Begin jaren 50 van de vorige eeuw, kreeg Lockheed, onder leiding van Clarence 'Kelly' Johnson, van de CIA de opdracht een opvolger voor het U-2 spionagevliegtuig te onderzoeken (dit terwijl de U-2 pas op 1 augustus 1955 haar eerste vlucht zou maken). Het was logisch dat de CIA bij 'Kelly' Johnson aanklopte. Lockheed, en met name Johnson, had de Amerikaanse luchtvaart vol van innovaties voorzien. Johnson had zelfstandig onder andere de F-80 Shooting Star, de F-104 Starfighter, de U-2 ontworpen. Tevens was Johnson betrokken geweest bij het ontwerpen van de P-38 Lightning, de P2V Neptune, de Constellation, de C-130 Hercules. De kracht van Johnson was buiten de gangbare luchtvaartwetten te denken.

De CIA zorgde voor de fondsen en het project kreeg de codenaam 'OXCART'. De geheime afdeling van Lockheed, Skunk Works diende twaalf voorstellen in (A-1 tot A-12) onder de naam 'ARCHANGEL' (al prefereerde Johnson liever 'The Article' als benaming). Uiteindelijk zouden de voorstellen leiden tot de A-12. De A-12 was een éénpersoons supersoon vliegtuig dat met enorme snelheid recht over haar doel zou vliegen, informatie vergaren en wegwezen. Op 26 januari 1960 werden 12 toestellen besteld door de CIA.

Nadat Francis Gary Powers in zijn U-2 was neergehaald over Rusland in mei 1960 werd tussen de Verenigde Staten en Rusland overeengekomen niet meer bemande spionagevluchten te houden. Dit weerhield Lockheed en de CIA er niet van om rustig door te werken aan de ontwikkeling van het meest revolutionaire toestel dat waarschijnlijk ooit tot dat moment gebouwd was. Op 25 april 1962 vloog testpiloot Lou Schalk de eerste vlucht met het prototype, de A-12, 60-6924. Door een paar technische foutjes wordt als officiële datum 30 april aangehouden als eerste vlucht.

Omdat de A-12 alleen bestemd was voor 'recht toe, recht aan' missies, werd de opvolger ontwikkeld, de SR-71. Deze hoefde niet beslist over de grens te vliegen, maar kon opnames maken ‘vanaf de zijkant’. Terwijl de A-12 net aan haar testen begonnen was, werd de mock-up van de SR-71, op 13 juni 1962 aan de Air Force getoond. De eerste testvluchten met de A-12 werden uitgevoerd met de Pratt & Whitney J75 aangezien de J58 nog niet gereed was. Op 5 oktober 1962 werd getest met in de rechtergondel een J58 en in de linker de oude J75. Begin 1963 werden beide gondels voorzien van de J85. In dat zelfde jaar, op 24 mei, stortte de eerste A-12 (60-6926) neer. In diezelfde periode vloog een A-12 met Mach 3.2, een snelheid die men pas in november dacht te behalen.

Op 29 februari 1964 werd het bestaan van de Blackbird wereldkundig gemaakt door President Johnson. In juni van dat jaar liep de laatste A-12 uit de fabriek. Aangezien de A-12 naast de ‘betere’ SR-71, die op stapel stond, een kostbare zaak was, werd op 28 december 1966 al beslist dat de A-12 op 1 juni 1968 haar operationele status zou verliezen.

Eind mei, 1967 werd de eerste missie gevlogen over Vietnam met een A-12 vanaf Kadena AB, Japan. In november van dat jaar werden de A-12 en de SR-71 tegen elkaar getest om uit te vinden welke de betere was, de A-12 verloor van de SR-71 (al denken velen dat de lichtere A-12 superieur was aan de SR-71). In februari 1968 kreeg Lockheed opdracht al het gereedschap, om de Blackbird mee te construeren, te vernietigen.

