Enkele interessante complexen
Mijn website heb ik ooit 'Strijdbewijs' genoemd, vanwege dat ik graag voormalige gebieden bezoek waar
strijd is geleverd, en als ik daar bewijs van vind, dan noteer ik dit, en deel dit graag met mijn lezers. Met Denemarken heb
ik een probleem,... Op en rond de stranden, met name aan de westkant van Denemarken, liggen honderden bunkers en andere
betonnen constructies welke gebouwd zijn door de Duitsers. Maar, er is nooit echt 'strijd' geleverd rond deze complexen.
Of het moet de menselijke strijd zijn geweest, de ontberingen om deze zaken te bouwen, en na de oorlog moesten de duizenden
landmijnen die rond de complexen lagen opgeruimd, waarbij de voormalige bezetter werd ingezet, en waarbij heel veel zijn omgekomen.
In ieder geval, de Deense betonnen nalatenschap was, en is, te indrukwekkend om deze niet eens met een bezoek te vereren. In de 'zomer'
van 2017, die vooral bestond uit harde wind en donkere luchten met af en toe wat zon, waar we van profiteerden, bezochten we
enkele complexen in Denemarken. Helaas was de tijd beperkt en bleken vooral de afstanden veel groter dan ik verwachtte, en ook het gemis aan
voldoende bruggen hield in dat regelmatig dezelfde route (lees; omrijden) moest worden gereden om een complex te bezoeken.
Ik kan u nu al reeds zeggen, dat verschillende interessante zaken niet aanbod komen, en ik mij slechts beperk tot het middenstuk van de
westkust van Denemarken.
Danmarks Flymuseum, Skjern
Niet alleen wordt er bikkelhard beton behandelt, maar brengen we ook een bezoek aan een fantastisch
luchtvaartmuseum, het Danmarks Flymuseum, dat te vinden is aan de Lufthavnsvej 1 (6900) nabij Skjern (Stauning). Het is geopend
tussen half maart en eind oktober, en daartussen voor groepsbezoek. Bij het gebouw wordt de bezoeker
onthaalt door een replica van een Spitfire op een paal. In 2017 was deze hoognodig toe aan een schilderbeurt. Als men dit
'visitekaartje ziet, dan verwacht men binnen een 'rommeltje'. Maar,... het museum is van ongelooflijk hoge kwaliteit, geen stofje
op de vliegtuigen.
Rolls Royce Merlin motor uit
een Mosquito (klik voor vergroting)
De eerste hal start met het laten zien van motoren. Wat gelijk opvalt is dat er nagenoeg geen beperkingen
worden opgelegd aan de bezoeker, als er al hekjes staan, dan is dat alleen bij de zeer kwetsbare zaken,
heel veel vliegtuigen zijn aan te raken, of van zeer dichtbij te observeren, van onder tot boven. Natuurlijk is de
Deense vliegtuigindustrie en geschiedenis het ruimst vertegenwoordigd, met 11 toestellen van de 56 vliegtuigen in de
tentoonstelling. Verschillende vliegtuigen zijn in vliegwaardige status. Niet meer vliegwaardig, maar wel een
fraai exemplaar is een Spitfire Mk IX. Deze, de ex-NH417, heeft als registratie 41-401.
De Spitfire Mk IX (NH417)
In deze hoek ook aandacht voor de belangrijkste Deense oorlogsvlieger
Kaj Birksted (1915-1996). Birksted diende voor de oorlog bij de Deense marine als Flyverløjtnant-II
(Vlucht Luitenant 2de klasse).
In de nacht van 16 op 17 april 1940 ontsnapte Birksted samen met de officier Charles Sundby per boot naar Zweden.
Na aankomst in het Verenigde Koninkrijk, ging Birksted in oktober 1940 naar Canada, eerst als student en later als
instructeur bij de Noorse vliegschool. Ingeschreven bij de Noorse luchtmacht werd Birksted op 1 december 1940
gepromoveerd tot Løytnant (1ste klasse). Terug in Engeland was zijn eerste post, in mei 1941, bij 56 OTU waar hij de Hawker
Hurricane vloog. Via 43 Squadron kwam hij vervolgens terecht bij het door Nooren gevlogen 331 Squadron als
Flight Commander, opererende vanaf RAF Catterick. Op 19 juni 1942, als het squadron vanaf North Weald opereert,
weet hij met zijn Spitfire Mk V een Focke-Wulf Fw 190 neer te schieten en één te beschadigen. Gepromoveerd tot kapitein
gaf Birksted met het 331 squadron luchtsteun tijdens Operation Jubilee, de landing bij Dieppe op 19 augustus 1942.
Op 14 oktober 1942 werd Birksted onderscheiden met het Distinguished Flying Cross. Op 1 augustus 1943 werd
hij Wing Commander om korte tijd later als Wing Leader No.132 (Norwegian) Wing onder zich te krijgen.
