Als u de Schloßbrücke van het Spreekanal bent overgestoken ziet u links het Lustgarten en rechts van de weg het Berliner Stadtschloß op de Schloßplatz. Ten tijde van de Deutsche Demokratische Republik (DDR) had het de naam Marx-Engels-Platz en werd het als paradegrond gebruikt.

Het Berliner Stadtschloß was eeuwenlang de zetel van de Pruisische Hohenzollers en de Duitse keizers. De basis voor het paleis werd al gelegd in 1443, maar groeide uit tot een enorm gebouw. Vanaf het balkon riep, in november 1918, Karl Liebknecht de Duits Socialistische Republiek uit. Ondanks de bombardementen op Berlijn tijdens de Tweede Wereldoorlog kwam het paleis redelijk uit de strijd. Tot 3 februari 1945, toen het gebouw getroffen werd door brandbommen en nagenoeg uitbrandde. Toch was een gedeelte te herstellen en werd al zodanig na de oorlog nog gebruikt als museum.

Maar het Berliner Stadtschloß was een doorn in het oog van de communistische regering als ouderwets beeld van hoop voor de Berlijnse bevolking. Eind 1950 gaf Walter Ulbricht, secretaris van de Socalistische Eenheidspartij, opdracht het gebouw te slopen. U kunt zich wellicht het verdriet en woede voorstellen van de burgerbevolking om deze daad van cultuurvernietiging. Het rijke hart van Berlijn met de Berliner Dom en het Altes Museum als belendende gebouwen, en het Berliner Stadtschloß als kroonjuweel weggerukt, werd het een kale tochtige plek.

In 2002 werd door het stadsbestuur van Berlijn en de Bondsregering opdracht gegeven tot de herbouw van de het Berliner Stadtschloß. Er wordt hard gewerkt om het Berliner Stadtschloß weer in oude glorie op te bouwen. Naast de herbouw, werd er ook archeologisch onderzoek verricht aan de fundamenten, welke voor een klein deel straks zichtbaar zullen blijven onder glas. Verwacht werd dat het in 2015 gereed zijn, maar die datum werd steeds verder opgeschoven. Dat de herbouw zo lang op zich laat wachten, was mede vanwege het feit dat in de nabije omgeving, op een deel van het voormalige Berliner Stadtschloß, het wanstaltige Palast der Republik stond, welke vol met asbest zat waarvan de sloop pas in 2006 werd aangevangen.

Na de sloop van het Berliner Stadtschloß door de Russen, werd op deze plek het parlementsgebouw van de DDR opgetrokken, het Palast der Republik. Ook de bouw van het Palast der Republik met haar moderne architectuur kon de schande van het vernietigen van het paleis niet doen vergeten. Dit was het voormalige prestige ‘paleis’ van Erich Honecker, laatste leider van de DDR. Het werd in begin jaren zeventig gebouwd als parlementsgebouw en als het ontmoetingscentrum voor de Oost-Berlijners. Als Palast der Republik herbergde het een congreszaal, cafés, restaurants en een bowlingbaan. Tevens had Honecker hier zijn kantoor. Het was op dit punt dat de bewoners van Oost-Berlijn in 1989 in grote getale kwamen demonstreren voor betere omstandigheden, waarop korte tijd later de Muur viel.

Was het Palast der Republik het paradepaardje van Oost-Duitse arcitectuur, na de val van de Muur verviel het snel tot een wanstaltig blok glas. Tijdens de sloop werd asbest ontdekt en werd, na het verwijderen ervan, gestopt met verdere sloop. Onzeker wat men nu met het omhulsel verder aan moest heeft het een kunstenaar de inspiratie gegeven het gebouw ‘ZWEIFEL’ te noemen. Getooid met de letters ‘ZWEIFEL’ was het een markant punt.

In 2006 werd de sloop dus voortgezet en verdwenen de letters ‘ZWEIFEL. In oktober 2008 stonden slechts de trappenhuizen nog overeind. Op 24 januari, 2009 verscheen dan het bericht in de krant dat de Palast geheel gesloopt was. De kosten voor de sloop waren 120 miljoen euro geweest! Voor 4 miljoen werd 25.000 ton staal verkocht aan Volkswagen (grootste deel) die er motoren van maakte, en een deel ging naar Dubai voor de bouw van de hoogste toren daar. De grond kon eindelijk bouwrijp gemaakt voor het Berliner Stadtschloß.

In 2010 begon de daadwerkelijke bouw van het Stadtschloß en werd in 2015 het hoogste punt bereikt. De bouw liep grote vertraging op, de opening gepland in 2015 werd niet gehaald, en pas in 2020 kon een deel voor het publiek opengesteld worden. De kosten voor de bouw worden geschat op 500 miljoen Euro. Het Berliner Stadtschloß draagt nu de naam Humboldt Forum. Achter de nieuwe façade is een nieuwe indeling gemaakt waarin de niet-Europese verzamelingen van de Staatliche Museen zu Berlin zijn ondergebracht, gegroepeerd in enerzijds het Museum für Asiatische Kunst en anderzijds het Ethnologisches Museum. Ook de bibliotheek van de Humboldt-Universiteit en de Berlijnse stadsbibliotheek worden worden ondergebracht in het gebouw. Ook zal er een bioscoop in komen en ruimtes voor congressen.

