DUITSE TANKS, TANKJAGERS
& PANTSERVOERTUIGEN


Panzerjäger
(Pak-auf-Selbstfahrlafette)

Het eerste als zodanig ontwikkelde gemechaniseerd geschut tegen tanks, een antitankvoertuig, werd door de Duitsers geproduceerd. Het Tsjechoslowaakse Škoda had in 1934 reeds een gemechaniseerd kanon gebouwd tegen tank, de MU-6. Het was uitgerust met het , maar tot productie kwam het niet. Toen Duitsland Polen binnenviel in september 1939 bezat het nog geen gemechaniseerd antitank kanon, want met hun lichte tanks overrompelden ze het Poolse leger zonder veel moeite. Maar de Duitsers realiseerden zich dat als ze Frankrijk en Groot-Brittannië tegenover zich zouden krijgen met zwaardere tanks, dan moest er een snel gemechaniseerd antitank kanon komen.

Panzerjäger I in 1940,... gereed voor de strijd

Er werd een 47mm Škoda A5 kanon geplaatst op het chassis van Pz.Kpfw.IB door Alkett (Altmarkische Kettenwerke). De koepel werd van de lichte tank gehaald en een vaste toren van 10 tot 13mm dik werd erop geplaatst. De bovenzijde en achterkant van de toren was open. Voor Duitsland Frankrijk binnenviel waren er 132 Pz.Kpfw.IB aangepast en zouden er 117 van met groot succes worden ingezet tijdens het binnenvallen van Frankrijk. Voor dit doel waren er vijf speciale eenheden samengebracht, de Pz-Jäg.Abteilungen Sfl., waarbij 18 stuks van de Panzerjäger I bij de eerste drie waren ondergebracht en 28 bij de laatste 2 afdelingen. Pz-Jäg.Abt.605 van het Afrika Korps zette hun Panzerjäger I met succes in tijdens de Duitse campagne in Noord-Afrika.

Een Panzerjäger I van het Afrika Korps

Met de val van Frankrijk werd er veel materieel buitgemaakt door de Duitsers. Een vervolgorder voor meer Panzerjäger I resulteerde in 200 stuks gebouwd op het chassis van de Renault R35. Als geschut werd in de vaste toren een 47mm Pak 38(t) geplaatst. Deze versie werd tussen mei en oktober 1941 geproduceerd als de Selbstfahrlafette 4.7cm Pak 38(t) auf Panzerkampfwagen 35R(f)-ohne Turm. Maar dit type was geen succes, het was traag en het kanon niet krachtig genoeg tegen de nieuwe tanks van de Britten en de Russen.

De Selbstfahrlafette 4.7cm Pak 38(t) auf Panzerkampfwagen 35R(f)-ohne Turm

De ontwikkelingen gingen zo snel bij de tegenstanders van Duitsland, dat het opperbevel smeekte om zwaardere gemechniseerde antitank kanonnen. En zo werd de serie Marder ontwikkeld. De Marder I was gebouwd op het chassis van de Franse bepantserde munitietransporteur de Tracteur Blinde 37L (Lorraine) waarmee het de meest voorkomende versie van de Marder I werd, officieel de Marder I 7,5cm Pak40/1 auf Geschützwagen Lorraine Schlepper(f) genaamd, waarvan er 184 met de aanduiding Sonderkraftfahrzeug 135 (Sd.Kfz.135) werden opgebouwd. Ook werden zo'n 100 buitgemaakte Hotchkiss H39 tanks in Frankrijk omgebouwd tot Marder I onder leiding van Major Becker, die ook voornamelijk in Frankrijk zouden blijven. Er werden tussen de 250 en 280 Franse pantservoertuigen omgebouwd tot een Marder I (waaronder ook een klein deel op het chassis van de Franse FCM 36 tank). Ondanks dat het krachtige Pak 40 kanon uitstekend voldeed, was met name de dunne bepantsering (tussen de 5 en 12mm) te licht om de bemanning enige bescherming te bieden.

Een Marder I 7,5cm Pak40/1 auf Geschützwagen Lorraine Schlepper(f)
welke in het Tank Museum van Saumur, Frankrijk, te bewonderen is

De opvolgende versie van de Marder I werd opgebouwd op het chassis van de Pz.Kpfw.II Ausf D/E. Deze versie van de Marder II is goed te herkennen aan de vier grote loopwielen en het ontbreken van terugloop wielen (het zogenaamde Christie loopwerk). Alkett ontving de order voor 150 stuks 7,62cm 36(r) auf Fahrgestell II(Sf), waarvan de fabriek Wegmann er zo'n 50 voor hun rekening nam. Dit type ontving tevens de eenvoudiger aanduiding Sonderkraftfahrzeug 132 (Sd.Kfz.132) Marder II.

