M4A1(76)W SHERMAN
Een Restauratie Project


Ransom Eli Olds

In 1897 maakte Ransom Eli Olds (3-6-1864/26-8-1950) zijn eerste auto. Samen met partner Samuel L. Smith richtte hij in 1899 Olds Motor Works op, in de volksmond Oldsmobile genoemd. In 1904 werd Olds door onenigheid met de zoon van Smith, uit het bedrijf gezet om vervolgens R.E. Olds Motor Car Company op te richten. Om gerechtelijke stappen van Olds Motor Works voor te zijn veranderde hij de naam in REO.

In 1940 produceerde Oldsmobile als eerste de volautomatische versnellingsbak, de Hydra-matic. Deze vond niet alleen haar weg in de auto, maar ook in de M5 Stuart tank en de later M24 Chaffee tank. Tot 1942 werden er auto’s geproduceerd door Olds Motor Works, maar de naam werd vanaf dat jaar veranderd in Oldsmobile Division, General Motors. Zoals zoveel bedrijven in deze jaren van oorlog werden de prioriteiten verschoven naar de inzet voor de oorlogsindustrie. De general manager van Oldsmobile, Sherrod E. Skinner was een kennis van de leger Brigade General A.G. Gillespie, welke was verbonden aan de War Production Board. De generaal liet enkele plannen zien voor kanonnen en munitie aan Skinner en vroeg onomwonden of Oldsmobile deze ‘dingen’ ook kon maken, want zij (het leger) hadden ze hard nodig. Volgens overlevering heeft Skinner, zonder nadenken, direct de opdracht aangenomen.

Een advertentie voor de Oldsmobile 98 sedan met de automatische versnellingsbak
(Let op het V-teken rechtsboven)

Oldsmobile had ooit eerder geproduceerd voor de oorlogsindustrie, namelijk in de Eerste Wereldoorlog, toen ze 2100 veldkeukens maakten voor de vliegveldjes. Ook waren ze begonnen aan de productie van Liberty vliegtuig motoren, maar de wapenstilstand bracht dit tot stilstand. Terwijl andere bedrijven vrachtwagens, tanks, landingsboten, vliegtuigen, noem het maar op, produceerden, legde Oldsmobile zich toe op geschut en de munitie daarvoor.


Aangespoord door de slogans Fire-Power is Our Business! en Keep 'em Firing! zorgde Oldsmobile voor het nodige vuurwerk. Het eerste contract voor 75mm en 105mm granaten werd gesloten op 20 november 1940. Vervolgens werd een contract gesloten in april 1941 om het M2 20mm kanon te produceren. Het bouwen van auto’s voor de burger werd stilgelegd op 5 februari 1942. Het M2 20mm werd gebruikt in vliegtuigen als de Northrop P-61 Black Widow, Lockheed P-38 Lightning en de Boeing B-29 Superfortress. De marine gebruikte het M2 kanon onder andere in de Vought F4U Corsair en de Curtiss Helldiver. Tussen 1941 en begin 1942 produceerde Oldsmobile 77.010 van dit type kanon. Het vervolg kwam met de productie van het M4 37mm kanon voor de Bell P-39 en de P-63 jachtbommenwerper. Een verbeterde versie, de M9, werd geïnstalleerd op de PT marineboten. Van de M4 werden 2779 gemaakt en van de M9 2930 stuks.

In april 1942, introduceerde Oldsmobile de eerste van 21.894 M3 75mm anti-tank kanonnen. Dit kanon was speciaal ontwikkeld voor de M4 Sherman tank. Half 1942 begon de productie van het 76mm anti-tank kanon. De M1A1 76mm verschilde met de M1A2 dat de laatste een mondingrem had (ook de M1A1C was aangepast om uitgerust te worden met de mondingrem). Naast de Sherman werd dit kanon, de M1A2, ook gebruikt voor de M18 Hellcat. Van het 76mm kanon werden er 14.135 geproduceerd,... en één van deze jongens, een M1A1C met mondingrem, zit in de M4A1 die nu gerestaureerd wordt.

Het M1A1C kanon van de M4A1(76)W
(alle volgende foto's op deze pagina; Ton van Geldrop)

Een tank onderscheidt zich van een ander pantservoertuig doordat het een kanon voert waarmee pantserdoorborende- en hoogexplosieve granaten kunnen worden afgeschoten. Hiermee ondersteund het de infanterie, om vijandelijke voertuigen en tanks uit te schakelen, en om vijandelijke ingegraven posities als huizen en dergelijke te bestoken met brisant granaten. Een Tank Destroyer is ook een tank, maar die heeft als hoofdtaak een anti-tank rol. We kunnen dus stellen dat de tank haar belangrijkste onderdeel het kanon is.

Detail van het wig-sluitstuk
(duidelijk is te zien dat de loop is dichtgelast)
Hieronder in detail de belettering van het kanon

Er staan heel veel ingeslagen nummer en letters in de sluitstukruimte. Het wig-sluitstuk heeft haar eigen belettering, net als de kanonsloop. Bovenaan in het sluitstuk staat:

GUN 76mm M1A NO 5003
ORD DEPT USA
OLDSMOBILE DIV. GM 1944
H(?) 64 LBS INSP ABQ

De belettering, onder het wig-sluitstuk, op de bodem van de 76mm kanonsloop:
TUBE NO 6926
OLDSMOBILE DIV
G.M. CORP.
GUN 76 MM M1A1C
D 6926 7 - ? 5

Vanwege het vernietigende karakter van een kanon, ligt dit gevoelig in de wapenwet van Nederland. Justitie is erg uiterst voorzichtig met het verstrekken van vergunningen voor dit soort wapens. Eén van de eisen van justitie voor het voeren van zo'n zwaar wapen, is dat het ongeschikt is gemaakt voor het doel waarvoor het oorspronkelijk is bedoeld. In het geval van het restauratieproject, is de loop aan beide kanten dichtgelast.