Kaj Birksted en zijn borstbeeld in het museum
Op 26 november 1943 ontving Birksted de Distinguished
Service Order. In maart 1944 werd hij toegevoegd aan No.11 Group Staff te Uxbridge als operatie planner. Zijn laatste
aanstelling tijdens de oorlog was als Wing Commander Flying vanaf Benrwaters waar hij de kans kreeg in de P-51 Mustang te
vliegen. In totaal zou Birksted 10 vijandelijke toestellen claimen, plus één gedeeld, en vijf beschadigd. Na de oorlog
keerde Kaj Birksted terug in Denemarken en hielp mee de Koninklijke Deense Luchtmacht in te richten. Hij bleef verbonden
met de luchtmacht tot 1960, toen hij als kolonel een positie bij de NAVO accepteerde.
De Fairey Firefly
T.T. Mk I (klik voor vergroting)
Na de hal met de oudere toestellen, komt men in de hal van de naoorlogse toestellen. Fraai gerestaureerde vlegtuigen als
de Meteor Mk 8, de F-86 Sabre, de F-100 Super Sabre en de F-104 Starfighter staan bij elkaar. Eén van de hoogtepunten
voor menig enthousiaste luchtvaart liefhebber is waarschijnlijk de felgele Fairey Firefly T.T. Mk I.
De C-47 Dakota uit 1943 (K-687)
Ook een C-47 Dakota op ski's staat mooi te glimmen, met een GMC truck ernaast. Denemarken vloog nog lang met de C-47, en
leende ook toestellen uit voor de speelfilm 'A Bridge Too Far'. Een toestel dat een groot deel van de hal vult, is de
PBY-6A Catalina. Er staan werkelijk prachtige toestellen waar de liefhebber graag tussen door loopt. Naast de
Sikorsky S-61 reddingshelicopter, is er een kleine Hughes 500 te vinden. Deze lijst is natuurlijk niet
compleet zonder de Saab F-35 Draken, de Hawker Hunter, de
Lockheed T-33 en de F-16 te melden. Er zijn nog veel meer vliegtuigen om te bewonderen en ik
maak graag reclame voor dit mooie museum!
De Consolidated PBY-6A Catalina
Op een klein half uurtje rijden vanaf Skjern liggen enkele betonnen complexen wat een eventuele
volgende stop zou kunnen zijn. Begeef u naar het noordwesten, naar het stadje Søndervig. In de zomer kunt u dit
het beste achterwege laten. Deze plek is namelijk één van de meest populaire toeristen gebieden, waar men massaal het strand bezoekt.
Het strand van Søndervig. De bunkers zijn door de
badgasten bijna niet te fotograferen
In de namiddag van 9 april 1940 arriveerden hier de eerste Duitsers. In Søndervig ging een telegraafkabel naar het Verenigde Koninkrijk,
die door de bezetter direct werd onderbroken. Op 13 augustus 1940 pikte de 'Flugwache 8' twaalf Bristol Blenheim bommenwerpers op,
welke als doelwit het vliegveld van Ålborg hadden. 'Dankzij' de melding vanuit Søndervig werden 11 van de 12 toestellen neergeschoten, en
bereikte geen enkele het doelwit. In de herfst van 1943 werd serieus begonnen met de bouw van enkele grote bunkers en kazematten. De eerste
twee bunkers betroffen R 600 bunkers waar op het dak ruimte was voor 5cm PaK (Panzerabwehrkanone). Niet alleen werd er gebouwd tegen
vliegtuigen die vanaf de Noordzee richting Denemarken kwamen, ook een mogelijke invasie waarbij Ringkøbing bedreigd zou worden, zorgde dat er
machinegeweerbunkers werden geplaatst. In september/oktober 1944 werden twee R 680 kazematten gebouwd voor anti-tank kanonnen.
De noordelijke R 600 van Søndervig, zoals heel veel bunkers,
uit de duinen gespoeld
Maar zoals al eerder aangegeven, is Søndervig niet één van de plekken waar men
ongestoord tijdens de zomer kan rondscharrelen en fotograferen.
Bij iedere bunker liggen wel 'badgasten' die het plaatje 'verstoren'.
In de duinen liggen verschillende bunkers, waarop nu zomerhuisjes zijn gebouwd. Maar, er is hoop,
op slechts enkele kilometers naar het noorden ligt een groot complex waar ook in het hoogseizoen
genoeg ruimte is om verbaasd te zijn over de betonnen gevaartes. Gebruik als het kan een
navigatie om Houvig als plaats in te tikken en de 'straat' Krylen. Twee kilometer vanaf Søndervig
bereikt u, halverwege de flauwe bocht naar links, aan de linkerzijde de toegang tot 'Kryle'.
Gekomen op dit deels onverharde smalle pad,
kunt u op de splitsing links of rechts aanhouden. Na twee honderd meter komt u bij een parkeerplaats
(die in 2017 afgesloten was met blokken).
Op de volgende pagina, het complex
Houvig-Kryle
KLIK HIERONDER
