Mikoyan-Gurevich
MiG-23 Flogger

Het eerste Sovjetrussische gevechtsvliegtuig met verstelbare vleugels (vergelijkbaar met de F-111 en de Tornado) was de Mikoyan-Gurevich MiG-23. Ontwikkeld in begin jaren zestig van de vorige eeuw, kwam het pas in de openbaarheid in 1967 tijdens de Moskou Luchtvaartdag. Bij de NAVO stond de MiG-23 bekend als de ‘Flogger’ en werd als interceptorjager ingezet. Het eerste prototype was trouwens niet uitgerust met een verstelbare vleugel, maar met een laag geplaatste vaste delta vleugel.

Het prototype van de MiG-23

Met twee keer het leeggewicht van zijn voorganger, de MiG-21, woog de MiG-23 11.000 kg. De grote van de jager bood genoeg ruimte om de krachtige ‘J-band High Lark’ lange-afstandsradar in onder te brengen (vergelijkbaar met die in de vroege F-4 Phantom). Ondanks haar indrukwekkende verschijning was het toestel weinig beter dan haar voorganger de MiG-21. Was de snelheid in acceleratie uitmuntend, de wendbaarheid liet veel te wensen over. Tijdens de invasie van Israël in Libanon, verloor Syrië 36 MiG-23’s.

Een Poolse MiG-23F is te vinden aan de 480 ten zuiden van Niedersfeld, Duitsland.

Het eerste type dat in grote aantallen werd geproduceerd voor de Sovjet luchtmacht, was de MiG-23M dat operationeel werd in 1972. Al vrij snel daarna werd de Tumansky R-27 straalmotor (10.200kg) vervangen door de sterkere R-29B die een vermogen had van 12.550 kg stuwkracht, waardoor de MiG-23MF ontstond. Voor trainingsdoeleinden werd de MiG-23U ontwikkeld met dubbele cockpit in tandem.

Voor de export werd de MiG-23MS (Flogger-B) ontwikkeld met eenvoudigere elektronica en radar. De radar was een zogenaamde ‘Jay Bird’ die ook in latere MiG-21 toestellen aangebracht was. Deze types waren alleen geschikt om de, aan de Jay Bird gekoppelde radar, AA-2 ‘Atoll’ raketten te voeren. Voor de partners van Rusland in het Warschau Pact en andere bondgenoten werden enige honderden geëxporteerd. In 1980 zouden er reeds 1000 afgeleverd zijn.

De cockpit van een MiG-23

Opvallend aan de MiG-23 was het verdraaibare kielvlak onder de romp. Dit werd na de start in de rechte stand onder de romp gedraaid, om het te beschermen tijdens de start als de onderzijde bijna de startbaan raakte. Voor de landing werd het weer 90 graden teruggedraaid.

Het onderste kielvlak omgeklapt (let op de remkleppen aan de zijkant van de romp)

De ‘Flogger-E’ die in dienst was bij Libië, bezat de mogelijkheid om de AA-7 raketten voor middellange afstand te voeren. In januari 1989 voelde de Amerikaanse vloot in de Middellandse Zee zich bedreigd door enkele naderende MiG-23’s van Libië. Twee werden er door F-14 Tomcats neergehaald voor ze werkelijk gevaarlijk werden.

Een Libische MiG-23 Flogger-E

Op verzoek van exportklanten werd een hybride toestel ontwikkeld uit de MiG-23 (inlaten, motor en staart) en met een voorstuk dat later in de MiG-27 aanvalsjager/bommenwerper zou worden toegepast, waardoor de MiG-23BN ‘Flogger-F’ ontstond die als jachtbommenwerper moest fungeren. De MiG-23BM maakte haar eerste vlucht in 1972. Kort hierop werd de aanduiding voor dit toestel de MiG-27.

