Jan Linzel

Jan Linzel kort voor de oorlog,...

Jan Linzel wordt in Stadskanaal geboren op 7 december 1915. Het blijkt later een sportieve vent te worden die er niet tegen opziet om in één dag vanaf Soest naar Stadskanaal te fietsen (zo’n 200 kilometer). Op negentien jarige leeftijd wordt hij korporaal en zwaait als sergeant af op 5 oktober 1935. Maar de dienst bevalt hem wel en hij gaat een officiersopleiding volgen. Hiervoor wordt hij op 31 januari 1938 gekeurd in Amersfoort. Maar omdat Linzel pillot wil worden, wordt hij nogmaals gekeurd (vliegmedisch) op 16 mei 1938 op Soesterberg.

Jan Linzel voor een Fokker S-IV (118)

Linzel maakt zijn eerste vlucht vanaf Soesterberg in een Fokker S-IV (de Nr.108, dit toestel is bewaard gebleven en is te vinden in het Aviodrome bij Lelystad) op 25 mei,1938. Zijn leermeester, Daan Lambermont ziet niets in Linzel, hij voorspelt dat hij het nooit zal leren. Maar Linzel zet door en op 23 augustus 1938 gaat Linzel voor het eerst solo. Zijn vliegen wordt op 1 november 1939 beloont met het verkrijgen van zijn eigen Fokker D-XXI, de ‘215’. Op 14 maart, 1940 als de oorlogsdreiging toeneemt, gaat de 5de JaVa (Jacht Vliegafdeling) met Linzel naar Eindhoven om daar als ‘alarmvlucht’ gestationeerd te worden. Er gebeurt weinig spectaculairs.

Jan Linzel zijn '215' (nog zonder de oranje driehoeken van mei 1940)

Op 10 mei, 1940 staat de 5de JaVa op Ypenburg als de Duitsers Nederland binnenvallen. Linzel start in zijn '215' als vleugelman van luitenant Govert Steen. Zodra ze opgestegen zijn, keert Steen terug, en Linzel volgt hem gedwee ook terug op Ypenburg. Het blijkt dat de mitrailleurs van Steen zijn D-XXI weigeren. Steen stapt over in Linzel zijn kist. Monteurs weten onderhand de mitrailleurs van Steen zijn Fokker weer aan de praat te krijgen en Linzel gaat met de ‘246’ de lucht in juist op het moment dat Duitse bommenwerpers Ypenburg aanvallen. Linzel weet al snel een Bf 110 te vinden die hem niet in de gaten heeft. Linzel schiet zijn mitrailleurs af en de Bf 110 duikt hulpeloos ter aarde. Even later ziet hij een Heinkel He 111 bommenwerper. Weer vuurt Linzel met zijn Fokker, maar buiten dat de motor getroffen wordt en rook uitbraakt, ziet hij hem niet neerstorten. Want de aandacht voor de Heinkel vervaagt in één keer door een geweldige knal en een snerpende pijn in zijn linkerbeen. Linzel begrijpt gelijk dat hij getroffen is. Overal zit bloed en de Fokker reageert heel erg slecht. Linzel besluit uit te stappen.

De '246' waarmee Jan Linzel zijn eerste luchtoverwinning maakte,...

Hoe liep het af met de '215', Linzel zijn Fokker? Nadat Govert Steen de '215' had overgenomen en op zoek ging naar de vijand, kwam de '215' op een gegeven moment zonder brandstof te zitten. Ypenburg was geen optie, waarop Steen hem neerzette op het strand van Den Haag. Steen nam vervolgens de tram om naar de basis terug te keren. Hierop namen Duitse jachtvliegtuigen het toestel onder vuur en vernietigden het. Linzel ondertussen belandde in het Oude en Nieuwe Gasthuis in Delft waar hij na een maand weer zijn eerste stappen mag zetten.

