GARDE REGIMENT 'JAGERS'
LICHTING 77-1
- Mijn ervaringen met de TLV -

Een TLV 84mm Carl Gustav team

- Introductie tot de TLV -

Persoonlijk heeft deze auteur nog al wat ervaring met de Terugstootloze Vuurmond en dan met name de Carl Gustav. Deze TLV stond in het handboek van de militair te boek als antitankbrisantgranaatraketwerper,… waarschijnlijk het langste woord in het boek, zeker het mooiste woord. Het in Zweden ontwikkelde naoorlogse wapen kwam voort uit een 20mm wapen uit 1940. Met de overtuiging dat een TLV kaliber minstens tussen de 80- en 90mm moest liggen om 150mm te kunnen doorboren werd een compromis gevonden in de 84mm. Door de jaren werd de Carl Gustav op details verbeterd en was tot begin jaren tachtig van de vorige eeuw ook in het Nederlandse leger een standaard infanterie wapen.

Het baret embleem van het Garde Regiment Jagers

Zoals al eerder beschreven, kwam ik in januari 1977 ‘onder de wapenen’ bij het 12de Pantser Infanterie Bataljon Garde Regiment Jagers, Alfa Compagnie, 3de Peloton, in Schaarsbergen, nabij Arnhem. Tijdens schietoefeningen waarbij gekeken werd waarmee men het beste overweg kon, werd ik ingedeeld bij de FAL geweerschutters. Niet iets waar ik blij mee was. Met een beurs sleutelbeen meldde ik me bij de luitenant met het verzoek om een ander wapen te mogen dragen,… bijvoorbeeld de Uzi? Verzoek afgekeurd. Maar het toeval wilde dat er een andere jongen van onze kamer, Harry Bezemer, was aangewezen om als TLV assistent te dienen. Deze had daar helemaal geen zin in,… een beetje met granaten om de nek sjouwen en die harde knallen. We mochten ruilen.

Kamergenoot Jan Aelrichs probeert even de TLV

Mijn TLV schutter was niet een man waar ik op kon vertrouwen,… net getrouwd met heimwee en vaak ziek. Ik was meestal de TLV schutter en de hulp ineen. Dat kon gemakkelijk, in de oefenperiode in het veld was geen tweede man nodig. Op de schietbaan was dat een ander verhaal. De schutter mocht tweederde van de granaten verschieten, de hulp, die ook ervaring op het wapen moest hebben, eenderde. Op de Harskamp verschoten we in één dag en nacht de gehele jaarvoorraad die ons was toegewezen. Met suizende oren en betraande ogen van een dag treffers schieten op oude Sherman tanks, schoten we in de avond met infrarood tussen twee lampjes die aan weerzijden van de tank hingen. De oefengranaten waren blauw en hadden alleen een voortstuwende lading maar geen explosieve holle lading, ze waren voorzien van een koperen staaf die aan de achterzijde was voorzien van lichtspoor zodat we het ding konden volgen naar het doel.

Deze fraaie tekening geeft de vormgeving goed weer van een TLV
(tekening: https://www.super-hobby.com)

Voordeel van de TLV ploeg was dat het toegevoegd was aan het commandovoertuig en als zodanig weinig of nooit hardlopende in de directe aanval zat maar als heren van stand naar het geconsolideerde gebied werd gereden, in ons geval was dat een Daf YP408. Een ander voordeel was dat, vanwege de veilige zone, wij een 50 meter buiten het bivak lagen. Meestal werden wij dus vergeten tijdens de reveille om de ochtendmars te rennen. Als ik het geluk had een schutter te hebben, dan hoefde ik niet met de Carl Gustav te sjouwen, maar droeg alleen een Uzi als persoonlijk wapen. De schutter had als persoonlijk wapen een pistool. De ongeschreven wed luidde wel dat je af en toe de TLV van elkaar over nam tijdens een verplaatsing in het veld.

