DE JEEP
Thuis, op alle fronten


Vervolg van aanpassingen voor de Jeep

Jeeps waren niet alleen 'veld-rijders', maar werden ook gebruikt voor stedelijk-en straatwerk. Hiertoe werden standaard banden gebruikt met een minder geproportioneerd profiel. Deze Jeeps werden ondermeer gebruikt in havengebieden (zie bovenste foto), maar ook luchtmacht bases waar veel beton lag. Een goed voorbeeld van een Jeep op een luchtmachtbasis is hieronder te zien,… een Jeep als eerste-hulp voertuig voor als een vliegtuig bijvoorbeeld een buiklanding maakte op de basis.

Een Aircraft Crash Rescue Jeep (let op het bandenprofiel)

Voor generaal George Patton schijnen twee Jeeps te zijn aangepast. Naast verlengde spatborden ook een schuin geplaatste plaat onder de voorruit. De Jeeps zouden zeer ruw in elkaar zijn gelast en gehamerd. Op één Jeep (hieronder te zien) was op de motorkap een dubbele luchthoorn aangebracht om de aankomst van de generaal aan te kondigen en een eventuele doorgang door drukke straten te bevorderen.

Een Jeep van General George Patton, (let op de luchthoorn)

Zo werden meer Jeeps aangepast, soms had dat een functie, soms als leukigheidje. Zo maakten technici van het Amerikaanse legeronderdeel 644th Ordnance Company met bij elkaar geschraapte onderdelen van vliegtuigen een overkapping van plexiglas.

De creatie van 644th Ordnance Company

Om de Amerikaanse GI die in 1946 gelegerd was in Duitsland iets om handen te geven, werden competities in allerlei wedstrijdjes georganiseerd. Eén van deze was het ombouwen van Jeeps met alleen spullen die op de basis voorhanden waren. Er zouden zo'n vijftig Jeeps zijn aangeboden voor de wedstrijd. Winnaar werd Ariel M. Hunt van 344th Ordnance Company. Wat er ooit van deze karretjes is geworden is een raadsel. Waarschijnlijk zijn ze achtergebleven in Duitsland en vergaan,...

En de winnaar is,... Ariel M. Hunt (en het is echt een Jeep)

In het leger bleek voldoende ruimte om na een competitie om een fraaie Jeep te bouwen, hier en daar rustig met een projectje door te gaan. Zoals in 1949 toen de 709th Military Police Service Battalion in Frankfurt een soort van 'Paus-mobiel' fabriceerden. De Jeep had een verchroomde gril, bumpers en wieldoppen. Er was een fraai glazen dak aangebracht en de Jeep was geheel smetteloos wit gespoten. Met de naam 'Snowball' werd het gebruikt om VIP-gasten mee rond te rijden. Wat is er ook van dit voertuig is geworden? Waarschijnlijk gesloopt.

De 'Paus-mobiel' van de 709th Military Police Service Battalion

Er werd na de oorlog uit overgebleven Jeeps door handige constructeurs bij de U.S. Coast Guards een verlengde Jeep gefabriceerd onder de naam 'Invader'. Inplaats van drie passagiers konden er nu negen man een zeer krap plekje vinden. Het zal een zeer oncomfortabele rit zijn geweest door een duingebied met deze 'Super Jeep',...

De 'Super-Jeep' Invader

Zo werden dus in 'het veld' meerdere aanpassingen aan Jeeps aangebracht. Niet direct een idee dat in het veld gebouwd kon worden, was een versie met rupsbanden, een Jeep op tracks. Het zou een uitkomst kunnen bieden in gebieden met sneeuw of drassige grond. Hieronder is een Jeep met complete tracks afgebeeld, maar heb ik geen verdere informatie over.

Een Jeep op tracks, een concept dat zou kunnen werken

Was bovenstaand idee best uitvoerbaar, de techniek was ingewikkeld. De besturing zou op de tracks overgebracht moeten worden als bij een tank. Een variatie hier op was de Jeep uit te voeren als een Half-track, achtertrein op tracks, met bestuurbare voorwielen.

De T-29 'Snow-Tractor' van Willys-Overland

Willys-Overland bouwde de eerste zogenaamde 'Snow Tractor' in januari 1943 met de aanduiding T-29. De normaal aangedreven vooras, werd vervangen voor een lichtere niet aangedreven as. Het achter chassis, afkomstig van een Willys 6x6 MT-Tug werd gebruikt om de track aandrijving op te plaatsen, welke bestonden uit Model Ford A wielen. Inplaats van voorwielen werden skis aangebracht die de Jeep moesten sturen.