De '215' uitgebrand op het strand van Den Haag

Maar het bezette land en de gelatenheid waarmee zeer veel Nederlanders de Duitsers accepteren maken Linzel woedend. Hij besluit het land te ontvluchten en zijn strijd vanuit Engeland voort te zetten. Via, Zwitserland, Frankrijk en Spanje, bereikt hij Lissabon. Hiervandaan vertrekt hij op 8 juni, 1943 naar Bristol in een DC-3 (de G-AGBE). Op 6 juli wordt hij door de medische keuring van de RAF goedgekeurd en krijgt het RAF nummer 1814982. Hij wordt gestationeerd bij het Allied Squadron waar hij onder andere Flying Officer Frank Thornton leert kennen (de latere Captain Peacock uit de TV serie ‘Are you being served’). Op 6 september 1943 vertrekt Linzel naar het RAF College Cranwell in Lincolnshire. Maar van vliegen komt weinig tot Linzels ongenoegen. Hij verzoekt overplaatsing en gaat naar Old Weddup op 3 november naar een maintenance unit. Eind 1943 wordt Linzel gepromoveerd tot Flying Officer met RAF nr. 160743. In december mag hij dan ook het Kruis van Verdienste ontvangen.

Op 11 januari, 1944 gaat dan eindelijk zijn wens in vervulling, Linzel gaat vliegen met een Spitfire. In Dumfries mag hij schieten met de Spitfire. Na een half jaar moet hij de Spitfire weer inleveren, want in juli krijgt hij een Hurricane tot zijn beschikking. Op 12 juli voert hij een schijngevecht met Corsairs gevlogen door Amerikanen (de Hurricanes geven goed partij). Op 25 juli 1944 wordt Linzel gestationeerd bij 84 Group Support Unit op Thruxton. Hier krijgt Linzel de beschikking over een Spitfire IXb.

Het wapen van RAF 33 Squadron

Op 3 augustus 1944 wordt Linzel weer verplaatst, nu naar de RAF No.33 Squadron, 135 Wing, 2nd TAF op Selsey-Bill. 2nd TAF betekend vechten over bezet Europa! Op 26 augustus 1944 vertrekt Linzel naar Carpiquet bij Caen in Normandië.

Jan Linzel in Normandië, Merville, Frankrijk

Op 1 september worden door het squadron ‘beachhead-patrols’ gevlogen tussen Le Havre en Bayeux. Op 3 september hadden de heren dorst en vloog Linzel naar Engeland terug om een 90-gallon tank te laten vullen met bier. Op 10 september wordt een ‘armed recce’ uitgevoerd en wordt er op alles wat aan Duitse zijde bewoog geschoten. Langzaam verplaatste het front zich noordwaarts en de vliegers gingen mee. Bij Antwerpen weet Linzel een perfecte hit te scoren midden in het fort aldaar. Op 10 september komen Linzel en zijn twee metgezellen met de schrik vrij tijdens een bombardement vlucht bij Vlissingen op twee Duitse schepen. Er was een enorm afweergeschut over de Westerschelde. Het ging zo te keer dat het een wonder was dat ze er ongeschonden door kwamen. Ze waren die dag gestart vanaf hun nieuwe basis, de tijdelijke B 35 bij Merville. Zo vlochten de dagen aaneen,... bombarderen en schieten op Duitse doelen. Een roemruchte ‘party’ werd gehouden door 33 Squadron met veel drank en ontklede dames dat Merville deed schokken en het gesprek van de dag werd aan het westelijke front. Vanaf 1 november 1944 opereerde het squadron vanaf een basis bij Maldegem.

Merville, Frankrijk, Jan Linzel op de vleugel van zijn Spitfire

Op 3 november wordt de Spitfire van Linzel getroffen in het stabilo. Het hoogteroer hing nog aan een draadje, en zo wist Linzel voorzichtig terug te keren, maar zijn Spitfire was wel afgeschreven. Met een vervangende Spitfire werden nieuwe missies gevlogen. Linzel weet een bom door de voordeur van het Duitse hoofdkwartier te gooien op 29 november bij Duinkerken waarop het geheel ontploft. Op 15 december keert het 33 squadron terug om hun Spitfires in te leveren voor de Hawker Tempests, waarmee vervolgens wordt getraind.

