M4 SHERMAN
TANK DOZER
'BIJNA UITGESCHOVEN'

Achteruit de LoLo op,... Klaas Schoonbergen kijkt toe
(foto; Ben van Laar)

In januari 1962 werd er een winteroefening gehouden bij de rivier de Weser, nabij Blender. Hiertoe werden de tanks op een zogenaamde LoLo (Low Loader) gereden. Dit gebeurde achteruit rijdende. De chauffeur zag niets naar achteren en moest sturen op de aanwijzingen van iemand die voor de tanks stond. Eenmaal op de oplegger trok een Diamond truck de LoLo naar het oefengebied. Vanwege de sneeuw was het rijden niet eenvoudig met de rubber tracks. Stalen tracks was beter geweest, maar die waren verboden in verband met de schade aan het wegdek.

De tank op de LoLo met de Diamond truck ervoor
(foto; Ben van Laar)

Een Sherman met Continental stermotor kon niet zomaar even gestart worden. Het protocol vroeg om 42 slingers van de motor en er moest iemand tijdens het starten met een brandblusser klaar staan. Bij één zo’n procedure ging dat goed mis. Klaas Schoonbergen kreeg een ‘nieuwe’ tank en toen hij deze van de LoLo zou rijden vergat hij de gehele procedure en startte direct de motor. Een kapitein zag dit en Schoonbergen kreeg 10 dagen verzwaard arrest. Zijn weekend verlof ging niet door. Er werd slinks een ‘deal’ gemaakt met een smoes dat Schoonbergen corvee had of wacht liep. Maar de lijst van gestraften werd juist dat weekend gecontroleerd, en Schoonbergen werd vermist. De MP haalde hem van huis, bij zijn vriendin in Hamburg, en ging met veertien dagen streng arrest achter de wacht.
Schoonbergen zou een maand later nog eens zwaar gestraft worden toen er een watersnoodramp zich voltrok op 18 februari 1962 en zijn huis in Hamburg tot de eerste verdieping onder water verdween. De door het water getroffen bewoners werden met rubberboten uit de huizen gehaald. Ook de eenheid waar Ben van Laar in diende werd ingezet. Maar de Tank dozers konden niets uitrichten, dus bleven deze achter met haar bemanningen, deze werden ingezet om wacht te lopen. Veertien dagen duurde de hulpactie voor de ingezette genie weer terug kon keren.

Hamburg getroffen door een zware overstroming, februari 1962

Begin maart 1962 moesten voor de oefening ‘Blaas Veilig’ de tanks de LoLo’s opgereden. Tijdens het ophalen van de tanks was een personen auto door de gladheid op een LoLo geklapt waarbij, meende Ben zich te herinneren, de bestuurder was omgekomen. Tijdens het achteruit rijden op de LoLo slipte de tank van Olyslagers op het kantelpunt en kwam bijna dwars op de oplegger. Door snel ingrijpen kon de tank toch onder controle gebracht worden. Toch was niet de gladheid het grootste probleem, eerder de kou. Naast de tankoverall en de tankhelm werd een fles rum per tank gegeven. Deze werd met thee vermengd zodat er wat warmte door de aders ging. Als de tanks stilstonden lieten ze de motoren draaien en gingen ze achter de uilaat staan om van de warmte te ‘genieten’. Oefenen in de nacht op de smalle wegen was lastig vanwege dat de koplampen tegen het schuifblad schenen. De illegaal geplaatste lamp op de koepel, die men indertijd uit Soesterberg had meegenomen, kwam nu goed van pas. Als er kleine bruggetjes op hun pad kwamen en de borden gaven aan dat de tanks te zwaar er voor waren, dan namen ze een aanloop en scheurden snel over deze bruggetjes. Op de laatste ochtend, rond 05.00 uur, van de oefening schoof, tijdens het achteruit rijden door Ben, zijn tank pardoes de danszaal in van Karl Legenhausen in Gödestorf. In de muur was een gat van 6 bij 3 meter ontstaan. Niet wetende wat men moest, werd besloten weer te vertrekken,… Maar Legenhausen zette de achtervolging in op zijn fiets. Toen de Sherman even later vastliep op de andere tanks, kwam Karl verhaal halen. De schade-experts regelden vervolgens de zaak.

