 (KG 1) Hindenburg, was in eerste instantie aangesteld als observator in de He 111 H-3 welke gevlogen werd door Gerhard Baeker. Met Baeker vloog Sayn-Wittgenstein grote hoogte missies tegen RAF vliegvelden, zoals Biggin Hill.

In de winter van 1940-’41, keerde Sayn-Wittgenstein terug naar de Luftwaffe school voor de voortgezette pilotenpleiding (Erweiterter Luftwaffen-Flugzeugführerschein 2). Met het ‘C2’ certificaat op zak, welke aangaf dat hij ‘blind’ kon vliegen, essentieel voor nachtelijke opdrachten, keerde hij terug bij de operationele eenheid KG 1 in maart 1941. Deze eenheid zou de Heeresgruppe Nord ondersteunen tijdens Operatie Barbarossa, de inval in de Sovjet Unie. Na 150 gevechtsmissies met de KG 1 en de KG 51 begon Sayn-Wittgenstein zijn nachtjager carrière, als Staffelkapitän, bij 9./Nachtjagdgeschwader 2 (9./NJG 2) op 1 november 1941. Toch zou het nog een half jaar duren eer hij zijn eerste score maakte. Dat was in de nacht van 6 mei 1942 toen hij een Bristol Blenheim verschalkte op 40 kilometer ten westen van Walcheren, Zeeland. Twee opmerkelijke acties waren er in de nacht van 31 juli en 10 september 1942. Gedurende deze nachten vielen er drie slachtoffers door zijn wapens, respectievelijk zijn 15 tot 17 en 19 tot 21ste overwinning. Deze ovewinningen, meerdere tijdens één missie, werden gekoppeld op de staart van zijn nachtjager weergegeven (zie foto lager). Nadat hij op 7 oktober 1942 zijn 22ste overwinning had behaald, werd Sayn-Wittgenstein het Ritterkreuz des Eisernen Kreuzes toegekend.

Hauptmann Sayn-Wittgenstein werd op 1 december 1942 aangesteld tot Gruppenkommandeur van het the IV./Nachtjagdgeschwader 5 (IV./NJG 5) en vertrok met deze eenheid in februari 1943 naar het Oostfront. Aan dit front trad Unteroffizier Herbert Kümmritz toe, als radio operateur (Bordfunker), tot de bemanning van Sayn-Wittgenstein. Tot die tijd had Sayn-Wittgenstein na enkele missies steeds de Bordfunker vervangen. In het voorjaar van 1943 werd IV./NJG 5 wederom verplaatst, naar Rennes, in Frankrijk, om de U-Boot bases daar te verdedigen. Niet alleen was dit van korte duur, Sayn-Wittgenstein kreeg opdracht om met Kümmritz zich vertrouwd te maken met de Messerschmitt Bf 110 nachtjager op Gilze-Rijen. Sayn-Wittgenstein vlogen zeer kort operationeel met de Bf 110, en toen hun toestel op 24 juni 1943 technische problemen had, stapten ze over in hun vertrouwde Ju 88C, en schoten die nacht vier Avro Lancasters neer (overwinning 32-35). Sayn-Wittgenstein zou nooit meer een Bf 110 vliegen. Nadat de eenheid, nu omgedoopt tot I./Nachtjagdgeschwader 100 (I./NJG 100), weer aan het Oostfront opereerde, schoot op 20 juli 1943 zeven vijandelijke toestellen neer tijdens één missie, waarvan zes binnen 47 minuten (overwinning 36-41), allen in de noordoost omgeving van Oryol. Op 1 augustus (overwinning 44-46) en 3 augustus (48-50) werden gedurende die nachten ook weer drie toestellen neergeschoten. Op 15 augustus 1943 werd Sayn-Wittgenstein als Gruppenkommandeur van II./NJG 3 aangesteld, waarna hem op 22 september 1943 (na zijn 54ste overwinning op 31 augustus) het Ritterkreuz des Eisernen Kreuzes mit Eichenlaub werd uitgereikt door Hitler.

Er doen zich geruchten voor, aldus zijn moeder Prinses Walburga, dat Sayn-Wittgenstein met het plan liep om Hitler te vermoorden nadat deze hem het Ritterkreuz des Eisernen Kreuzes mit Eichenlaub op 22 september 1943 had uitgereikt. Maar eergevoel en zijn opdracht hield hem ervan af, mede omdat hij meer overwinningen wilde behalen dan Major Lent. Tegen schrijfster en schilder Tatiana von Metternich zou Sayn-Wittgenstein gezegd hebben dat hij alle gelegenheid had om Hitler om te leggen, hij was niet getrouwd, had geen kinderen, hij was vervangbaar, en tijdens het uitreiken van het Ritterkreuz zou hij persoonlijk door Hitler worden ontvangen, en er waren maar weinigen die zo dicht bij Hitler kwamen,… (maar de geschiedenis wijst uit dat Sayn-Wittgenstein zijn geplande daad slechts bij woorden heeft gelaten).

Rechts: Prinz Heinrich zur Sayn-Wittgenstein met
29 overwinningen op het kielvlak van zijn Ju 88C-6.
Sommige overwinningen zijn gekoppeld, wat aangeeft
dat deze overwinningen tijdens één missie zijn behaald.

