Saint Nazaire
De verdediging van deze havenstad

Mindin, Le Nez de Chien

Aan de zuidzijde van de Loire monding zijn enkele goed bewaarde complexen te vinden. Verschillende versterkte punten zijn door de Duitsers op plaatsen gesitueerd waar zij zelf niet voor hoefden na te denken, deze waren al reeds door het Franse leger of marine in gebruik. De verouderde Franse complexen werden door de Duitsers geheel gerenoveerd en vernieuwd.

Deze betonnen kolos is te vinden in het oosten van Mindin

Aan de voet van de brug vanaf St-Nazaire, de Pont de St-Nazair, ligt aan de kust het plaatsje Mindin. In het noorden van het dorp liggen nog enkele restanten van Batterie 'Koralle' 6/MaFlA 809. Dit punt, bekend als Le Nez de Chien wordt tegenwoordig gedomineerd door een oud Frans fort waarin zich nu een maritiem museum bevindt. In de uiterste hoek met uitzicht op St-Nazaire ligt een vuurgeleidingsbunker (50 meter ten zuiden van hier ligt nog een vuurgeleidingsbunker). Achter het oude fort bevindt zich een enorme munitiebunker van het type Fl 246. Aan de overzijde van de straat liggen enkele huizen omzoomd door grauwe schuttingen. Maar bij nadere beschouwing blijken het geen schuttingen te zijn maar de betonnen bescherming voor het 12.8 cm SK. C/40 Flak geschut. Het zijn de overgebleven twee van vier stuks. De andere twee lagen globaal tussen het oud fort en de grote munitie bunker.

De grote munitiebunker type Fl 246

Er liggen veel meer bunkers in deze omgeving aan de kust. Ik noem ze niet allemaal op, maar op de zuidoever van de Loire monding, vlak voor u onder de brug van de D 213 door rijdt en daarna, vindt u nog enkele grote jongens. Onze aandacht gaat vooral uit naar de nog bestaande goed te vinden complexen.

- St-Brévin-les-Pins -

Heeft u veel tijd en wilt u alles zien, volg dan zo veel mogelijk de kustweg zuidwaarts richting St-Brévin-les-Pins voor een bezoek aan de Fl 241 commandobunker en observatietoren. (Bij gebrek aan tijd, keer terug naar de snelweg D 213). In St-Brévin-les-Pins is dus ook nog een Fl 241 bunker en toren te vinden aan de Avenue de la Duchesse Anne. Hier was het commando van MaFlA 809 ondergebracht. Deze sector stond geboekt als Nz 343. Opmerkelijk aan deze bunker en toren is dat deze in hun geheel zijn opgenomen in een appartementen complex. Kort na de oorlog heeft het ook dienst gedaan als bioscoop.

De Fl 241 is geheel opgenomen in dit appartementen complex

De Bunker is nu in gebruik als kelder voor de bewoners. Wat opvalt als men alle torens heeft bezocht, is de afwerking. De torens in Saint-Marc-sur-Mer, en in Vecquerie hebben een strakke hoekige vorm. De Flak observatietorens van Marsac, Montoir-de-Bretagne en die van St-Brévin-les-Pins hebben een ronde afwerking. Wat verder opvalt aan de torens, is de bovenzijde van de toren waar een 'rand' van uitstekende afgeschuinde betonnen 'stukken' is aangebracht (welke juist aan de Flak obeservatietoren in St-Brévin-les-Pins ontbreken).

De Fl 241 Flak observatietoren aan de Avenue de la Duchesse Anne

Deze blokkenrand, door mij hier gemakshalve 'uitzetstukken' genoemd, zijn niet altijd gelijk in aantal. De torens van Vecquerie en Marsac hebben 20 'uitzetstukken' en die van Saint-Marc-sur-Mer en Montoir-de-Bretagne hebben er 16 (en die van St-Brévin-les-Pins dus geen één). Wat het nut, of doel waren van deze 'uitzetstukken' is niet duidelijk. Mijn idee is dat het aangebracht is om camouflagenetten vanaf de toren te laten zakken en dat deze dus niet tegen de toren zouden 'plakken', maar gedrapeerd de toren moesten 'breken' in de hoge vorm. Maar dit is niet bewezen.

De Fl 241 Flak observatietorens met de 'uitzetstukken' (Vecquerie en Marsac)

De Fl 241 torens van Montoir-de-Bretagne en St-Brévin-les-Pins
(de 'uitzetstukken' bij de laatste ontbreken)

Le Pointeau, 2./M.A.A.

