Schietsleuf voor een tweeling
Reibel Mitrailleur, Fort Hackenberg
Een complex
ontleed
Hoe zag een fortificatie van de Maginot Linie er ongeveer
uit en hoe was de indeling geregeld? Het waren in ieder geval
complexe bouwwerken. Het verschil tussen een groot fort, als
Fort Hackenberg, en een kleiner fort, als bijvoorbeeld Fort
Immerhof, lag niet in een andere vorm van opzet, maar meer in
de benutting van een groter grondgebied met meerdere blokken.
Het grootste verschil was het ontbreken van artillerie in de
kleine forten.
Een voorbeeld van een klein fort,
Fort Immerhof
De meeste fortificaties hadden een personeelsingang met op
enige afstand een kazemat voor de munitie-en voorradentoevoer.
In deze kazematten was meestal een 47mm anti-tank kanon
ondergebracht die verwisselbaar was met een
tweeling Reibling mitrailleur of een licht 7.5mm
machinegeweer. Op het dak, dat gemiddeld 3.5 meter dik was,
stond op iedere hoek een zogenaamde GFM koepel. De Guet et
Fusil Mitrailleur (GFM) was een zware vaststaande stalen
koepel, waarvan er in de Maginot Linie bijna 450 opgesteld
stonden.
Een GFM koepel op Fort Immerhof
De GFM koepel werd gebruikt als observatiepost,
hetzij door de schietsleuven (3 of 5) of een periscoop.
Gewoonlijk waren de met drie sleuven uitgeruste GFM koepels zo
geplaatst dat de ene met zijn drie sleuven naar voren keek, en
de ander naar het achterveld. Als bewapening werd een licht
7.5mm machinegeweer gebruikt. Later werden deze ook aangepast
tot het afvuren van 50mm mortieren.
Twee GFM koepels op Fort
Galgenberg, let op de plaatsing van de schietsleuven
Een variant op de GFM koepel was de Jumelage Mitrailleuse
(JM) koepel. Hierin was een Reibel tweeling mitrailleur
ondergebracht. Deze koepel valt te herkennen aan de grote
schietopening met aan weerzijden een kleinere opening. Aan de
rugzijde was, ter bescherming van vuur van achteraf, een betonnen of aarden wal opgeworpen.
Een Jumelage Mitrailleuse
(JM) koepel
(Foto: C.J. Vermeulen)
Een nieuwe variant op de GFM koepel, ontworpen in 1934, was de vaste AM (Arme
Mixte) koepel, type B.
Hierin was een 25mm anti-tank kanon ondergebracht met in dezelfde
schietsleuf een Reibel tweeling mitrailleur. Als één schietsleuf zo ingericht was, was de
tweede afgesloten. Van dit
type waren er ongeveer 30 te vinden langs de linie.
Een Arme Mixte, Type B, te vinden op Blok 2 van Fort Rohrbach
De personeels entree en de munitie entree waren in sommige complexen met elkaar
verbonden door middel van een tunnel. Ergens aan deze tunnel
zat dan een afslag naar één of meerdere blokken. Als de
personeelsverblijven niet direct achter de personeelsingang
lagen, dan waren deze meestal dieper het complex in gebouwd.
Een klein fort had meestal 3 gevechtsblokken, en een groot
complex kon wel 7 tot 17 (Fort Hackenberg) gevechtsblokken
hebben (buiten de versterkte toegangen). In deze
gevechtsblokken waren verschillende wapens ondergebracht.
Buiten de vaste GFM koepels waren er ook draaibare, intrekbare
geschutskoepels in kazematten ondergebracht.
Een intrekbare mitrailleur koepel was de MI (Mitrailleuse).
In deze beweegbare koepel waren twee tweeling Reibel
mitrailleurs aangebracht. De doorsnee was 1.20 en woog 96 ton. Van dit
type koepel waren er 61 geïnstalleerd.
Vooraan een GFM koepel, achter,
een MI koepel op Fort Bambesch (Blok 1)
Tussen twee blokken lag vaak een blok dat voorzien was van
een hefbare koepel met twee 81mm mortierwerpers, met aan weerzijden één of
twee vaste GFM koepels. In de Maginot Linie waren er 21 van
deze mortier koepels opgesteld. Andere wapens in beweegbare
geschutskoepels, waren koepels met twee 75mm kanonnen. Dit
waren enorme koepels met een doorsnee van tussen de 3.30 meter
tot 4.20. Het gewicht van deze monsters was rond de 265 ton!
In de hele linie bevonden zich 34 van deze koepels. De Maginot
Linie beschikte ook over zeventien 135mm mortieren in
beweegbare koepels. In deze 165 ton zware geschutskoepel waren
twee mortieren zijdelings opgesteld.
Boven; een MI koepel uitgeschoven,
onder; een 81mm mortier koepel
In de hefkoepel AM (Arme Mixte) bevond zich een gemengde
bewapening. Naast een 25mm anti-tank kanon bezat het ook een
tweeling Reibel Mitrailleur. Slechts twaalf van deze
beweegbare AM koepels waren te vinden in de Linie. Een
variant, waar er maar 7 van waren, was een AM met een 25mm,
een tweeling Reibel mitrailleur en tevens een 50mm
mortierwerper.
De kazematten waren vaak voorzien van vaste kanonnen in
schietsleuven. Bij de kleine forten was dit beperkt, meestal
bestond dit uit een verwisselbare tweeling Reibel met een 47mm
anti-tank kanon. Bij de grotere forten was ook ruimte voor
blokken met artillerie. Hier waren meestal twee tot drie 75mm
kanonnen opgesteld met één 135mm mortier. Voorbeelden
hiervan zijn onder andere te vinden bij Fort Fermont, Fort
Hackenberg en Fort Rochonvillers.
Blok 4 van Fort Fermont met de drie 75mm kanonnen
(foto: Sybrand Zijlstra)
Rond het complex waren verschillende soorten van bunkers en
kazematten opgesteld die verbonden waren doormiddel van
loopschansen. Loopschansen zijn te vergelijken met loopgraven.
Loopschansen waren vaste, vaak betonnen, strategische banen, loopgraven daarentegen werden meestal
ad-hoc ter plekke door de plaatselijke genie uitgevoerd. Deze periferiebeveiliging moest de aanvallende
infanterie als eerste opvangen. Een mooi voorbeeld daarvan is
te vinden bij Fort Bambesch. Rond ieder complex waren
prikkeldraadversperringen aangebracht, waarvan nog vele 65
jaar na dato intact zijn.
Bescherming rond de complexen, rails in de grond
om tanks tegen te houden
Ieder complex had een eigen interne stroomvoorziening
doormiddel van enorme generatoren. Luchtzuiveringsapparatuur
moest eventuele giftige gassen afvoeren (wat niet altijd
werkte, zoals duidelijk werd tijdens het beleg rond Fort La Ferté).
De grote fortificaties hadden enorme tunnelcomplexen. Om
deze snel te overbruggen werden smalspoortreinen gebruikt.
Voorbeelden daarvan zijn onder andere nog te vinden in Fort
Schoenenbourg, Fort Galgenberg, Fort Hackenberg en Fort
Fermont.
NB. Ik spreek over de complexen als 'Forten' al is de gangbare Franse naam ervoor; 'Ouvrage'.
Om een aantal forten te bekijken,
'klik hieronder'.
|