De T-29 E1 Half-track Jeep

Bij de opvolger, de T-29 E1 werden de voorwielen gehandhaafd en gekoppeld aan de skis. Had de voorganger een canvas zeil over de cabine met kleine kijkgaten aan de zijkant, bij de T-29 E1 was dit meer een standaard Jeep canvas 'dakje'. De opvolger van de T-29 E1, werd de Half-Track Litter Carrier Snow-Tractor T-28 (ook wel de 'Penguin Jeep' genoemd). In januari 1943 werd het idée voorgelegd aan de US Army, en na gebouwd te zijn, in augustus 1944 aangeboden om getest te worden door het leger. Het achterdeel was geheel heringericht, waarmee de deze 'Jeep' een lengte kreeg van 4.06m. Een doorlopende rubberband, geproduceerd door Bombardier of Chase, werd over de wielen gelegd. Waren de voorwielen van de T-29 E1 niet aangedreven, testen wezen uit dat dit wenselijk was, dus bij de T-28 was dit mogelijk.

De Half-Track Litter Carrier Snow-Tractor T-28

Er konden twee stretchers voor liggende patienten aan de rechterzijde worden geplaatst, en drie zittende patienten aan de linkerzijde. Vanwege de lengte van de stretchers kon er geen bijrijder in de Jeep. De standaard Go-Devil motor werd opgepept tot 63 pk bij 3900 toeren per minuut. Drie prototypen werden aangeboden voor evaluatie, maar er volgde geen order. In het Verenigde Koningrijk is één van de drie T-28 Half-tracks gerestaureerd en bewaard voor de toekomst.

De 37mm Gun Motor Carriage T14

Ook een serieus onderzoek naar een vast 37mm kanon op een zes-wiel Jeep werd in maart 1942 getest op de Aberdeen Proving Ground. Er waren wel standaard Jeeps met een vast 37mm kanon uitgerust, maar er was dan geen ruimte om veel opslag of bemanning ook nog mee te voeren. Normaal gesproken werden lichte kanonnen voortgetrokken door een Jeep, maar voor een vast 37mm anti-tank kanon met ruimte erom heen, daar was een verlenging voor nodig van de Jeep. Verder dan enkele prototypen is het project T14 Gun Motor Carriage niet gekomen.


(tekening: Don Greer (Squadron Signal Publ.)

Wellicht zult u verbaast kijken naar bovenstaande illustratie, welke gemaakt is door Don Greer voor het omslag voor een boekje uitgegeven door Suadron Signal Publications. Wat heeft dat met de Jeep te maken? Het gaat dan ook niet om het grote amfibievoertuig de DUKW, maar om het kleinere voertuig welke rechtsvoor staat afgebeeld. Dit is een directe afstammeling van de Jeep, de Ford GPA (Amphibian).

- FORD GPA -

Het eerste prototype van de Ford GPA wordt getest in ijzige condities
(Klik op de foto voor een vergroting)

Nadat Willys-Overland, Ford en Bantam in maart 1941 de opdracht hadden gekregen om gezamenlijk 4500 lichte verkenningsvoertuigen te bouwen (ieder 1500), werd door de Motor Transport Board een project in het leven geroepen om een licht amfibievoertuig te bouwen op aanwijzingen van het National Defence Research Commitee (NDRC). Met de aanduiding QMC-4 ¼ ton gingen Marmon-Herrington Co. (militaire voertuig specialisten), Sparkman & Stephens (botenbouwers) en de Ford Motor Company aan het werk met de Ford GP (Jeep) als basismodel. In februari, 1942 was een eerste prototype gereed.

Links de stamvader, rechts het kind 'te water', de GPA

In april, 1942 werden de eerste watertesten gehouden en kreeg Ford een order om 5000 stuks te produceren. De Ford GPA (Amphibian of Seep 'Sea Jeep') was een feit. Zonder de uitputtende testen die de Jeep had ondergaan, liepen de eerste GPA's in record tempo van de lopende band. Zo kwam men er in het veld pas achter dat de voertuigen veel onderhoud nodig hadden en niet erg effectief waren. Zeker bij zwaar weer en dikke golven was het voertuig niet te gebruiken. In november, 1942 kwam een verbeterde versie uit de fabriek. Ook al werden er constant verbeteringen aangebracht, in juni 1943 kwam er een einde aan de productie, met de 12.778ste GPA.

Deze foto laat duidelijk zien; vol beladen, niet echt geschikt voor ruw water!
(klik op de foto voor een vergroting)

Het idee was niet gek, maar de uitvoering bleef in gebreke. Het voer/vaartuig was te traag en te zwaar. Ook was het te klein om een goede boot te zijn. Ondanks dat het succesvol meedeed tijdens de landingen op Sicilië, september 1943, werden de meeste GPA's via de Lend-Lease doorgesluisd naar Rusland. Deze waren er zo zeer tevreden mee, vooral met het oversteken van rivieren, dat zij het voer(vaar)tuig na de oorlog verder ontwikkelden.

Ford GPA's in dienst van het Rode Leger

Klik op de onderstaande Jeep
en 'spring' naar de volgende pagina
met aandacht voor de SAS en de Jeep.