Op 1 december 1943, kreeg Sayn-Wittgenstein de opdracht om het commando over te nemen van II./Nachtjagdgeschwader 2 (II./NJG 2). Gepromoveerd tot Geschwaderkommodore van NJG 2 op 1 januari 1944, stond zijn score reeds op 68 overwinningen, maar claimde hij voor deze nacht zes viermotorige bommenwerpers (overwinning 69-74). In deze periode had Sayn-Wittgenstein Feldwebel Friedrich Ostheimer als Bordfunker aan boord, aangezien Kümmeritz met studie verlof was. In de nacht van 20 januari 1944 claimde Sayn-Wittgenstein overwinning 76-77 en 78. Het laatste vliegtuig, een Lancaster, stortte brandende neer en leek de Ju 88 van Sayn-Wittgenstein op een haar na te missen. Maar het toestel was vervolgens slecht te vliegen en Ostheimer maakte radiocontact met Erfurt om een noodlanding aan te kondigen. Toen Sayn-Wittgenstein flaps en landingsgestel selecteerde dreigde de Ju 88 te overtrekken. Besloten werd een buiklanding te maken. Na de landing bleek zeker twee meter van een vleugel te zijn afgeslagen door een propeller van de Lancaster.

Op 21 januari 1944 waren Sayn-Wittgenstein, radioman Ostheimer en boordwerktuigkundige Unteroffizier Kurt Matzurleit in de lucht met Ju 88 R4+XM (Werknummer 750 467). Het eerste contact met een Lancaster was rond 22.00 uur, en werd vijf minuten later neergeschoten. Tien minuten later viel een tweede Lancaster, gevolgd door een derde om 22.30 uur. Een vierde Lancaster crashte door de wapens van de Ju 88 om 22.40 uur. Terwijl een vijfde Lancaster in brand werd geschoten, werd de Ju 88 getroffen. De linkervleugel vloog in brand, en Sayn-Wittgenstein gaf de order het toestel te verlaten, waarop Ostheimer en Matzurleit met hun parachute veilig het toestel verlieten. Sayn-Wittgenstein heeft ook getracht het toestel te verlaten, maar had naar alle waarschijnlijkheid zijn hoofd geraakt aan het kielvlak van de Ju 88, en is vervolgens met zijn ongeopende parachute ter aarde gestort. Zijn lichaam werd niet ver van zijn nachtjager gevonden in een bos bij Stendal.

Major Prinz zur Sayn-Wittgenstein zijn Ju 88C-6, het toestel van zijn fatale vlucht
(daar zijn eigen kist gerepareerd werd, had hij deze Ju 88C-6 geleend,
vandaar dat er geen scores op het kielvlak zijn geschilderd)

Friedrich Ostheimer beweerde later dat een RAF Mosquito hen had neergeschoten. Het is niet 100% zeker, want geen enkele Mosquito bemanning claimde die nacht een overwinning. Wel is er het rapport van Pilot Officer Desmon Snape, die samen met radar operateur Flying Officer L. Fowler die nacht vloog in Mosquito F.II, DZ303. Zij maakten contact rond 23.15 uur met een Duitse jager die ten zuriden van Brandeburg vloog. Na enkele minuten konden ze een Ju 88 onderscheiden, en schoten erop en zagen treffers achter de cockpit, maar claimden geen overwinning. Maar hun rapport klopt met de tijden dat Sayn-Wittgenstein ook opereerde en omkwam in deze omgeving.

Prinz Sayn-Wittgenstein was een moeilijke man om mee te werken. Herbert Kümmeritz herinnerde zich later hoe Sayn-Wittgenstein op zijn titel en rang stond om de beste contacten te krijgen. Hij wachtte vaak op de grond tot een goed contact met een doelwit was gelegd, en ging dan de lucht in. Mocht een andere nachtjager hetzelfde contact al bezig zijn te achtervolgen, dan gaf Sayn-Wittgenstein een brul over de radio: ‘Hier Wittgenstein,… geh weg!’ (‘Hier Wittgenstein,… wegwezen!’). Door zijn karakter was hij geen instructeur, en zelfs een slecht officier. Maar het was wel een persoonlijkheid met een zesde zintuig voor vijandelijke vliegtuigen en hoe hij deze het beste kon benaderen en beschieten, dat hij met grote trefzekerheid deed.

Het Ritterkreuz des Eisernen Kreuzes mit Eichenlaub und Schwertern
en Heinrich Prinz zur Sayn-Wittgenstein

Postuum werd Heinrich Prinz zur Sayn-Wittgenstein het Ritterkreuz des Eisernen Kreuzes mit Eichenlaub und Schwertern toegekend op 23 januari 1944. Na 320 gevechtsmissies, stond het aantal luchtoverwinningen op 83, waarvan 60 aan het Westerse front. Op 29 januari 1944 werd het stoffelijke overschot ter aarde besteld op de begraafplaats van het Geschwader op de Luftwaffe basis van Deelen. In 1948 werd hij herbegraven naast Egmont Prinz zur Lippe-Weißenfeld op Ysselsteyn.

Major Prinz Sayn-Wittgenstein ligt begraven in Vak: TH, Rij 1, Graf 2.

Op de volgende pagina's aandacht voor meer
omgekomenen die begraven liggen op de
Duitse militaire begraafplaats in Ysselsteyn

KLIK HIERONDER

---