We komen nu toe aan de complexen die verder in het achterland liggen en eigenlijk alleen interessant zijn voor de ware ‘bunker-liefhebber’. Hiervoor dient u terug te keren richting Saint-Nazaire. U kunt de snelweg nemen, de N 171 en op de afslag Le Point du Jour / La Noë d’ Armanjo gaat u noordwaarts naar het ‘Parc Naturel Régional De Brière’. In La Noë d’ Armanjo houdt u noord aan richting Le Petit Marsac. Vlak voor u dit dorp bereikt komt u bij een haakse bocht. Als u even linksaf gaat vind u in weilanden aldaar enkele oude restanten van bunkers die behoorden aan de Batterie ‘Drache’ van 5./Marine Flak Abteilung 703.

Batterie ‘Drache’ was een standaard geschutscomplex met vier maal 12.8 cm Flak 40M geschut. Heden ten dage is het meeste beton opgenomen door de vegetatie en de bebouwing, en is ook weinig interessant. Voor het meest belangrijke object in deze omgeving moet u verder rijden naar Le Grand Marsac.

Rij op de afslag richting Trembly/Le Haut Cuneix rechtdoor richting Le Haut Cuneix (noord-west). Na ongeveer 100 meter vind u aan de linkerzijde een kleine weg die tussen de huizen van Le Grand Marsac het veld in leiden. Deze gaat u in. Na enkele tientallen meters verschijnt dan aan de linkerzijde een Flak-observatietoren met daaronder een commandobunker Fl 241 behorende aan het Tweede Commando van de MaFlA 705.

In 2005 brachten we een eerste bezoek aan deze Fl 241. We vonden de omgeving grotendeels overwoekerd. Bij een hernieuwd bezoek in 2016 was de toegang tot de grote bunker uitgegraven en voorzien van nieuwe rolluiken. Het ziet er naar uit dat de bunker een nieuwe functie heeft gekregen, en nu in gebruik is door een plaatselijke boer, daar er een soort van draadhek provisorisch is aangebracht om 'bezoekers' tegen te houden. Vanwege de afgelegenheid zal het niet ingericht gaan worden als museum.

Rij terug naar de afslag en neem de Gr. De Pays Tour de Brière richting Aucard en Trembly. Het gehucht Trembly is gegroeit sinds de oorlog, maar hier zijn enkele interessante objecten. Vanaf de noord kant gekomen, ga aan het begin van het dorpje linksaf naar het achter liggende veld. Deze kruising is herkenbaar aan het huis dat geïntegreerd is in een oude munitiebunker. Na enkele tientallen meters rechtsaf een pad op. Dit is de locatie van Batterie ‘Sperber’ van 2./ Marine Flak Abteilung 705.

Hier zijn wederom vier overgebleven geschutsemplacementen te vinden. In drie daarvan waren dubbele 10.5 cm SK C/33 kanonnen geplaatst. Dit was geschut dat eigenlijk voor de Duitse oorlogsbodems was bestemd. In het zuidoostelijke geschutsemplacement was plaats voor een 2 cm Flak kanon. Centraal liggen de restanten van de vuurgeleidingsbunker. In het noordoosten was de Fu Mo Radar geplaatst (nu geheel verdwenen).

Rij het pad verder en dan verschijnt aan de rechterzijde een grote munitiebunker die nu in gebruik is als garage. Zo hebben de huidige bewoners handig gebruik gemaakt van de restanten die achtergebleven zijn na de oorlog.

Na jaren van vruchteloos speuren naar twee andere Flak observatietorens vond ik eindelijk in juni 2016 de verloren gewaande zonen. Mede dankzij Google Earth, kon ik eindelijk de twee torens met een bezoek vereren. De eerste die we bezochten in 2016 was die aan de Rue de Provence in Montoir-de-Bretagne. Deze Fl 241 commandobunker en observatietoren was onderdeel van de stelling 'Kormoran' welke vier 10.5cm SK C/32 kanonnen aanstuurde in open emplacementen. Het commando van deze batterij viel onder 4/Marine Flak Abteilung 705.

De Fl 241 toren is nu voorzien van 'noppen' om als klimtoren dienst te doen. Het blijft apart zo'n groot betonnen gevaarte tegen te komen in een keurige woonwijk. Andere sporen van van deze grote batterij zijn allemaal verdwenen in de nieuwbouw na de oorlog.

U heeft nu de belangrijkste objecten gezien die ten noorden van St-Nazaire overgebleven zijn. De Duitse bezettingsmacht heeft veel meer beton achtergelaten om deze belangrijke havenstad te beschermen. Ook ten zuiden, aan de zuidzijde van de Loire monding liggen enkele zeer indrukwekkende complexen waar we een bezoek aan kunnen brengen. Om aan de zuidzijde van de Loire te komen, neem de snelweg D 213, de zogenaamde Route Bleu, en de Pont de St. Nazaire.