Twee YP408 voertuigen van de 'Jagers' in de regen

Als ‘parate hap’ op scherp om de Rus tegen te houden, mocht het er op aan komen, vertrokken we voor de veertiendaagse grootschalige oefening 'Inter-Action' naar Duitsland. Mijn vaste schutter was mee maar moest zich wederom reeds na enkele uren ziek melden. Ik was dus weer alleen met de TLV. Ik werd bijgestaan door de scherpschutter Ron Coppejans. Als nepgranaten hadden we wat zware voetzoekers (Thunderflashes) gekregen. Onze eerste stop was nabij Hoya, in de gemeente Bruchhausen-Vilsen. Hier bewaakte ik een kruispunt. We groeven ons in en haalden een hooiberg leeg achter een boerderij om ons onderkomen te camoufleren en warm te blijven.

In de 'makeshift' dekking bij Hoya (let op de kijker, links op de TLV)
(Klik op de foto voor vergroting)

Als ontsnappingsmogelijkheid naar achteren werd een boom omgehakt over een kanaal. Na een uur verschenen Amerikaanse M60 tanks met wapperende vlaggen en idioten uit de luiken, getooid met gouden en zilveren helmen. Dit was ‘Blauw’,… dus vijand. Ik richte mijn TLV en Ron stopte een Thunderflash in de pijp. Een luide plof naast het oor en rook uit de buis gaf aan dat ik geschoten had en een scheidrechter noteerde de treffer op de voorste tank. Alles zou nu geblokkeerd zijn op het smalle weggetje. De Amerikaan negeerde de treffer bikkelhard en reed door, ondanks de stoptekens van de scheidrechter. De tanks denderden op een meter naast onze positie voorbij,… lachende gezichten bespotten ons.
‘Zo winnen Amerikanen dus oorlogen’, dacht ik bij mezelf.

Deze Amerikaanse M60 is zojuist 'getroffen', maar trekt zich daar niets van aan...
(aan de onderzijde foto is nog juist de kijker op de TLV te zien)

Enkele uren later werden we in paniek teruggeroepen door de vaandrig in ons commandovoertuig die naast de boerderij stond,… er naderde een overmacht die tegengehouden diende te worden. Haastig pakten we onze bende bijeen en gooiden dit in de YP. Haastig trokken we noordwaarts de lege weg op die ik zojuist ‘geblokkeerd’ had. Ik merkte dat mijn optische vizier afwezig was op de TLV. Hij zat ook niet in de vervoerstas. Ik trok de vaandrig, die uit het luik stond, aan zijn broekspijp en vertelde het vermissen van mijn essentiële voorzienig om ‘deze oorlog’ tot een geslaagde onderneming te maken. Maar meneer was te druk doende met leuteren in de radio en andere paniekzaken te behartigen. En zo trokken we een bos door en namen een positie in aan de bosrand die uitkeek op een heuvel. Weer stapte ik op de ‘vaan’ af en vroeg naar zijn raad. Hij dacht even na en vertelde me dat we later op de plaats van verlies wel even zouden kijken. Teleurgesteld sjokte ik terug naar mijn positie, nabij een Centurion tank. Ron was er opgeklommen en verzocht mij er een foto van te nemen.

Ron Coppejans op een Centurion tank
(Klik op de foto voor vergroting)

Na een kwartier verschenen opeens enkele herten over de heuvelrug in grote paniek voort rennende richting onze bosrand. De wapens werden geschouderd en doorgeladen,… de vijand was onderweg. En daar verschenen grommend en gierend de pantservoertuigen en tanks in een brede linie over de heuvel. We schoten onze losse flodders en overzagen de situatie. De order luidde,… ‘Snel instijgen!’,… Wegwezen van hier, tegen deze oppermacht konden we niets uitrichtten. En zo trokken we steeds verder weg van de plek waar ik mijn vizier verloren was. Maar de vaandrig stuurde ons niet naar de veilige kant. We draaiden na enkele kilometers een bocht door en daar reden we in de loop van AMX13 anti-tank kanon. We werden gevangen genomen, maar niet voor we nog probeerden ‘heldhaftig’ ons toekomstig lot uit te stellen. Ron wierp een ‘handgranaat’, zijnde een Thunderflash, door een openstaande deur van een 'vijandelijke' M113 pantservoertuig.