Er werden vijf A-12's afgeschreven door ongelukken. De laatste operationele missie met een A-12 werd op 8 mei 1968 gevlogen, over Noord-Korea. Vervolgens werden de overgebleven acht A-12’s opgeslagen in Palmdale. Hier stonden ze tientallen jaren stof te vergaren voor ze naar musea binnen de VS vertrokken.

In oktober 1964 werd het eerste prototype van de SR-71A afgeleverd op Palmdale, CA. Op 22 december 1964 werd de eerste vlucht gemaakt met de SR-71A in handen van testpiloot Bob Gilliland. Terwijl de A-12 werd uitgefaseerd, begon de SR-71 haar zegetocht door verschillende snelheid- en hoogterecords te breken. Binnen twee dagen werden drie records gebroken; het hoogterecord in vlakke vlucht, 25935 meter werd gevestigd op 27 juli, 1976. Het officiële snelheidsrecord voor een SR-71 (61-7958) werd op 28 juli 1976 gevestigd door een snelheid van 3529.464 km/u te vliegen binnen 15/25 km cirkel. Het laatste record was met een snelheid van 3376.128 km/u over een afstand van 1000 km. De hoge snelheid hield wel in dat de huidtemperatuur tot wel 500º opliep. De huid bestond uit gegolfde panelen die konden uitzetten en krimpen. Als een Blackbird geland was lekte het uit alle openingen vloeistof tot het toestel was afgekoeld en gekrompen.

De Blackbird was voor 93% opgebouwd uit titanium. Het dure en moeilijk te verkrijgen materiaal (ironisch genoeg werd het meeste besteld in Rusland) kan grote hitte weerstaan. De uitlaat bestond uit exotische Hastlelloy en Rene 41 legeringen. Een opvallend kenmerk aan de SR-71 waren de lange kegelvormige inlaatgeleiders voor aan de motor. Als de snelheid van Mach 1,7 is bereikte, trok de kegel zich terug in de gondel waardoor de schokgolven beter op te vangen waren. De zwarte kleur van het toestel moest zorgen voor een betere hitteafvoer en zorgde het door de samenstelling van de verfstof dat het een slechtere radarreflectie afgaf. De SR-71 had ook de naam Bluebird kunnen krijgen omdat de kleur van zwart naar diep blauw verkleurde tijdens een vlucht. Anders dan bij de A-12, was er in de SR-71 een extra bemanningslid, de RSO (Reconnaissance System Operator) die in een aparte cockpit achter de vlieger zat.

Een piloot diende minstens 1500 uur op straalvliegtuigen te hebben voor hij het astronautenpak mocht aantrekken en plaats kon nemen in een SR-71. Deze beschermende kleding was nodig omdat de SR-71 opereerde tussen de 25 en 30 kilometer hoogte. Een standaardvlucht duurde ongeveer 2,5 uur, maar vluchten van vijf uur met vijf keer bijtanken in de lucht was niet ongewoon. Direct na de start klom het toestel naar 7.620 meter om daar de eerste bijtanksessie te houden met een KC-135Q. Om door de transsone fase te komen, om mach 1 te bereiken, maakte de piloot een zogenaamde ‘Dipsy Doodle’, de klim naar 10.060 meter werd gevolgd door een daling van 415 meter om door de geluidsbarrière te breken, en dan weer door te klimmen. Een SR-71 zou per uur een gebied van 259.000 km² in kaart kunnen brengen

Naast de A-12 en de SR-71 werd er onderzoek gedaan naar een lange-afstandjager, de YF-12A. Uitgerust met een Hughes ASG-18 radar en GAR-9 raketten werden er enkele testvluchten gemaakt. Drie YF-12A’s werden gebouwd (06934, 06935 en 06936) waarvan de '35' als static werd gebruikt en '34', na een ongeluk, als onderdelen machine voor de SR-71C. YF-12A, 60-6936 werd afgeschreven na een crash, op 24 juni 1971. De 06935 is bewaard gebleven en te vinden in het museum op de Wright-Patterson AFB, OH. De ontwikkeling werd nooit voortgezet aan de YF-12A, maar de GAR-9 raketten werden verder ontwikkeld tot de Phoenix voor de Grumman F-14 Tomcat.