Een bekend beeld voor de militair in de jaren zestig,... afwachten.
(let op de illegale lamp op de koepel)
(foto; Ben van Laar)

Op 5 april 1962 besloot de overheid dat de diensttijd met twee maanden werd verlengd. Ben van Laar zou nu pas in november afzwaaien. Op 9 april werden de tanks op de trein gezet en reed de eenheid weer naar Nederland retour. In Wezep werd er weinig geoefend, maar wel veel onderhoud. Ben schilderde in deze periode met een klein geweerborsteltje zijn tank! Naast wachtlopen, werd er veelvuldig meegedaan aan wandeltochten. De avonden werden in het PMT (Protestants Militair Tehuis) doorgebracht waar men een filmpje kon pakken. Op maandag 30 juli ging de eenheid weer terug naar Duitsland. Na een lange reis kwam de groep in de avond van de 1ste augustus aan in Fallingbostel,… met brullende motoren en gillende sirenes kreeg de bevolking te horen dat de Nederlanders er weer waren.

Een week later was Ben zijn eenheid te gast op een schietbaan bij een Duitse tankeenheid dat opereerde met de M47. Na de schietoefening, samen met de Duitse M47 Patton tanks, kreeg Ben de kans om eens kennis te maken met deze tank. Hier geen gesjor aan sticks, maar een pookje voor de besturing en het schakelen, een halfautomatische bak met twee versnellingen.

De bemanning van een M47 Patton van de West-Duitse Bundeswehr

Waren de Engelsen niet graag gezien door de Duitse bevolking, de Nederlanders vielen over het algemeen in goede smaak bij de mensen. Op 12 september 1962 kwamen twee Shermans in de buurt van Baden om te oefenen. Vanwege de trage voortgang van de opbouw zochten de mannen het plaatselijke café op. Was het oorspronkelijk om hun bagage daar weg te halen, de mannen bleven hangen vanwege de aardige rondjes die de buurtbewoners gaven. Hier spraken ze een man die in zijn dronken bui lalde dat hij bij de SS had gediend,.. ‘nur Soldat gewesen,..’ en dat hij acht man door eigen vuur had verloren. Nadat een stel vrouwen ‘Junge komm bald wieder,…’, van Freddy Quinn, hadden gezongen en de stemming vreugdevol bleef zochten de mannen pas rond twee uur in de nacht hun tentje op.

Het plaatje van Freddy Quinn
(de B-kant zal de mannen ook hebben aangesproken)

Om vijf uur startte de oefening, die niet helemaal liep als voorzien. Het was de mannen wel goed. De tanks gingen weer op de oplegger om naar huis te gaan. Eén van de LoLo raakte bekneld tussen twee bomen. Er was maar één oplossing, een boom moest geveld worden. Om twee uur die nacht kwamen de opleggers thuis.

Nog een bekend beeld voor de tanker van de genie,... een Sherman met 'panne'.
(foto; Ben van Laar)

Onderhoud aan de oude tanks vergde veel initiatief en vindingrijkheid. Er was een oliekoeler stuk van Ben zijn tank. Nergens was een oliekoeler voorhanden. Nu stonden op de schietbaan oude Shermans die als doelwit werden gebruikt. Er werd een rijopdracht versierd en de mannen togen naar de schietbaan. In het veld was het uitkijken, want er konden blindgangers liggen. Bij een Sherman aangekomen konden de heren de schade zien die granaten erin hadden geschoten. Sommige pantsergranaten waren dwars door de tank geschoten. Het motorcompartiment werd bekeken en de oliekoelers bleken wonderwel intact te zijn. En zo bleven de laatste Shermans rijden voor het Nederlandse leger. Het zou wel het laatste jaar zijn, na Ben zijn lichting werd de Sherman tank vervangen voor de Centurion. Ben zijn kameraad Olyslagers zwaaide af en keerde als burger terug bij zijn vriendin.

Wim Olyslagers bij zijn tank (tijdens de winteroefening van januari 1962)
(foto; Ben van Laar)

Op 7 oktober 1962 volgde een laatste bivak. Het was een zogenaamd ‘oorlogs-bivak’. Het rechthoekige gebied was afgeschermd door prikkeldraad en op iedere hoek stond een tank. Ben zijn tentje lag in een kuil, beschermd tegen direct zicht en daardoor ook voor geweervuur. Er moest wacht worden gedraaid, met Stenguns en Garant geweren die met losse flodders waren geladen. Er was een aanval te verwachten van commandotroepen op het bivak. Om 05.00 uur kwam de aanval, na een aantal loze alarmen, op het bivak. De verdedigers weerden zich dapper, waarbij het hardhandig toeging (hier en daar viel een klap met een steel van pikhouweel of een knuppel), maar drie commando’s wisten toch binnen te dringen.

