DENEMARKEN
Landmijnen ruimen,...

De beruchte Tellermine, links de M 35 (Stahl), rechts de M 42

In 1945 had de Duitse bezetter in Denemarken ongeveer 1,5 miljoen landmijnen geplaatst. Twee soorten werden daarbij het meest aangelegd, de beruchte Tellermine, tegen pantservoertuigen, en de zogenaamde Stockmine, een anti-personeelsmijn die geactiveerd werd door middel van een struikeldraad (Tretmine). De Tellermine had een springlading tussen de 5 en 8 kilo. De mijnen werden tussen de 1 en 8 meter afstand van elkaar gelegd. Als de mijnen dicht opeen lagen, dan kon de detonatie van één mijn, het gehele veld laten exploderen. Alleen al in Hanstholm waren 23.628 Tellerminen en 36.746 Tretminen aangebracht.

Links, Stockmine M 43, rechts, Holzmine 42
(Klik voor vergroting)
(Foto's l-r: www.ww2blancomuseum.com en www.guns.allzip.org)

Links, Glasmine 43, rechts, Springmine Si M 35
(Klik voor vergroting)
(Foto's l-r: www.warrelics.eu en www.ima-usa.com)

Naast de Tellermine en de Stockmine, waren er ook heel veel zogenaamde Holzmine 42 geplaatst. Dit was anti-tankmijn dat uit een houten kist bestond met daarin een springlading van Amatol 50/50, welke springlading een gewicht had van 5kg. Er was een druk van 100 tot 200kg nodig om de ZZ42 ontsteker te activeren. Door het nagenoeg ontbreken van metaal waren deze mijnen niet te vinden met een metaaldetector.
Een andere anti-personeelmijn in een kistje was de Schu-mine 42 (Schützenmine 42). In dit houten kistje zat een blokje TNT van 200 gram en een ZZ-42 type ontsteker. Een variant was de Glasmine 43, die een springlading in een glazen container had. En dan was daar natuurlijk nog de Springmine Si M 35 (door de Geallieerden 'Bouncing Betty' genoemd), de opspringende mijn bij aanraken, die vervolgens op een meter hoogte explodeerde en zo'n 360 stalen kogels of staalscherven liet rondvliegen.

Op zoek naar landmijnen,...

Om al die gevaarlijke mijnen na de oorlog op te ruimen was er maar één manier, handmatig zoeken en onschadelijk maken. Net als in andere landen werden hiervoor Duitse krijgsgevangen gebruikt, zij hadden de mijnen gelegd, ze moesten ze ook maar weer opruimen. De Geneefse Conventies had dan wel bepaald in de rechtsregels dat ten tijde van een gewapend conflict krijgsgevangen geen 'gevaarlijk' werk mochten verrichtten, de Geallieerden zagen dat anders. De Westerse mogendheden waren niet langer in oorlog met Duitsland, dus verviel de regel 'tijde van een gewapend conflict'. En er werd het valse argument gebruikt dat de Duitsers 'vrijwillig' bleven om de mijnen te ruimen, want er was hen belooft dat ze na drie maanden naar huis mochten. Vanaf 11 mei 1945 werd begonnen, door het Minenräumkommando Dänemark, met het ruimen van de mijnen in Denemarken. In totaal zouden 2600 meest zeer jonge Duitsers, waarvan 99% nog nooit een mijn had gezien, laat staan gelegd, met gevaar voor eigen leven de mijnen zoeken en onschadelijk maken.