Naast de A-12, de SR-71 en de YF-12A werd er nog een project in het leven geroepen waar de Blackbird bij betrokken werd. Onder de codenaam 'TAGBOARD' werden twee M-21's gebouwd (60-6940 en 6941). Deze kregen twee onbemande D-21B Drone toestellen achter op de rug. Deze moesten gelanceerd worden en data verzamelen over gebieden waar een restrictie gold om bemande verkenningen uit te voeren (zoals overeengekomen met Rusland). Nadat de vierde D-21B Drone, op 30 juli 1966, tijdens de lancering botste met het M-21 moederschip werd verdere ontwikkeling aan de M-21 stopgezet. De Drone werd wel daarna vanonder de vleugels van twee B-52H bommenwerpers gelanceerd. Uiteindelijk werden 21 van de 38 aangemaakte D-21B's gebruikt, waarvan vier tijdens echte missies over China (waarvan slechts twee geborgen konden worden).

Er werden 29 SR-71A's gebouwd, twee SR-71B's (trainerversies) en één SR-71C die uit onderdelen van een A-12 werd gebouwd na het verlies van een SR-71B (en daarom de bijnaam 'The Bastard' droeg). Van de SR-71 zijn twaalf verloren gegaan. In november 1989 werd het dure programma van de SR-71 gestopt. NASA ontvangt daarop drie SR-71 (#832 & #844) toestellen, waaronder op 25 juli 1990 de tweezitter SR-71B, 61-7956 (#831). In oktober van dat jaar mag Marta Bohn-Mayer zich het eerste vrouwelijke bemanningslid noemen van een SR-71.

Op 28 september 1994 werd er $100 miljoen vrijgemaakt door het Congress om drie (werden er twee) SR-71 toestellen uit de mottenballen te halen. De eerste, 61-7971, vloog na een opknapbeurt door Lockheed op 26 april 1995 en de tweede, 61-7977, op 28 juni van dat jaar. Maar op 9 oktober 1999 is het dan voorbij voor de SR-71 als de 61-7980 (NASA #844) haar laatste vlucht maakt. Ondanks dat er verscheidene Blackbirds verloren gingen (de meeste tijdens testen) was het toestel een relatief veilig toestel als men bedenkt dat er nog nooit, tot dan toe, zo'n geavanceerd vliegtuig ontworpen was, laat staan gebouwd (waar haalde men in die tijd de wetenschap vandaan?).

