Een museum hoeft niet groot te zijn om 'machtig mooi' te zijn. Er zijn voldoende grote musea welke een uitstraling hebben van een pakhuis of waar enige lijn in ontbreekt. De charme van een klein museum waar de vrijwilliger enthousiast is over de collectie heeft mijn voorkeur. Soms is het rommelig in de vitrines, is men vergeten de verlichting in een vitrine aan te zetten, in een hoek een spinrag of stof, vergeelde of kreukelige papiertjes met uitleg wat voor object in de vitrine ligt, het hoort bij de kleinere musea die vaak moeite hebben het hoofd boven water te houden. Een museum dat in deze categorie valt is het Museum Vliegbasis Deelen'. Het museum is alleen geopend op zaterdag en zondag van 11.00 uur tot 17.00 uur. De kosten in 2025 waren 8 euro voor volwassenen, tot twaalf jaar 5 euro en tot drie jaar gratis. Het museum is gevestigd aan de Delenseweg 20, 6877 AE Deelen.

In de ontvangstruimte van het museum liggen een aantal grote en kleinere stukken van een Messerschmitt Me 262, de beruchte straaljager van Nazi Duitsland. In 2014 werden de wrakstukken ontdekt een kilometer vanaf het museum ten oosten van de Hoenderloseweg. Het bleek dat de Me 262 slachtoffer was geworden, in september 1944, door eigen luchtafweer bij Elden. De Flak batterij was niet op de hoogte dat dit type vliegtuig bestond, en had de ‘vreemde kostganger’ neergehaald, die neerkwam nabij de rijksweg Arnhem-Nijmegen. De piloot, de 20 jarige Herbert Schauder kwam hierbij om het leven.

Om het geheime toestel niet in handen van de Geallieerden te laten vallen, werden de wrakstukken door de Duitsers overgebracht naar Deelen en daar in één van de vele bomkraters begraven. Nadat het gevonden was in 2014 werd in 2015 onderzoek verricht in het MOB complex van Zwijnsbergen in Elst-Rhenen. Hierbij kwam aan het licht dat het een Me 262 was uit de eerste productielijn, een jachtbommenwerper met Werknummer 130026. Na jaren van conservering werden de wrakstukken, waaronder een deel van een vleugel, restanten van de cockpitkap en motoren, overgebracht naar Museum Vliegbasis Deelen.

Het bewijs, dit is Werknummer 130026,...

Het zuurstofmasker van Herbert Schauder,... een aandoenlijk item,...

De vier maal 30mm MK 108 kanonnen zijn ook geborgen,...

Naast de gevonden 30mm MK 108 kanonnen, zijn in de vitrines ook enkele ophangpunten van de Me 262 voor bommen te vinden. Het toestel was ingedeeld bij het Kampfgeschwader 51 'Edelweis', en was vertrokken vanaf het vliegveld Rheine, net over de grens bij Enschede.

Een 30MM MK 108 en rechts een deel van een Junkers Jumo 004B motor

Voor meer over de Messerschmitt Me 262:
KLIK HIER

Het museum was betrokken bij 17 bergingen van vliegtuig wrakken,
waaronder deze Messerschmitt Bf 109 G6 bij Doornenburg,...

Enkele persoonlijke zaken gevonden van de Bf 109 piloot

Een helm en masker van een Handley-Page Halifax vliegenier,...

De Rolls-Royce Merlin 66 motor van Spitfire Mk IX, MJ874

Op 29 september 1944 werd de Spitfire Mk IX, MJ874, van het 416 (RCAF) Squadron neergeschoten. Hierbij kwam de 24 jarige piloot, Warrant Officer Richard E. Chambers om het leven. Chambers is begraven op de begraafplats van Groesbeek. In september 1997 werd het wrak geborgen. Naast de Merlin motor heeft het museum nog enkele andere stukken in de collectie.

Detail van wat er onder het kleppendeksel zit van de Merlin 66

In de boordwapens vitrine dit verfrommelde .30 Browning machinegeweer

Het instrumentenpaneel van de Fw 190 van Uffz. Hermann Barion

Uffz. Hermann Barion vloog een Fw 190 bij het JG./11 vanaf Achmer. Tijdens een 'vrije jacht' rond Arnhem werd het toestel aangeschoten door een Geallieerde jager. Barion kon zich deze keer met zijn parachute redden, maar zou op 1 januari 1945 omkomen tijdens Operatie Bodenplatte.