Op 12 maart 1945 gaat Linzel voor het eerst tot actie over met de Tempest. Bij Westkapelle hebben een Anson en een Swordfish bescherming nodig tijdens een verkenningsvlucht en Linzel en 'Lucky' Luckhoff valt de eer te beurt. De Swordfish probeerde op drie Duitse ‘Schnellboote’ bommetjes te werpen, maar misten het doel. Hierop wordt door de Swordfish verzocht aan de Tempests het te proberen. Maar er mogen tegen die tijd geen gronddoelen meer bestookt worden vanwege de hoge verliezen, maar de twee krijgen toestemming van Ground Operations Antwerpen. De drie boten zien de duikbomjagers komen en trachten weg te komen. Eén vliegt van schrik de wallenkant op en raakt zwaar beschadigd. Zowel Linzel als 'Lucky' weten elk de andere twee boten te vernietigen. Bij terugkomst blijkt de Tempest van Linzel twee scheuren in de rechtervleugel te hebben, weer geraakt. Op 2 april vliegt Linzel over Stadskanaal, zijn geboorte stad. Hier ziet hij een auto rijden, wetende dat het of Duits of NSB is, wil hij deze te grazen nemen. Maar tijdens het draaien van een bocht voor het aanvliegen weet de auto te verdwijnen. Hierop beschiet Linzel een treinlocomotief bij Assen, maar hij loopt in een barrage van afweervuur en de compressor van de Tempest wordt geraakt, maar weer weet Linzel zijn basis te bereiken. Na de oorlog hoort hij dat zijn actie enkele slachtoffers had geëist. Ook vernam hij later dat de auto die hij op de korrel had gehad in Stadskanaal zijn neef was geweest. Deze was tot het einde van de oorlog bij de NSB gebleven.

Jan Linzel bij zijn Tempest, de '5R-U', 33 Squadron

Op 10 april, 1945 duikt Linzel ter hoogte van Bremen even onder het wolkendek en ziet gelijk een locomotief rijden die hij daarop in de prak schiet. Zijn nummer twee schiet zeker vijf goederenwagons aan stukken. Op 30 maart tijdens een airtest vliegt Linzel even over zijn ouderlijke woning in Soest. Achterna geschoten door veel luchtafweer vanaf Soesterberg maakt hij een roll over de woning en ziet zijn ouders na jaren weer terug in de tuin staan. Stukken Tempest dwarrelen naar beneden van de treffers, maar Linzel komt veilig weg. Een buurtbewoner brengt een stukje perspex naar de ouders van Jan met de woorden; ‘kijk, van uw zoon.’ Na de oorlog kreeg Jan het stukje souvenir van zijn ouders terug. Treinen en andere gronddoelen bleven aan de orde van de dag. Op de 19de april schiet Linzel op een Junkers 88 die geparkeerd staat op een vliegveld. Het ding wil niet branden, er is geen brandstof meer voor Duitse vliegtuigen. Op de 20ste wordt op dezelfde manier een Junkers Ju52 verwoest. Op 24 april wederom een Ju 52 op een vliegveld nabij Tarnewitz ten oosten van Lübeck. Linzel zit dan in de eerste sectie (‘Red’). De tweede sectie ('yellow') wordt opgevangen door de gealarmeerde Duitsers, maar komt er nog goed door, maar sectie ‘Blue’ krijgt de volle laag. Twee uit sectie ‘Blue’ worden neergeschoten (Blue-one Dick ter Beek weet per parachute zich te redden en wordt gevangen genomen, Blue-four, Peters verdween gewoon. Het is niet bekend wie Blue-two was, maar deze werd over het vliegveld getroffen en stortte neer. Linzel was eigenlijk Blue-three, maar werd toch ingedeeld bij sectie ‘Red’ (weer geluk?). Na nog enkele gewapende recce-vluchten is dan de oorlog ten einde voor Linzel.

De Tempest waarmee Linzel zijn laatste vlucht bij het 33 Squadron maakte

Op 1 mei 1945 maakt Linzel zijn laatste vlucht voor de RAF met de Tempest (5R-U). Op 4 mei gaat Linzel met de dominee van het 33 squadron naar zijn ouders in Soest in een met voedsel afgeladen ¼ tonner vrachtwagentje. Op 26 juni wordt Linzel overgeplaatst naar het Nederlandse 322 Squadron. In 1948 werd 323 Squadron opgericht dat met Meteors ging vliegen. Linzel werd Flight-Commander tot mei 1950 toen Jan van Arkel deze rol overnam.

Majoor Linzel (rechts) in de toren voor de vuurgeleiding op Vlieland

Majoor Linzel werd vervolgens vuurgeleider op het Waddeneiland Vlieland. Hier leerde hij in 1958 de Duitse Marianne Nowak kennen waarmee hij op 21 september 1958 trouwde. In 1978 verhuisde de familie naar Glengarrif, Ierland. Jan Linzel haalde de zeer respectabele leeftijd van 104 jaar. Hij overleed op 5 mei 2019.

GA TERUG