Type    S/N   Manu.nr.       Afgeschreven/Museum
A-12    60-6924 121     Blackbird Airpark in Palmdale, CA
A-12    60-2925 122     USS Intrepid Sea-Air-Space Museum
A-12    60-6926 123     Afgeschreven na crash, 24-05-1963
A-12    60-6927 124     California Science Center Los Angeles, CA.
A-12    60-6928 125     Afgeschreven na crash, 05-01-1967
A-12    60-6929 126     Afgeschreven na crach, 28-12-1965
A-12    60-6930 127     U.S. Space & Rocket Center, Huntsville, AL.
A-12    60-6931 128     Minnesota Air National Guard Museum, MN.
A-12    60-6932 129     Afgeschreven na crash, 05-06-1968
A-12    60-6933 130     San Diego Aerospace Museum, San Diego, CA.
YF-12A  60-6934 1001    Afges. op 14-0-66 (gebr.v.SR-71C #61-7981)
YF-12A  60-6935 1002    NMUSAF, Wright-Patterson AFB, OH.
YF-12A  60-6936 1003    Afgeschreven na crash, 24-06-1971
A-12    60-6937 131     Southern Museum of Flight, Birmingham, AL.
A-12    60-6938 132     USS Alabama Battleship Mem.Park, Mobile, AL.
A-12    60-6939 133     Afgeschreven na crash, 09-07-1964
M-21    60-6940 134     Museum of Flight, Seattle, WA.
M-21    60-6941 135     Afgeschreven na crash, 30-07-1966
SR-71A  --       --     Static testvehicle, scrapped
SR-71A  61-7950 2001   Afgeschreven na crash, 10-01-1967
SR-71A  61-7951 2002   Pima Air Museum, Tucson, AZ.
SR-71A  61-7952 2003   Afgeschreven na crash, 27-01-1964
SR-71A  61-7953 2004   Afgeschreven na inflight explosie, 18-12-'69
SR-71A  61-7954 2005   Afgeschreven na crash, 11-04-1969
SR-71A  61-7955 2006   AFFTC Museum, Edwards AFB, CA.
SR-71B  61-7956 2007   Kalamazoo Aviation History Museum, MI.
SR-71B  61-7957 2008   Afgeschreven na crash, 11-01-1968
SR-71A  61-7958 2009   Museum of Aviation, Robins AFB, GA.
SR-71A  61-7959 2010   USAF Armament Museum, Eglin AFB, FL
SR-71A  61-7960 2011   Castle Air Museum nabij Atwater, CA.
SR-71A  61-7961 2012   Kansas Cosmosphere & Space Cent., Hutchinson
SR-71A  61-7962 2013   Imperial War Museum in Duxford, England.
SR-71A  61-7963 2014   Beale AFB, CA.
SR-71A  61-7964 2015   Strategic Air and Space Museum, Ashland, NE.
SR-71A  61-7965 2016   Afgeschreven na crash, 25-10-1967
SR-71A  61-7966 2017   Afgeschreven na crash, 13-04-1967
SR-71A  61-7967 2018   8th Air Force Museum, Barksdale AFB, LA.
SR-71A  61-7968 2019   Virginia Aviation Museum in Richmond, VA.
SR-71A  61-7969 2020   Afgeschreven na crash, 10-05-1970
SR-71A  61-7970 2021   Afgeschreven na tanking accident, 17-06-1970
SR-71A  61-7971 2022   Evergreen Aviation Museum, Oregon
SR-71A  61-7972 2023   Smithsonian Museum(S.F. Udvar-Hazy Center)
SR-71A  61-7973 2024   Blackbird Airpark, Palmdale, CA
SR-71A  61-7974 2025   Afgeschreven na crash, 21-04-1989
SR-71A  61-7975 2026   March Field Museum, March AFB, CA.
SR-71A  61-7976 2027   NMUSAF, Wright-Patterson AFB, OH.
SR-71A  61-7977 2028   Afgeschreven na crash, 10-12-1968
SR-71A  61-7978 2029   Afgeschreven na crash, 20-07-1972
SR-71A  61-7979 2030   USAF History & Traditions Mus., Lackland AFB, TX.
SR-71A  61-7980 2031   NASA's Dryden Flight Research Center as #844.
SR-71C  61-7981 2000   Hill Aerospace Museum, Hill AFB, UT.

Fabrikant	Lockheed
Ontwerp	Olv. Clarence 'Kelly' Johnson
Gebruik	supersoon verkenningsvliegtuig
Motor	2 x Pratt & Whitney J58-1 (JT11D-20) turbojets.
Vermogen	13.610 kg
Spanwijdte	16,94 m
Lengte	32,74 m
Hoogte	5,63 m
Vleugeloppervlakte	170 m²
Gewicht	leeg	36.290 kg	Geladen	77.110 kg
Snelheid	Maximaal Mach 3.3+ (3380 km/u)
Plafond	25.908 m (record hoogte; 25,929.031m)
Bereik	5,300 km
Bemanning	2 (A-12; 1)
Eerste vlucht	A-12, 06924; 25 april 1962 (officieel 30 april 1962), SR-71, 61-7950; 22 december 1964
Aantal gebouwd	A-12; 13, YF-12; 3, M-21; 2, SR-71A/B/C: 33 totaal: 51 (inclusief static testmodel SR-71)

BRONNEN

Klik op 'Top 50' voor mijn persoonlijke 'best of' militaire vliegtuigen lijst.

Terug

---