Schade van .50 munitie is zichtbaar op de propeller,...
Ik twijfel of het wel het echte staartwiel is van deze Fw 190

Dit is een wiel van een vliegwaardige Fw 190, zoek de verschillen,... (foto: Gosshawk unlimited)

Enkele resten van de neergeschoten Dakota III, KG374 YS-DM, 271 Squadron.
Piloot Flight Lieutenant David S. Lord DFC VC ontving postuum het
Victoria Cross voor zijn inzet op 19 september 1944
tijdens een bevoorrading bij Arnhem/Oosterbeek

Voor meer over David S. Lord DFC VC en de Dakota III, KG374:
KLIK HIER

Piloot Helmuth Wesche en de 'stick' uit zijn Messerschmitt Bf 109

In 1947 stuurde de moeder van Helmuth Wesche een brief aan de burgemeester van Arnhem (klik op de foto rechts) over dat haar zoon op 27 september 1944 was neergestort bij Arnhem, en of hij wellicht wist of haar zoon in krijgsgevangenschap terecht was gekomen of gedood was. Helaas zou het tot 1993 duren voor er zekerheid kwam over zijn lot. In dat jaar werd zijn Messerschmitt Bf 109 geborgen met de resten van Helmuth Wesche. Wesche is ter aarde besteld op de Duitse begraafplaats van IJsselsteyn.

Ook aandacht voor grondtroepen, zoals de SAS,... en speelgoed

Na de oorlog werd Fliegerhorst Deelen een opslag voor Geallieerde voertuigen

Een in 1996 geborgen deur van een Canadese Dodge 222,...
Een onderdeel van 27.000 voertuigen welke op Deelen waren ondergebracht!

Deze Bedford behoort ook tot de collectie van het museum

Van een vliegtuig brandstof 'droptank' kon je een roeibootje maken,...

Bij opgravingen op de Fliegerhorst Deelen kwamen deze scherven naar boven,...

Een fraaie 'desk-set' (let op de swastika op het richtingroer, in spiegelbeeld)

Het rompdeel van Stirling Mk IV, LK545, (5G-T)
(Klik op de foto voor een detail van belettering binnenzijde

Het museum is in het bezit van een uniek stuk bommenwerper, namelijk een vijf meter lang rompdeel van Short Stirling Mk IV, LK545 van het 299 Squadron (5G-T). Het toestel maakte op 21 september een noodlanding bij Ewijk. Een boer, Bernard Zwartjes, zou later een deel van de romp naar zijn huis slepen in Beuningen om het als schuurtje te gebruiken. Op 10 juli 2003 werd de romp officieel toegevoegd aan de collectie van het museum.

Nog een stuk romp van LK545, en een Bristol Hercules 14 motor
en een piloten stoel (laatste twee objecten zijn van een andere Stirling)

Voor meer over Short Stirling Mk IV, LK545:
KLIK HIER

Links 'Lichtpunktwerfers' rechts een replica van het Nachtjagd wapen

In het museum is een kleine donkere ruimte te vinden waarin de nachtjacht wordt uitgelegd. Objecten uit Diogenes, de bunker van waaruit de nachtjagers werden aangestuurd, zijn hier te vinden. Uniek zijn de twee 'Lichtpunktwerfers' die door de 'Blitzmädels' op een enorme glasplaat, van 12 bij 9 meter, werden geprojecteerd als een vijandelijk toestel was getraceerd en een Duitse jager erop af ging. Hierboven is ook replica van het Nachtjagd wapen, ontworpen door Oberleutnant Victor Mölders, te zien dat door alle nachtjager groepen werd gebruikt. Het interieur van Diogenes werd op 17 september 1944 opgeblazen door de Duitsers, waarbij de glazen platen sneuvelden. Een kleinere glasplaat, van 2 bij 3 meter (de ’Gradnetzmeldeverfahren’) ligt in duizenden stukjes in het museumdepot waar het weer wordt gereconstrueerd.

De glasplaat uit Diogenes sneuvelde in duizenden stukken en wordt door
het museum weer stukje voor stukje bij elkaar gepuzzelt (foto uit 2020)

De enorme Diogens bunker in Schaarsbergen is niet toegankelijk
(soms worden rondleidingen georganiseert door het Museum VLB Deelen)

Tot zover een klein overzicht van het Museum Vliegbasis Deelen te bieden heeft. Het is vooral een aanrader voor diegenen die de luchtoorlog interessant vinden. Er zijn veel wrakstukken van vliegtuigen te vinden, waarbij de kleine persoonlijke objecten ontroeren. De vrijwilligers maken het huiselijk en beantwoorden graag uw vragen. Er is een klein souveniershoekje. Hier ligt ook het boekje 'Duits Deelen' door Ineke Beltman. Hier is een waarschuwing op zijn plaats. Het is voor de jeugd geschreven met zeer grote vrijheid ten aanzien van de feiten en is daardoor niet betrouwbaar als geschiedkundig werk. Des al niet te min, het museum blijft een dikke aanrader als u de Veluwe bezoekt,... maar let op, alleen op zaterdag en zondag geopend!

Voor de website van het Museum Vliegbasis Deelen:
KLIK HIER

GA TERUG

---