Een type AMX 13 welke ons tot stoppen dwong
(deze is te vinden in het Tank Museum te Saumur, Frankrijk).

Als ‘straf’ dat we in de hinderlaag liepen van de ‘blauwen’, moesten wij, de ‘groenen’, de nacht doorbrengen op de plaats waar we werden gevangen. Wij groeven ons in omgeven door vijandelijke troepen. Als TLV man lag ik weer iets verder van het bivak af. Na een rustige doch natte nacht liep ik in de kille ochtend door een omgeploegd modderveld naar mijn eenheid. Enkele Duitse Marders stonden aan weerzijden van het smalle veld. Ik haalde mijn fototoestel maar eens uit de gasmaskertas om deze voertuigen vast te leggen en daarna snel verder.

Een Duitse 'Marder',... over een minuut breekt de hel los
(Klik op de foto voor vergroting)

Ik was halverwege toen me het lage gebrom van hun motoren opviel. Opeens vlogen kleine, op bierblikken gelijkende potjes door de lucht. Alle Marders schoten hun rookpotten af en hun motoren schroefden hun decibellen op. Klaarblijkelijk was er ‘vijand’ in de buurt en gingen de Marders, onder dekking van rook, zich verplaatsen. Ergens in het midden van deze chaos stond ik met mijn TLV over mijn schouder. Links en rechts hoorde ik het brullen van de Marders en het kraken en piepen van rupsbanden. Daar kwam er één op me af,… of niet? Paniek schoot door mijn lichaam, mijn hart joeg door mijn keel! Van angst wist ik niet waar ik heen moest,… ik stond vastgenageld in een witte berookte wereld. Ik kon maar een meter vooruit zien en langs me heen voelde ik de machines ratelen, af en toe als een donkere schaduw door de dichte witte rook spookachtig komen en gaan. Ieder moment verwachte ik overreden te worden door een stalen beest. Maar langzaam aan hoorde ik dat de Marders van me af reden, mij achterlatende in de traag optrekkende dichte mist. Ik zal u niet lastigvallen met mijn gemoedstoestand na afloop van deze episode, maar ik kan u verzekeren dat het verlies van het optische vizier geheel van ondergeschikt belang werd,… tot we terugkeerden op de Oranje Kazerne in Schaarsbergen.

Oefening 'Inter-Action' overleefd

Ik diende het vermissen van het vizier in als een rapportje met de volste overtuiging dat het 'RR' zou worden, ‘Rekening Rijk’. Groot was de schrik toen het rapportje terug kwam met de mededeling 'RM,… ‘Rekening Man’! Na een onderhoud met de overste Dijks en mijn verhaal kunnen doen over de nalatigheid van de vaandrig werd de ‘RM’ omgezet tot ‘Half RM’, altijd nog rond de 750 ouderwetse guldens! Sergeant Jonk had me aangeraden de overste aan te bieden om terug te keren naar de plek van verlies en daar te gaan zoeken en het eventueel aan te geven bij de plaatselijke Polizei. Deze laatste strohalm uitspelende bleek de juiste plek te raken. Hij was genegen om het ‘RR’ te maken om de inspanning te belonen, ook al zou het vizier niet gevonden worden.

Er werd een inzameling gehouden onder de manschappen voor benzinegeld en met een dienstplichtig sergeant vertrok ik in zijn auto naar Hoya. We vonden de plek bijna nog zoals we deze hadden achtergelaten. In de ondiepe kuil vond ik wel een camouflagenetje en mijn zakmes terug. Maar van de optische kijker geen spoor. We gaven de vermissing aan bij de plaatselijke politie en keerden huiswaarts, dat wil zeggen, naar Schaarsbergen om rapport uit te brengen. Het werd ‘RR’ en er werd een ander vizier besteld.

