In Bandung krijgt Pieter Cramerus te horen dat hij naar een vliegschool in Australië kan vertrekken. Dit kan met de DC-3 PK-AFV ’Pelikaan’ van de KNILM (Koninklijke Nederlandsch-Indische Luchtvaart Maatschappij). Dit was een voormalig KLM toestel, de PH-ALP. De DC-3 zal gevlogen worden door, wellicht de beroemdste KLM piloot van dat moment, Iwan Smirnoff (Ivan Vasilyevich Smirnov was een Russiche aas uit de Eerste Wereldoorlog met 12 overwinningen op zijn naam, die in Nederland zijn naam had aangepast tot Iwan Smirnoff). In 1933 werd zijn naam definitief bijgeschreven in de geschiedenisboeken toen gezagvoerder Smirnoff in recordtijd met de Fokker F.XVIII, PH-AIP (toevallig ook 'Pelikaan' geheten) naar Batavia vloog. Samen met tweede vlieger Piet Soer, Marconist C.H. van Breukering en Boordwerktuigkundige J. Grosfeld vertrok het toestel op 18 december 1933 om op 22 december te arriveren. De terugvlucht was zelfs iets sneller, en op 30 december 1933 stonden er 20.000 mensen op Schiphol te bemanning op te wachten.

En nu was Smirnoff werderom in Neerlands Indië. Smirnoff had al verschillende evacuatievluchten uitgevoerd en voor hem was het een zogenaamde ‘milk-run’. Naast Smirnoff zelf, zijn er nog 3 bemanningsleden, co-piloot Johan Hoffman, Boordwerktuigkundige (BWK) Joop Blauw en radiotelegrafist Jo Muller. Verder zijn er 8 passagiers aan boord; naast Pieter Cramerus zijn dat luchtmachtpiloot Daan Hendriksz, marinevlieger Dick Brinkman, marinevlieger Heinrick Gerrits, KNILM leerling BWK Hendrick van Romondt, sergeant vlieger Leon Vanderburg en als laatste nog aan boord gekomen Maria van Tuyn en haar 1 jaar oude zoontje Johannes. Haar man, een BWK van de luchtmacht is al in Australie en wacht op het vliegveld van Broome. Om gewicht te besparen waren er geen stoelen in de evacuatie kisten, iedereen zat op de houten vloer. Naast de passagiers kreeg Smirnoff ook nog een pakketje in zijn handen gedrukt door stationschef Wisse met de mededeling er erg zuinig op te zijn, bij aankomst in Australië zou iemand van de Australische Bank het komen op halen. En zo vertrok, vanaf Andir bij Bandung, de ’Pelikaan’ rond 01.15 uur op 3 maart 1942, in een hevige tropische regenbui met zware windstoten.

In de ochtend, na zeven uur vliegen, als de DC-3 Broome nadert, krijgt de radiotelegrafist, John 'Jo' Muller, te horen dat de landingsbaan 'all clear’ is. Als de DC-3 op zo’n 80 kilometer van Broome is, zien ze daarboven dikke rookwolken hangen. Er blijkt juist een aanval geweest te zijn op Broome door negen Japanse Zero’s en een Mitsubishi C5M2 commando-verkenner van 3e AG, afkomstig vanaf Koepang, Timor. In de baai van Broome, Roebuck Bay, liggen verschillende Nederlandse vliegboten met evacués uit Nederlands-Indië. De slachting is enorm en 51 mensen komen om, waarvan verschillende nooit worden teruggevonden. Niet alleen Nederlandse vliegtuigen worden slachtoffer van de Zero's, ook andere Geallieerde toestellen in de baai en op het vliegveld van Broome gaan in vlammen op. Een B-24 Liberator, juist vertrokken vanaf Broome, stort in zee na een aanval van een Zero, slechts één zal de crash overleven.

Drie Zero’s die dekking moesten geven aan de zes aanvallende toestellen, zien in de DC-3 een makkelijke prooi en beginnen hun aanval vanaf bakboord. De kogels ratelen door de dunne aluminium huid en verwonden Smirnoff aan de arm en heup. Smirnoff weet desondanks het toestel in een duikvlucht te gooien achternagezeten door de Zero’s. Achterin de cabine wordt Maria van Tuyn getroffen en raakt zwaar gewond. Sergeant Leon Vanderburg grijpt haar kind, Johannes, en zoekt dekking achter een lege brandstof tank. Hij probeert het kind met zijn lichaam te beschermen maar wordt in zijn dij en heup getroffen en het kind in z’n voetje. Een andere passagier, Daan Hendrikz, is ook geraakt en buiten bewustzijn.

De bakboord motor wordt in brand geschoten en de bemanning vreest dat de brandstoftanks snel door de vlammen bereikt zal worden. Smirnoff besluit, uit angst voor een ontploffing, het toestel zo snel mogelijk aan de grond te zetten. De beste optie is een landing op het strand van Carnot Bay. Het landingsgestel wordt op 60 meter hoogte neergelaten. Met een klap slaat het stuurboordwiel kapot, wellicht aangeschoten door Japanse kogels, en de machine zwiept naar rechts door de branding en de brandende motor wordt zo geblust.