Een ander gebouw dat deze omgeving domineert is de Berliner Dom, de grootste Protestantse kerk van Duitsland. Het is gesitueerd aan de overkant van de Karl Liebknecht Strasse (noordkant). Ooit stond hier de St. Erasmus kapel, gebouwd als parochiekerk van het Berliner Stadtschloß. Deze koninklijke kerk behoorde bij de residentie van de adellijke familie Hohenzollern. De crypte van de Hohenzollernfamilie is te bezichtigen in de huidige Berliner Dom. De Domkirche, zoals de kerk in Berlijn bekend stond, onderging vele veranderingen, zoals uitbreidingen en een barokke opbouw. Keizer Wilhelm II besloot uiteindelijk de gehele kerk te laten slopen en een nieuwe te laten verrijzen. In 1905, na elf jaar bouwen, was de Berliner Dom gereed.

In de oorlog werd Berliner Dom zeer zwaar beschadigd door bombardementen. De witte gevels waren zwaar beroet, iets van zelfs na de restauratie niet weggewerkt kon worden, een overeenkomst met Dresden dat ook, ondanks hoe prachtig die stad ook is gerestaureerd zwarte gevels heeft van de vuurstorm. Pas in 1953 werd het dak provisorisch gesloten om verder verval tegen te gaan. Toch dacht de atheïstische DDR eraan om de resten van de Dom te slopen, net als de Berliner Stadtschloß. Alles wat verwees naar oude adel moest eigenlijk verdwijnen. Ook de schaarste aan restauratie materiaal zal een rol hebben gespeeld. Maar de regering van de West-Duitse Bondsrepubliek en de Duitse Lutherse Kerk kwamen met financiële steun, en zo kon eindelijk dan in 1975 de restauratie aanvangen welke zo'n 27 jaar in beslag nam. De dom is mooi gerestaureerd, al zijn de opvallende bovenste torentjes op de koepels niet teruggekeerd tijdens de herbouw. Opvallend is dat er entreeprijs van 7 euro wordt gevraagd, wat voor sommigen vreemd kan overkomen, daar kerken eigenlijk gratis bezocht moeten kunnen worden. Voor een fraai uitzicht over Berlijn, kunt u de ruim 270 treden beklimmen.

De Berliner Dom kijkt uit over de Lustgarten. De Lustgarten (Lusthof) werd ooit door Koning Friedrich Wilhelm I als exercitieterrein gebruikt. Aan de noordzijde van deze Lusthof ligt een neoclassicistisch gebouw, het Altes Museum. Door haar breedte lijkt het laag, maar het is een enorm gebouw. Ook dit is, net als de Neue Wache, ontworpen door Schinkel en herbergt Griekse en Romeinse oudheidkundige stukken. Zelfs op grote afstand, zie de foto onder, is nog duidelijk de zware schade te zien die het opliep in de Tweede Wereldoorlog.

Het is de eerst van verschillende musea die achter dit gebouw liggen en bekend staat als het Museum Eiland. Restauraties zijn nog in volle gang, maar trek er straks maar een volle dag voor uit om al die musea te bezoeken.

Brengt u verder geen bezoek aan het Altes Museum, loop dan nog even rechtsom het gebouw naar het Alte Nationalgalerie. Het opvallende gebouw, in Corinthische stijl, dat schilderkunst bevat uit de 18de en 19de eeuw ligt achter een galerij van zwaar beschadigde pilaren. Hier worden de littekens van de oorlog tot in de eeuwigheid gedragen als waarschuwing tegen totale culturele vernietiging.

Bezoekster aan Berlijn in 2007, Monique Könning, wist mij te melden dat de zwaar beschadigde pilaren één voor één vervangen worden,... 'Littekens tot in de eeuwigheid' bleek wel een erg voorbarige opmerking van mij.

Tot zover een wandeltocht door het hart van Berlijn. In normaal tempo zult u ongeveer 3 á 5 uur nodig hebben exclusief bezoeken aan musea. Berlijn is een rijke stad van historie en het is maar een druppel welke door mij behandeld is. Ik hoop in de toekomst meer te kunnen toevoegen. Want er zijn in en rond Berlijn nog zoveel zaken te ontdekken. Want wat we op onze wandeltocht niet hebben bekeken, vanwege dat het niet in de route kon worden opgenomen, is beroemde Kaiser-Wilhelm-Gedächtniskirche op de Breitscheidplatz tussen de Kurfürstendamm en de Budapester Straße. De kerk werd in november 1943 zwaar beschadigd door een Geallieerd bombardement. Het restant zou in 1957 gesloopt worden, maar de publieke opinie drong aan op het bewaren van de 68 meter hoge toren als herinnering aan de oorlog en als symbool van de wederopbouw van Berlijn. Naast de oude toren verrees een nieuwe zeer moderne met veel glas omgeven klokkentoren en kapel, welke al snel de bijnamen 'lippenstift' en 'poederdoos' kregen,...

Gedächtniskirche geflankeert door de 'lippenstift' en 'poederdoos'

Wat u eventueel nog zou kunnen bewandelen, ongeveer 2 kilometer ten oosten vanaf de Berliner Dom, is het restant van de Flakturm III G-Toren Humboldthain aan de Friedenstraße, in het Volkspark Friedrichshain. Hier ligt een bijna 80 meter hoge berg van het geruimde puin van Berlijn van na de oorlog en staat dan ook bekend als de 'Großer Bunkerberg'. De Flakturm, een hoge toren met luchtdoelgeschut, werd na de oorlog opgeblazen. Dit mislukte deels en vandaag de dag kan men de Bunkerberg beklimmen en de restanten van de Flaktoren bekijken.

Het restant van de Flakturm aan de Friedenstraße in het Volkspark Friedrichshain (Foto: Mister Multicopter)

Klik hieronder om naar
de index gebracht te worden

---

©2001 - 2021 - www.strijdbewijs.nl - Pieter Jutte

---