Een Marder II(D) met het Russische 7.62cm kanon
(De Marder II(D) is herkenbaar aan de vier grote loopwielen)

De order werd uitgebreid tot 210, waarbij ook Pz.Kpfw.II aangeboden ter reparatie aangepast werden tot Sd.Kfz.132. Vanaf half juni 1942 begon men met de productie van de Selbstfahrlafette II für 7,5cm Pak/40 (Sd.Kfz.131) op het chassis van de Pz.Kpfw.II Ausf A, B, C en F. Van dit type Marder II werden uiteindelijk 1217 stuks gebouwd voor de productie stopte in 1944. De bepantsering was bij de Sd.Kfz.131 een stuk verbeterd, aan de voorzijde 35mm en de zij-en achterkant 14,5mm dik (al was die op sommige delen een stuk ingekort).

Een Marder II opgebouwd op het chassis van de Pz.Kpfw.II Ausf F

De Marder III stond op het chassis van de Tsjechische Škoda LT vz.38(t). Deze lichte tank was vóór de oorlog eigenlijk al afgeschreven, maar het chassis was uitstekend om er verder op voort te borduren. Eén van deze omgebouwde types was de Panzerjäger 38(t) für 7.62cm PaK 36(r), Sd.Kfz.139 op het 'G' chassis. Er zouden van de Sd.Kfz.139 Ausf G 344 stuks worden gebouwd. Op het 'H' chassis van de 38(t) werd het 7,5cm Pak/40. Het kreeg de officiële aanduiding 7,5cm PaK 40/3 auf Panzerkampfwagen 38(t) Ausf.H, Sd.Kfz.138. Van dit type Marder III werden uiteindelijk 275 stuks gebouwd.

Een in Noord-Afrika buitgemaakte Sd.Kfz.139 met het 7.62cm PaK 36(r) kanon

De laatste variant van de Marder III was gebouwd op het 'M' chassis. Was bij de vorige types de motor achterin geplaatst, bij de Ausf M was deze naar voren gebracht. Hierdoor kon de open geschutstoren naar achteren geplaatst, waardoor het silhouet lager werd. Waren de andere Marder versies van achteren open, de Ausf M was aan de achterzijde dicht. Zat de chauffeur in de andere Marder modellen in het midden, deze was in de Ausf M naar rechts verschoven. Met de officiële aanduiding Panzerjäger 38(t) mit 7,5cm PaK 40/3 Ausf.M, Sd.Kfz.138 zouden er 942 geproduceerd worden het hoogste aantal van de in totaal 1736 gebouwde versies van de Marder III.

Deze Marder III Ausf M is te zien in het Tank Museum, Saumur


Jagdpanzer
Hetzer 38(t) Sd.Kfz.138/2

De 'Hetzer' 38(t) in Overloon is officieel gezien een G-13

De Jagdpanzer Hetzer 38(t) maakte in principe van hetzelfde concept gebruik als de Jagdpanzer IV. Niet alleen de Panzerjäger 38(t) werd op het chassis van de Tsjechische LT vz.38(t) gebouwd, ook de Jagdpanzer Hetzer 38(t) Sd.Kfz.138/2 had zijn oorsprong te danken aan de lichte Skoda tank. Werd de opbouw van de Hetzer geheel nieuw, de krachtbron, een Praga AC2 6 cilinder benzinemotor die 265 pk leverde, bleef de motor voor deze . Op de foto hierboven staat Hetzer tussen aanhalingstekens, dat komt omdat het een G-13 betreft, een voormalige na-oorlogse Zwiserse Jagdpanzer, welke in dat land eerder bekend stond als G-13 dan als Herzer (waarover lager op de pagina meer).

De basis voor de Hetzer 38(t) was de LT vz.38(t)

De naam Hetzer was niet de officiële naam, een naam die pas na de oorlog in zwang raakte voor de Jagdpanzer 38(t), gegeven door soldaten en vervolgens in naoorlogse publicaties verscheen. De Hetzer kwam trouwens vrij laat in productie. In maart 1944 werden de eerste prototypes gebouwd door BMM (Böhmisch-Mährische Maschinenfabrik AG). De eerste voertuigen kwamen in dienst in mei/juni 1944. In september begon ook Škoda aan de productie, naast die van BMM.

