Wellicht is het u opgevallen dat veel bunkers en kazematten op elkaar lijken. De Duitsers bouwden ook niet zomaar uit de losse pols de betonnen gevaartes. Deze waren keurig op tekening vastgelegd. Veel, vooral de bunkers (‘Blockhäuser’) hadden hun oorsprong gevonden in de ‘Westwall’ (de zogenaamde Siegfriedlinie). De voorgestelde bunker en kazematten hadden allen een eigen uniek nummer. Deze nummering gebruik ik ook op mijn pagina’s. Voorafgaande aan dat nummer is een letter toegevoegd. Dit is een afkorting voor Heeres-Regelbauten. In eerste instantie dacht ik (mede door Franstalige boeken ingegeven) om de letter ‘H’ ('Heeres' - leger) vooraf te zetten, maar ik heb nu toch gekozen voor de ‘R’ om aan te geven dat de Duitse bouwtekeningen meestal het nummer vooraf laten gaan door de term 'Regelbau'. Soms verschillen de eerste letters, zoals bijvoorbeeld bij de Batterij van Longues, staat een ‘M’ voor het nummer, wat aangeeft dat dit een door de Kriegs Marine gecontroleerde stelling was.

Liep de nummervolgorde voor bunkerontwerpen van de Westwall van 105 tot 519 (waarvan enkele in de Atlantikwall werden opgenomen), en die voor de Atlantische kust van 600 tot 704, ik behandel ze niet allemaal (omdat er tussen sommigen maar weinig verschil zit). Degene die niet op de Normandië pagina’s behandeld worden of die iets meer aandacht moeten hebben zullen zoveel mogelijk hieronder worden behandeld.

Naast de grote bunkers en kazematten vind men ook kleinere bunkertjes en stellingen. Deze vallen onder de Ringstand. Opvallend in deze groep is de zogenaamde, door de Geallieerde genoemde, ‘Tobruk’. Bij de Duitsers stond deze bekend als Bauform. Dit type bunkernummering ging vooraf met de lettercombinatie ‘Vf”. De Tobruk werd oorspronkelijk ontwikkeld door de Italianen in Noord-Afrika (vandaar de naam 'Tobruk'), en door de Duitsers overgenomen.

Ter bescherming van de grotere kazematten op een complex, was rond het gebied een ‘ring’ aangelegd van prikkeldraad, mijnenvelden en op strategische punten een Tobruk. De standaard Tobruk was de Vf58. Hierin waren verschillende types te onderscheiden; zoals voor een machinegeweer, mortier of met een kleine tankkoepel erop gemonteerd.

De standaard Tobruk had de afmetingen: een diepte in de grond tot 2,75cm, een lengte van 3,70cm en een breedte van 2,35cm. Vanwege het te graven gat van 58 m³, kreeg het de benaming Bauform Vf58. Er was in totaal 11,5 m³ beton nodig voor dit type. De vorm zou in de loop van het proces wel veranderen, Was de toegangruimte in eerste instantie 1.90 meter hoog, latere modellen hadden een staanruimte van slechts 1.65 meter. Er waren ook grotere varianten, waarin niet alleen machinegeweren of mortieren werden ondergebracht maar zelfs kleine kanonnen.

Een hele mooi concentratie van Tobruks is te vinden in de duinen bij Varreville, Utah Beach. Deze verzameling is te vinden nabij het Leclerc Monument. Ga hiervandaan het duinpad in naar zee en dan linksaf. Na enkele honderden meters liggen de Tobruks achter de grote H 667 kazemat.

Een ander voorbeeld van een Ringstand Tobruk was de Bauform Vf61a (later Bauform Vf206). Deze was officieel ingericht voor de 5cm mortier (Festungsgranatwerfer (f)). Opvallend detail is de kamer voor munitie links van de toegang.

Toch werden ze ook voor andere doeleinden gebouwd. De hieronder afgebeelde, bij Utah Beach ‘Exit 3’, ontbeerd het opvallende betonnen paaltje in het midden waarop normaliter de mortier werd geplaatst.

Een opvallende Tobruk is de dubbele Bauform Vf69 (later de Vf207). Deze Ringstand had één kamer voor een 8cm Granatwerfer 34. Daarnaast was geschakeld een kleinere kamer voor observatie of een machinegeweer. Hieronder is de indeling van deze dubbele Tobruk te zien. Verder was in deze Ringstand een munitiekamer links van de toegang te vinden die afgesloten kon worden met deuren.

Vaak werden tankkoepels van oude Franse tanks gebruikt om op een Tobruk te plaatsen. Deze oude Franse tanks werden na de val van Frankrijk ingelijfd in het Duitse leger onder een Panzerkampfwagen code. Koepels die onder andere gebruikt werden waren die van de FT-17, de S-35 PzKpfw 739(f) en de R-35 PzKpfw 731(f). Niet alleen werd de tankkoepel op een Tobruk geplaatst, maar ook op de zogenaamde 'U'-vormige Ringstand.

Van de meeste Tobruks die in Normandië ooit een tankkoepel bezaten zijn de meeste verdwenen. Een uitzondering is te vinden bij het Utah Beach museum in de duinen die nog steeds een zogenaamde 'omnibus' koepel heeft waarin ooit een 8mm Hotchkiss machinegeweer zat. Een ander is te vinden op Mont Canisy, globaal tussen Villers-sur-Mer en Deauville. Hier is een Renault R-35 tank koepel te vinden op een Ringstand.

Een voorbeeld van een Tobruk met een R-35 tankkoepel, voorzien van een 3,7 cm kanon, was te vinden in Le Grand Vey (Wn 101) op het zuidelijke punt van Utah Beach. Deze is hieronder afgebeeld in een 'Toen en Nu' situatie. De tank koepel zal kort na de oorlog verwijderd zijn en verschroot en omgesmolten,...

Maar er waren nog meer varianten en betonnen constructies waarop grote(re) Duitse tankkoepels waren aangebracht, zoals die met de koepel van een Panzerkampfwagen II (198 gebouwd), en de PzKpfw III. Verder werden unieke aanpassingen bedacht voor Tobruks, voor slechts één functie, zoals vlammenwerper Tobruks (Ringstand Bauform Vf216).

In 2003 vond ik een Tobruk, waar eens een tankkoepel met een 37mm kanon op had gestaan, die uit de duinen was gerold. Dit was bij Stützpunkt StP 9, Varreville, Utah Beach. De jaren daarna zagen we het ongelukkige stuk beton langzaam in het zand verdwijnen. In 2006 was de Tobruk geheel uit elkaar geslagen.

Ook al lijkt het erop dat de Duitse bunkers er over duizend jaar nog steeds zullen zijn, de natuur laat hier zien dat ook die herinneringen aan oorlog eens zullen verdwijnen.

GA TERUG

---