Ben van Laar (links) in het bivak
(links, in de kuil, is nog juist Ben zijn tentje te zien)
(foto; Ben van Laar)

In de week van bovengenoemd bivak werd ook het dozeren geoefend. Voor iedere dozeractie moest er een rijopdracht afgegeven worden, en dit gaf altijd problemen. Op de rijopdracht werden de kilometerstanden gegeven en het brandstofgebruik. Het dozeren was steeds heen en weer rijden. De kilometerteller telde op bij oprijden, en telde terug bij het achteruitrijden. Het brandstofgebruik strookte nooit met het aantal kilometers, wat argwaan wekte bij de bureaucratie van het leger. Naast het dichtdozeren van een tankgracht, onder een rookgordijn, stond er ook nog een oude boerderij op het programma die aandacht zou krijgen. In de houten staanders van de boerderij, een oude vakwerkconstructie, werden gaten geboord en deze werden gevuld met springstof. De knal die dit teweeg bracht, deed de boerderij alleen iets opspringen, maar deed deze niet instorten. Vanwege het instortingsgevaar, werd Ben zijn dozer aangewezen om met een zetje de ‘tent’ in te laten storten (Ben was per slot specialist in het binnenrijden van gebouwen). De koepel werd gedraaid, zodat het kanon over het achterdek lag. Met de luiken gesloten en het schuifblad omhoog reed Ben zachtjes tegen de gevel aan. Maar in plaats dat het gebouw naar achter werd geduwd, kwam de voorgevel, met de rest, naar voren en stortte op de tank. Ben reed de Dozer rustig onder het puin vandaan.

Ben van Laar krijgt het vallende puin op zijn tank,...
(foto; Ben van Laar)

Op 16 oktober 1962 ging Ben en 29 anderen in een Duitse legerbus naar de Volkwagen fabriek in Wolfsburg. Hier werkten 43.000 arbeiders aan een lopende band van 110 kilometer lang! Uit het complex, dat anderhalve kilometer lang was, liep iedere 12 seconden een Kever (Ben schrijft in zijn boek dat hij niet zeker weet of de getallen kloppen, maar zo had hij ze ter plekke genoteerd). Twaalf dagen later, op 28 oktober werd het spannend,… de Cuba-crisis. De blokkade door de Amerikanen rond Cuba dreigde uit te lopen op een atoomoorlog. Ben zijn eenheid werd ook in de hoogste staat van paraatheid gebracht. Naast de pantser- en brisant granaten die al in de tank aanwezig waren, werd er .30 en .50 munitie aan boord gebracht. Volgetankt werd er in de nacht wacht gehouden op de uitvalswegen van de kazerne. Via de kortegolf radio in de tank werden de gebeurtenissen gevolgd. Gelukkig zetten de Russen niet door en werd een Derde Wereldoorlog afgewend. Ben was opgelucht, want met die oude Shermans zouden ze geen schijn van kans hebben gehad. Hij vond het schandalig dat zij op een vooruitgeschoven positie lagen met zulk oud en gebrekkig materieel.

Vlnr; Sergeant Ernst Bachet, pelotonscommandant vaandrig Delmee, onbekend,
daarachter Visser, Kees Los en in de koepel schutter Hans de Haas
(foto; Ben van Laar)

Eind november zwaaide Ben van Laar af en trouwde zijn vriendin, Willy. Hij is nu gepensioneerd en geniet van zijn hobby’s, waaronder die van imker (een hobby die hij deelt met Klaas Schoonbergen in Hamburg). In 1963 verhuisde de Lichte Brigade van Fallingbostel naar Seedorf om op te gaan in de 41st Pantserbrigade. Lager Oerbke ging de geschiedenisboeken in, waaronder die geschreven door Ben van Laar.

WILT U REAGEREN OP DEZE PAGINA, MAIL MIJ

KEER TERUG NAAR DE
M4 SHERMAN INDEX PAGINA

GA TERUG