Besluit u niet St-Brévin-les-Pins aan te doen, vervolg u route dan als volgt vanauit Le Nez de Chien. Na twee kilometer zuidwaarts rijden verlaat u de snelweg wederom naar de kust, naar St-Brévin l'Ocean (1 km). Aan de kust parkeert u de auto aan het strand/haven. Hiervandaan is een mooie wandeling langs Le Pointeau.

Eén van de vier Type M 272 geschutsbunkers

Op deze kleine landtong waar nu een camping en vakantiehuizen gesitueerd zijn, was eens het Duitse geschutscomplex 2./Marine Flak Abteilung 280 Nz 345.

Sedert 1893 was de kaap van Le Pointeau in gebruik als een strategisch punt. Het Franse leger had op dit punt 8 kanonnen om eventuele indringers te bestoken, vier 240mm in het noorden en vier 95mm kanonnen in het zuiden van dit complex.

In 1932 werd de geschutsstelling overgenomen door de Franse marine. Er werden twee 75mm kanonnen op draaibare affuiten geplaatst. Deze hadden een dracht van 11.100 meter. Voor de telemetrie werd een overdekte vuurgeleidingsbunker gebouwd (nog steeds aanwezig). In juni 1940 werden de kanonnen door het Franse bedieningspersoneel gesaboteerd opdat deze niet in Duitse handen vielen.

De oude Franse vuurgeleidingsbunker

In juli 1940 namen de Duitsers bezit van het complex door er het onderdeel 2./M.A.A. 280 onder te brengen. De Kriegsmarine verving de onklaar gemaakte 75mm kanonnen voor twee 7.5 cm FK 231(F) kanonnen ten zuiden van de oorspronkelijke plaats. Halverwege tussen de twee 7.5 cm kanonnen werd een open vuurgeleidingsbunker gebouwd. Vanaf 1943 bestond het steunpunt uit twee officieren, 12 onderofficieren en 85 manschappen. Om aanvallen vanaf land met tanks te weerstaan werd het gehele complex met hindernissen afgeschermd.

Een M 272 kazemat in de oorlog, en bijna verdwenen in het zand (onder)

In 1943 begonnen de grote verbeteringen aan het complex. Tegen luchtaanvallen werden twee 2 cm Oerlikon Flak 28 kanonnen en twee zoeklichten geplaatst. Tevens werd begonnen aan de bouw, door Organisation Todt, van vier Type M 272 kazematten voor 10.5 cm SK/32 kanonnen. Door de jaren heen zijn twee van deze kazematten scheef gezakt in het zand.

De grote munitiebunker

Zoals op het fotokaartje aangegeven ligt achter en tussen de Type M 272 kazematten een enorm grote munitiebunker (zie foto hierboven). Wat vooral opvalt is de zeer glad afgewerkte vloeiende voorzijde. Dat het beton er zo goed uitziet komt door het feit dat de bunker jaren lang onder het zand heeft gelegen.

De noordelijkste M 272 kazemat van het complex

Meer naar het noorden, zo'n 50 meter voorbij de munitiebunker, liggen de oude restanten van de Franse tijd, zoals de oude vuurgeleidingsbunker. Op verschillende punten staat op borden een korte geschiedenis over dit complex. Op de uiterste noordelijke punt loopt u landinwaarts, richting een stalen koepel op een bunker voor een machinegeweer. Hiervandaan heeft u een mooi uitzicht over de baai. Verder landinwaarts vindt u nog enkele grote bunkers. De eerste was ingericht voor een 8,8 cm Pak kanon.

Schema van de nu afgedekte R 663a bunker

Een 50 meter verder ligt een enorme bunker, een unieke Type R 663a kazemat herbergde een 10 cm kanon en een MG. Van de slechts drie gebouwde is dit exemplaar nu geheel door beton afgedekt, het enige dat nog zichtbaar is aan deze bunker is de stalen koepel voor de periscoop. Voor deze 25,66 meter lange bunker was maar liefst 3375 m² beton nodig en 172 ton staal.

Laatste restant van de R 663a, de periscoopkoepel

Achter de R 663a bunker zijn nog oude kazernegebouwen van de Fransen te vinden. Deze oude monumenten zagen er in 2005 slecht uit en de toekomst was onzeker van deze markante gebouwen. Volgens de laatste gegevens (2016) zijn de oude kazerne gebouwen deels gerestaureerd en voorzien van een nieuw pannendak.

de oude Franse kazernes

Er is nog een goed bewaard object te vinden, Pointe de Saint Gildas, zo'n 6 km ten zuiden van Pointeau. Het ligt op de uiterste westelijke punt van de kaap in het noorden van de Baie de Bourgneuf.

Klik op onderstaande stalen koepel welke op een machinegeweerbunker staat
om naar de volgende pagina te gaan