De Hetzer 38(t) had een romplengte van slechts 4,87m waarin vier man zaten
(tekening: The War'tist Vincent Bourguignon)

In een soort van kazematvorm werd een 75mm Pak 39 L/48 geplaatst aan de rechterzijde van het voertuig. Aan de voorzijde was de bepantsering 60mm dik en maar aan de zijkanten slechts 20mm. Verder bestond de bewapening uit een machinegeweer die bovenop de romp gemonteerd was. Door de lage romp, slechts 2,11 cm hoog, en de grote beweeglijkheid gecombineerd met grote vuurkracht was het een populair en gevreesd wapen.

Deze 'Hetzer' in Bayeux is een Zwitserse G-13

Voor de bemanning was het een zeer krappe bedoening. De lader en schutter zaten links van het kanon, direct achter de bestuurder, en de commandant zat centraal rechts, en deze had weinig of geen zicht als hij binnen zat. Tussen april 1944 en mei 1945 werden 2.584 geproduceerd. Varianten van de Hertzer waren een vlammenwerper-en bergingstank. Na de oorlog werd de Hetzer technisch verbeterd en kwam in dienst bij het Tsjechische leger, het Zweedse leger en het Zwitserse leger als de G-13. In Zwitserland deed de G-13 dienst tot in 1970. Veel van deze G-13's staan in tentoonstellingen als Hetzer, maar vallen meestal door de mand vanwege de gehandhaafde schroefdraad voor de mondingrem en de vier gaten in het achterste loopwiel welke uniek waren voor de G-13 (de originele Hetzer had 6 of 12 gaten in het achterste loopwiel).

Let op de mondingrem op deze Zwitserse G-13

Er zijn in Europa nog verschillende exemplaren te vinden. Goed bewaarde Hetzers (de meeste zijn Zwitserse G-13's) zijn te vinden in Saumur Tankmuseum (Frankrijk), Wings of Liberation Museum in Best, het Oorlogsmuseum in Overloon (Nederland), in Diekirch (Luxemburg), en in Bayeux (Frankrijk) bij het Slag om Normandië Museum. Veel van deze G-13's worden gerestaureerd naar Duitse uitvoering, zoals de draadeind op het einde van de loop verwijderd, en het achterste loopwiel van meerdere gaten voorzien. Dit maakt de identificatie wel een stuk lastiger.

Eén van de twee 'Hetzers' in het Techniek Museum, Sinsheim, Duitsland

In en rond Bastogne zijn twee Hetzers te vinden. Een goed exemplaar (een Zwitserse G-13) gerestaureerd terug te vinden in de tentoonstelling van het 'Bastogne War Museum'. De tweede Hetzer is gerestaureerd tot rijdende versie, te vinden in de 'Bastogne Barracks'. In Duitsland worden ook enkele 'Hetzers' G-13 bewaard, zoals in Sinsheim (2 stuks) en in Munster.

De G-13 'Hetzer' van het Oorlogsmuseum in Overloon

Van de bijna 100 bewaard gebleven Jagdpanzer Hetzers, waaronder enkele wrakken,
zijn er slechts 11 stuks originele Hetzer 38(t) Sd.Kfz.138/2, de rest zijn allemaal G-13's.
(De originele staan in onderstaand schema)

Serie Nr. (bouwer)
Conditie
Locatie
Land
321042, BMM
In tentoonstelling
Canadian Forces Base
Borden, Canada
321364, BMM
Rijdende
Arsenalen Tank Museum
Strangnas, Zweden
321810, BMM?
Wrak
Rex & Rod Cadman Coll.
Verenigd Koninkrijk
322211, BMM
In tentoonstelling
Bovington Tank Museum
Verenigd Koninkrijk
322973, BMM
Rijdende
Kubinka Tank Museum
Rusland
323437, Škoda
Rijdende
Australian Armour & Artillery M.
Cairns, Australië
32362?, Škoda
In tentoonstelling
Army Technical Museum
Lešany, Tsjechië
323814, Škoda
In tentoonstelling
Fort Lee US Army Ordnance M.
Virginia, VS
323010, 323910?
Rijdende
Bruce Compton Collection
Verenigd Koninkrijk
-----
In tentoonstelling
Panzermuseum
Thun, Zwitserland
-----
In tentoonstelling
Polish Army Museum
Warschau, Polen
-----
Restauratie
Muzeum Eksploracji Polskiej
Brzeznie, Polen

De schroefdraad van de verwijderde mondingrem verraadt dat het een G-13 is


KLIK NU OP;
'Het vervolg van de Duitse pantservoertuigen'