Monument voor Stichting 1940-1945,
vervaardigd door J.Jorna en in 1972 onthuld door Koningin Juliana
Zodra men het park in Overloon binnen wandelt, naar het Oorlogsmuseum,
dat op ongeveer 500 meter ligt, volgt men een pad waarlangs verschillende sculpturen zijn geplaatst.
Ieder bronswerk heeft te maken met de Tweede Wereldoorlog, waarin verdrukking en verzet zijn verbeeld.
Het eerste beeld dat men tegenkomt, is van J. Jorna, en bestaat uit vier figuren die zich onkwetsbaar
wanen achter schilden. Het symboliseert bescherming van geestelijke en lichamelijke vrijheid waar
het Verzet zich voor inzetten. In 1972 werd het onthuld door Koningin Juliana, als schenking
door personen die geholpen waren door de Stichting 1940-1945. Het sculptuur sierde
regelmatig uitgaven van het museum.
Links de 'kop' van
J.J.F. Borghouts (in het Verzet 'Peter Zuid'),
rechts een 'Slachtoffer van de Grote Vaderlandse Oorlog'
Op korte afstand van Monument voor Stichting 1940-1945 staat op een
sokkel het bronzen hoofd van J.J.F. Borghouts, een leider van het Verzet, waarin hij bekend
stond als ‘Peter Zuid’.
In september 1944 werd Borghouts 'gewestelijk sabotagecommandant' van de Binnenlandse Strijdkrachten.
En na de bevrijding van Zuid-Nederland trad Borghouts toe tot de staf van Prins Bernhard en was in 1945
betrokken bij de voorbesprekingen met de Duitsers wat tot de capitulatie leidde.
Borghouts werd na de oorlog tot Ridder MWO 4de Klasse benoemd.
De ‘kop’ is gemaakt door P. Killars in 1967, en werd in 1978 overgebracht van Eindhoven naar Overloon.
Schuin ertegenover, op de hoek van het pad dat naar de grote Bailey Brug leidt, staat een
bronzen sculptuur dat in opdracht van het Russische Ministerie van Cultuur door
A. Mosijtsjoek in 1989 werd gemaakt voor een tentoonstelling in Overloon over De
Grote Vaderlandse Oorlog. Het sculptuur is een dramatisch pose van een figuur dat
een slachtoffer uitbeeldt dat gevangen is door een verwrongen hakenkruis.
De dubbele Bailey
brug in het Liberty Park
Weer een stukje verder op de beeldenroute, welke mede door steun van De Vrienden van
het Oorlogs- en Verzetsmuseum werd gerealiseerd, staan twee troosteloze figuren die
onmacht en berusting uitstralen. Het sculptuur, van beeldhouwer H. van Lith, is hier
een replica, het origineel staat in Edam, Noord-Holland, en refereert aan de Joodse
slachtoffers uit dat dorp.
Links twee troosteloze
Joodse figuren (H. van Lith), Rechts een sculptuur voor de Stoottroepen (Charles Eyck)
Ik bespreek niet alle beelden, maar dit opvallende object van twee personen, waarvan de
beschermend figuur een zwakkere broeder tracht op te tillen, terwijl hij een hand omhoog
steekt en van de vingers het V-teken maakt. Het beeld is gemaakt door Charles Eyck in 1952
voor de tuin van het toenmalige Hoofdkwartier van het Commando Limburg van de Stootroepen,
in Maastricht. In 1979 is het verplaatst naar Overloon.
De Russische T-34/85, een ietwat vreemde
eend in de Geallieerde bijt,..?
Aan het beeldenpad komt men ook het eerste voertuig tegen van het museum, een Russische
T-34/85. Deze middelzware tank was de opvolger van de T-34/76A. Had de voorganger een kanon
van 76.2mm, de opvolger, de T-34/85, had een 85mm kanon. De Russen beweerden dat dit kanon
de Duitse Tiger en Panther aan zou kunnen, maar het waren uiteindelijke de
grote aantallen die geproduceerd werden van de T-34 welke uiteindelijk de uitslag bepaalden,
in het voordeel van het Rode Leger. Er werden totaal 84.070 gebouwd van de T-34 (35.120 van de T-34/76
en 48.950 van de T-34/85).
Op het eerste oog lijkt de T-34 misplaatst in het bos van Overloon, maar het museum
dat oorspronkelijk om de strijd ging in dit gebied is nu een museum dat de gehele Tweede Wereldoorlog beslaat.
In mei 1945 raakte deze T-34/85 tijdens het Russische offensief naar Berlijn daar zwaar beschadigd.
Na een grondige restauratie werd de tank in 1990 opgenomen in de collectie.
Het beeld, een replica,
van O. Wenckebach
In 1950 werd in Middelburg, Zeeland, het oorspronkelijke beeld onthuld, waarvan in dit
park een replica staat. Het is een man die de armen ten hemel heft, als een smeekbede hem
uit het vuur te halen. De beeldhouwer was O. Wenckebach, die ook verantwoordelijk was voor
het ontwerp van het Verzetskruis 1940-1945 dat aan Verzetsmensen, meestal postuum, werd uitgereikt.
'Dwangarbeiders' van de kunstenaar
John Brandon
Een buitengewoon indrukwekkende groep van vijf bronzen figuren sluit de rij aan sculpturen,
welke gemaakt zijn door John Brandon. Deze groep verbeelden de 500.000 Nederlandse dwangarbeiders
die te werk werden gesteld door de Duitse bezetter. Het werd op 29 mei 1996 onthuld. Op vijf
natuurstenen tabletten, welke voor de groep liggen, staat een gedicht (hieronder) van Willem de Vries;
'Straks gaan we weer terug naar heen
En hoe men 't wendt of keert of plooit,
Wij zullen veel moeten vergeven,
Vergeten echter doen we nooit.
Treed nu het Oorlogsmuseum binnen
KLIK HIERONDER (Het eerste museumgebouw, 1946)
|