Detail uit de vreugedevolle brief aan de Herr Tutte!

Een maand later kwam een brief uit Duitsland dat het ‘teleobjectiv’ teruggevonden was. Begeleid in de enveloppe was een krantenknipsel. Dit verhaalde over een Hollandse soldaat die helemaal uit Nederland op de fiets was gekomen om zijn verloren teleobjectief te zoeken. Wilde men deze dappere soldaat een mooie kerst bezorgen, lever dan de vermiste kijker bij de politie in. En zo geschiedde. Buiten mijn weten om was de dienstplichtige sergeant al naar Duitsland afgereisd om de kijker te halen. Dit liep later nog hoog op omdat meneer benzine geld wilde van mij. Door tussenkomst van sergeant Jonk en kapitein van Dijk is dit later in de minne geschikt.

Ik verscheen in een Duitse krant!

Voor de Garde Jagers was het positief uitgevallen. Er was een nieuw optisch vizier en een reserve in de wapenkamer, al was de reserve wel ontdaan van zijn steunvoet. Waarschijnlijk heeft men in Duitsland getracht het vizier op een geweer te monteren.

Ik en mijn kijker herenigd (let op de oefengranaat in mijn handen)

Onze compagnie kreeg aan het begin van 1978 nog een kleine toelage projectielen toegewezen. Op de Harskamp lagen we in een dunne laag sneeuw rillend de granaten te verschieten. Het was een fiasco, we wisten weinig gemarkeerde doelen te raken.


- EPILOOG -

Op de dag dat we de laatste granaten met de Carl Gustav verschoten, mochten we ook met scherp schieten met de 66mm M72 LAW (Light Antitank Weapon). Dit terugstootloze anti-tank wapen werd op scherp gesteld door een veiligheid te verwijderen en de twee in elkaar gestoken buizen uiteen te trekken. Een eenvoudig vizier plopte tijdens deze handeling omhoog. Op driehonderd meter bleek het wapen betrouwbaar doeltreffend. De knal van dit 62mm wapen deed niet onder voor de dreun van de Carl Gustav, de oordoppen waren weinig effectief tegen deze klappen. Dit door iedere infanterist te bedienen wapen werd na afgeschoten te zijn weggeworpen. Om de kosten in de hand te houden werd voor oefendoeleinden een insteekbus gebruikt waarin een kleine granaat zat. Na het schot was deze te volgen aan de hand van lichtspoor. Echt doeltreffend waren deze oefendingen niet, de kleine lading stuiterde over de schietbaan.

Boven; de juiste manier om de LAW af te vuren
Onder; is levengevaarlijk, de steekvlam naar achteren kan dodelijk zijn,...

Een jaar of wat na mijn diensttijd verscheen een artikel in het weekblad Panorama over illegale wapenhandel 'uit de kofferbak' in Nederland. Geïllustreerd met foto’s bleek het te gaan om gebruikte LAW pijpen en gebruikte oefenraketten van Bazooka’s (te herkennen aan de blauwe kop). Met eigen ogen had ik gezien dat deze overal op de schietbaan van de Harskamp te vinden waren en veel van die dingen werden door soldaten meegenomen.

Een oefenraket voor de Bazooka
(foto: © https://www.ima-usa.com ©)

Ik schreef een brief naar de redactie naar aanleiding van het artikel en gaf aan dat de LAW’s onbruikbaar waren (na gebruik weg-werp raketwerpers) en de Bazooka raketten niets meer waren dan ‘uitgebrande lucifers’. De brief werd geplaatst, maar wel geheel ontdaan van de kritiek en de Panorama bleef achter hun eigen oordeel staan van ‘deze bedenkelijke handel’. Toch zou er (vreemd genoeg ;-) nooit een vervolg komen op deze vermeende ‘wapenhandel’.