Duidelijk is de 'prop' te zien in de kanonsloop achter de mondingrem

WEER VERDER MET DE DEUTZ,...

Op maandag 15 maart 2010 werd de Deutz weer tijdelijk geïnstalleeerd in het motorcompartiment. Deze tijdelijk installatie werd ondernomen om de motor uit te lijnen en het brandschot weer pas te maken opdat er geen rookgassen meer in de werkruimte van de Sherman kunnen komen.

De Deutz is weer tijdelijk in het motorcompartiment geplaatst
Hieronder de situatie rond het brandschot dat pas gemaakt moet worden

DE DEUTZ WEER OP ZIJN PLEK,...

Een maand later, op woensdag 14 april was de dag gepland dat de Deutz weer permanent als aandrijvende krachtbron zou worden terug geplaatst. Zoals onderstaande foto’s van Ton laten zien, ziet de motor er als nieuw uit.

Om door een ringetje te halen staat de Deutz te glimmen

Aan het begin van de woensdagmiddag werd begonnen met het voorbereiden van het terugplaatsen. Het wachten was op een andere vorkheftruck chauffeur dan de geplande die helaas door ziekte moest afzeggen.

14 april 2010, een blik door het brandschot naar voren.
De bijrijderstoel is teruggeplaatst plus de bedieningsorganen voor de bestuurder

Om schade tijdens het hijsen te voorkomen werden de kleppendeksels verwijderd, net als de inlaatspruitstukken, krukaspoelie en de dynamo. Deze zullen weer geplaatst worden zodra de motor weer in het motorcompartiment staat.

Mario treft de laatste voorbereidingen aan de Deutz voor deze wordt teruggeplaatst

Het motorcompartiment, maagdelijk wit gereed om de Deutz te ontvangen

De vorkheftruck kiest positie,...

Mario en Jan houden het goed in de gaten als het hijsen begint

'Kom maar...recht zo die gaat,...'

'...Nog een klein stukje,...'
(links steekt Aart een helpende hand uit)

Omdat Ton druk doende was om foto’s van de werkzaamheden te maken, kwam men af en toe een man te kort. Gelukkig was Aart in de buurt om enthousiast te assisteren bij het terugplaatsen van de Deutz.

De Deutz staat weer stevig in het motorcompartiment

De gehele operatie om de motor goed geplaatst en vastgezet te krijgen duurde een paar uurtjes. Maar de Deutz staat weer onwrikbaar in het motorcompartiment.

...Snug as a Bug,...
(vergelijk deze foto met die van een maand geleden, hoger op, de pagina)

Op verzoek van mij, beschreef Mario de werkzaamheden
van de dagen die daarna volgenden.

‘Donderdag 15 april is het uitlaatsysteem aangesloten op de originele diffusers, de uitlaatopeningen boven de deurtjes, tegen het achterschot aan. Dat was veel werk omdat de warme uitlaatpijp bij de luchtinlaten en inlaatspruitstukken weg moet blijven. Warme inlaatlucht is minder in volume, dus dan krijg je geen optimaal lucht/brandstofmengsel in de cilinders. We hebben dikwandige pijp en bochten gebruikt, het was veel pas en meetwerk.’

Het fine-tunen,... (let op de twee aangesloten uitlaten)
(foto; Johan van Rosmalen)

‘Op vrijdag 16 april, in de ochtend is verder alles aangesloten,… en het past als gegoten. Daarna elektrisch alles aangesloten, zoveel mogelijk als origineel mogelijk was. Nieuwe draden en kabels getrokken, zo veel mogelijk via de originele aansluitdozen en kabelgoten. Het brandstofsysteem weer aangesloten. Nieuwe oliefilters aangebracht.’

‘Om vier uur ’s middags was het klaar. Even gewacht op 2 lassers die me regelmatig even meehelpen. Wat ik pas heb gemaakt en even gehecht, dat lassen deze vakmensen dan af. Het laatste wat we deze dag wilden doen, was starten! Met Goossen, Aart en Jan erbij gingen we de poging aan. De accu’s waren aardig leeg, en de startbooster er maar bijgezet. Weer starten, en,… lopen... en hoe....kouwe rillingen! Prachtig geluid, mooi rustig lopen, en bijna geen rook meer!’

‘Komende week gaan we de puntjes op de i zetten, verder afbouwen, en de motor testen als er vermogen wordt gevraagd. Ik hou je op de hoogte.’ (tot zover Mario).

Op vrijdag 23 april 2010 ontving ik het onderstaande filmpje
waarop de eerste testrit staat na het herplaatsen van de Deutz
(met dank aan Aart)

Mario liet kort daarop weten: 'De Sherman zit helemaal goed. Het schakelen is prima, het sturen is prima, het rijden is prima,... en ik heb nog toeren over op de motor!'
Het roken (van de motor) is ook veel minder, en dat gaat beslist nog beter worden.'

VOOR DE EERSTE ECHTE PUBLIEKE DEMONSTRATIE
KLIK HIERONDER,... EN RIJ MEE,...!