Marcheren over een geruimd veld,... hopelijk niets vergeten

Het Geallieerde oppercommando, SHAEF, had per decreet aangegeven dat als een bepaalt deel van Tretminen was geruimd, dat de Duitse ‘Pioniertruppen’ over het schoongemaakte veld of strand moesten marcheren, vaak hand in hand. In gebieden waar Tellermine waren begraven geweest moest men met een pantservoertuig door het veld rijden, alles om te bewijzen dat ze het grondig hadden geschoond. Bijvoorbeeld in Oksbøl had men de beschikking over drie Pz.III Ausf N Sd Kfz 141/2, twee 7,5cm. Stug III G Sd Kfz 142/1 en een SdKfz 251 halfrups-voertuig. Om de ruimte 'te dekken' tussen de rupsbanden, werden twee of drie 320kg zware stalen rollers achter de tank gesleept.

Het Pantser 'wagen park' van Oksbøl (let op de rollers achter de tanks)
(Foto: www.missing-lynx.com)

Ook bij een smederij in Kloster vond men een Duitse tank, een PzKpfw IV Ausf G die daar voor een reparatie stond. Deze werd vervolgens ook gebruikt om over velden te rijden waar Tellermine waren geruimd. Tijdens het controleren met de pantservoertuigen, werden zeker 15 tanks door explosies getroffen. Met geluk was het een roller die achter de tank verloren ging, of een rupsband werd er afgeslagen, en liepen de inzittenden geen gevaar. Van twee gebruikte SdKfz 251 halfrups-voertuigen kwamen de bestuurders om het leven.

Een Deense opzichter en een Duitse pionier bestuderen het volgende veld met mijnen

Het ‘schoonmaken’ stond onder leiding van de Britten met een Deense opzichter, herkenbaar aan de rode armband met de tekst 'Dansk minekontrol' in het geel. De groep pioniers stond soms onder leiding van een Duits officier, maar dit was meestal een onderoffcier. Er ging geen dag voorbij of er vielen doden en gewonden. In oktober 1945, toen het mijnenruimen officieel werd stopgezet, waren 149 jonge Duitsers gedood, 165 zwaar gewond geraakt en 167 licht gewonden bij het onschadelijk maken van de mijnen. Toch waren nog lang niet alle mijnen geruimd in oktober 1945. Op het schiereiland Skallingen, ten zuiden van Blåvand. Een deel van dit gebied werd pas op 21 juni 1947 vrijgegeven. Op 1 januari 1948 mochten de laatste zes Duitse pioniers naar Duitseland terug. Maar er bleef een gebied op Skallingen over waar minstens nog 11.000 mijnen lagen. Dit deel bleef streng verboden. Tussen 2006 en 2012 werd met moderne opsporingsmiddelen de laatste mijnen geruimd. Toch worden er ieder jaar nog mijnen gevonden,…

Enkele jonge Duitse ‘Pioniertruppen van Oksbøl
(Foto: www.missing-lynx.com)

Met de jaren die verstreken werd men steeds meer bewust van de 'na-oorlogsmisdaad' die de jonge Duitsers was aangedaan. De jochies waren ten tijde dat de oorlog uitbrak soms nog geen 10 jaar, maar toch werden ze verantwoordelijk gehouden voor alles wat Hitler en zijn trawanten bedacht hadden om het Derde Rijk te creëren. Het wachten was om het aan een groter publiek te tonen wat er direct na de oorlog zich afgespeeld had in Denemarken. En dit was niet alleen aan Denemarken voorbehouden, ook in andere landen, zoals Nederland, speelden dezelfde taferelen zich af. De Deense regisseur Martin Zandvliet (zoon van een Nederlandse vader en Deens moeder) kreeg het idee om het te verfilmen toen hij de grafstenen zag van de Duitsers die omgekomen waren tijdens het ruimen van mijnen, en was geschokt hoe jong sommigen waren. Toen hij een script wilde schrijven over dit onderwerp, bleek dat er in Denemarken moeilijk aan informatie was te komen,... deze zwarte bladzijde was in de jaren in de vergetelheid geraakt. Het zou tot 2016 duren,... toen de speelfilm ‘Under Sandet’ de bioscopen bereikte,…

KLIK HIERONDER
voor 'Under Sandet'

GA TERUG