Terwijl iedereen uit de gestrande DC-3 probeert te komen, openen de Zero’s wederom het vuur op het toestel. De boordwerktuigkundige J.F.M. 'Joop' Blaauw wordt getroffen in beide knieën als hij de deur opent van het vliegtuig. De meeste passagiers en bemanning proberen te schuilen onder het gestrande wrak of rennen naar de duinen. Nadat de Zero’s richting Timor zijn vertrokken zendt Jo Muller via de radio een SOS uit.

In de duinen wordt een tent gebouwd van parachutes. Onderwijl tracht Hendrick van Romondt, de post, het logboek en andere zaken veilig te stellen, waaronder het 'kostbare' pakketje. Tijdens het verlaten van de DC-3, wordt Van Romondt getroffen door een golf en gaat het ‘mysterieuze’ pakketje in de zee verloren. Smirnoff stuurt twee man, waaronder Cramerus, om te kijken of er drinkwater in de buurt is te vinden, maar deze keren zonder water terug. Maria Van Tuyn en Joop Blaauw overlijden die avond aan hun verwondingen. Daan Hendriks overlijdt in de ochtend van 4 maart. Die ochtend stuurt Smirnoff vier mannen, Van Romondt, John 'Jo' Muller, sergeant G.D. Dick Brinkman en luitenant Pieter Cramerus, richting Broome.
Cramerus, die gewond was aan zijn schouder en hoofd verzet zijn pijn en gaat op pad met de mannen, op zoek naar hulp. Al vrij snel raken de vier mannen opgesplitst tot twee man. Het is een zware tocht, mede door gebrek aan drinkwater. Hierdoor raken de mannen gedesoriënteerd en verdwalen in de wildernis. De uitputting nabij worden de mannen na vier dagen gevonden en opgevangen door een Aborignal die hen water en kangoeroevlees te eten geeft. Cramerus is danig verbrand door de zon. Na het oversteken van een kreek bleken zijn kleren en zijn schoenen verloren gegaan. De Aboriginal stelt voor om de nacht door te brengen in de 'bush', en de volgende dag verder te trekken naar Beagle Bay Mission. Een andere Aboriginal, die het aangeschoten vliegtuig op het strand had zien neerkomen na het luchtgevecht, was toen al naar Beagle Bay Mission gesneld om dit te melden. Direct werd daar vandaan een reddingsploeg samengesteld.

Op 6 maart worden vanuit twee RAAF Wirraways voedsel en ingeblikte melk gedropt met het bericht dat een reddingsploeg hen diezelfde avond nog zal bereiken. Om 03.00 uur op 7 maart arriveert de reddingsploeg. Helaas komen deze te laat voor de 12 maanden oude baby Johannes Van Tuyn, deze is dan 3 dagen na zijn eerste verjaardag overleden. In de ochtend verlaat de gehele groep de plek van de crash om de 40 kilometer naar Beagle Bay Mission te voet af te leggen. Twee dagen later wordt iedereen daar vandaan per truck naar Broome gebracht.

Als Smirnoff enige tijd later in Melbourne is, wordt hij bezocht door de politie en iemand van The Commonwealth Bank. Ze vragen hem naar het pakketje dat hem in vertrouwen was gegeven. Hier krijgt hij te horen dat er voor honderdduizenden dollars aan diamanten in verpakt zaten. Smirnoff kan niet meer vertellen dan wat hij meegemaakt heeft en dat hij van een eventuele waardevolle inhoud niets afweet. Maar daarmee is de kous niet af.

De strandjutter Jack Palmer voer naar de locatie van het wrak van de DC-3 en begon daar bruikbare zaken weg te halen. Men gaat er van uit dat Palmer het pakketje heeft gevonden en volgens verhalen heeft hij zijn buit gedeeld met vrienden en Aboriginals. Een dikke maand later, in april 1942 meldt Palmer zich bij de legerpost in Broome om zich te laten inschrijven voor het leger. Hier geeft hij, in een zoutstrooier, een aantal diamanten terug aan Major Clifford Gibson. De diamanten gaan naar Perth en Palmer wordt gedwongen om de plek te wijzen waar hij de zaak heeft gevonden. Ter plekke wordt niets meer gevonden en worden alleen wat onderdelen van de DC-3 weggehaald. Palmer en zijn helpers komen in mei 1943 voor de rechter, maar worden allen vrijgesproken. In latere jaren worden hier en daar nog diamanten gevonden, maar het merendeel blijft zoek. De honderdduizenden dollars (de waarde van toen) aan ontbrekende diamanten zijn nu miljoenen waard.

De gehele 'diamanten' affaire gaat aan Pieter Cramerus voorbij. In april 1942 vertrekt Cramerus vanuit Australië naar San Fransisco, de Verenigde Staten met de SS Mariposa. De SS Mariposa was tot december 1941 een luxe cruisschip dat omgebouwd was tot een troepen transportschip. De eindbestemming is Jackson, Mississippi, waar hij zijn vliegopleiding voort zal zetten bij de Royal Netherlands Military Flying School. Aan boord van de SS Mariposa is ook Cornelis ‘Cees’ Kooy, welke later, net als Cramerus, bij het 322 Squadron zal dienen (meer daarover op de volgende pagina).

GA TERUG

---