Een MiG-27L van de Indiase luchtmacht stijgt op met naverbrander

Grootste verschillen tussen de MiG-27 en de MiG-23 aan de buitenzijde waren de kleinere inlaatgeleiders, het roterende zesloops kanon onder de romp, een korte uitlaat en de ‘eendenneus’. Aangezien de variant MiG-27 zoveel overeenkomsten vertoonde met de MiG-23 werden de beide toestellen door de NAVO tot de ‘Flogger’ gerekend.

De verschillen: boven de MiG-27, onder de MiG-23MF
(Let op de kleinere inlaat geleider, de kortere uitlaat)

Na de eerste versie van de MiG-27, de MiG-27D (560 stuks) en de MiG-27M (150) werd de MiG-27K geproduceerd (200 stuks). De MiG-27L was een exportversie van dit type dat in India werd gebouwd in licentie (200 stuks)

Een Russische MiG-23BN Flogger-F, in het Brussels Air Museum.

Eind jaren zeventig verscheen de MiG-23ML (Flogger-K). Dit type was voorzien van de krachtige R-29PN. Aan de buitenzijde viel het toestel alleen op door het strakkere kielvlak (ook toegepast op de Flogger-G) en een sensorgondel onder de neus.

Een Oost-Duitse MiG-23MF Flogger-G (let op het rechte kielvlak).

De MiG-23 was een relatief goedkoop toestel, en daardoor een vliegtuig dat populair was bij afnemers die voornamelijk altijd Sovjet vliegtuigen afnamen. Maar toen duidelijk werd dat de beloofde prestaties achter bleven, namen de niet aangesloten Warchau-Pact landen niet de beoogde aantallen over, deze bleven met de MiG-21 vliegen. De Oostblok landen vervingen de oude MiG-17 en MiG-19 voor de MiG-23. Voor een MiG-23MS moest men tussen de 3.6 miljoen US dollar en de 6.6 miljoen neerleggen (het prijsverschil zat in het feit wat de klant wilde en wie de klant was). In vergelijking, in dezelfde periode, begin jaren tachtig van de vorige eeuw, betaalde men voor een General Dynamics F-16, 14 miljoen dollar.

Detail van het swing-deel van de vleugel

De MiG-23 werd gebruikt als aggressor toestel (in de lijn van VS 'Top Gun') om onervaren piloten te trainen in gevechtshandelingen. Het bleek meer dan eens dat de MiG-23MLD de betere was van de MiG-29. Aggressor MiG-23's waren uitgerust met haaienbekken op de neus. Eind jaren negentig van de vorige eeuw werden de eerste Russische MiG-23's uitgefasseerd, het laatste model, de MiG-23P in 1998. In dat jaar stootte ook de Tsjechische luchtmacht de laatste MiG-23 af. Andere Oostblok landen volgden, en Bulgarije deed hun MiG-23 in 2004 van de hand. Enkele Afrikaanse en Arabische landen vliegen nog met de MiG-23 en Cuba heeft ook nog 69 stuks in dienst.

Landen die de MiG-23 in gebruik namen:

  • Afghanistan
  • Algerije
  • Angola
  • (Wit)Rusland
  • Bulgarije
  • Cuba
  • Oost-Duitsland
  • Ethiopië
  • Egypte
  • Hongarije
  • India
  • Irak
  • Kazachstan
  • Libië
  • Noord-Korea
  • Oekraine
  • Polen
  • Roemenië
  • Soedan
  • Somalië
  • Syrië
  • Tsjechië
  • Vietnam
  • Zuid-Jemen
  • Zambia
  • Zimbabwe

    Ook de Verenigde Staten hebben enkele MiG-23 toestellen aangetrokken onder het 'Foreign Materiel Acquisition/Exploitation' programma, onder de aanduiding YF-113. De eerste MiG-23's waren twee afkomstig uit Egypte toen de verhoudingen tussen de Soviet-Unie en Egypte niet zo geweldig waren. verder werden twaalf ex-Oost-Duitse MiG-23's overgedragen aan de Verenigde Staten. Deze toestellen werden gebruikt door het 4477th Test and Evaluation Squadron ter evaluatie ten opzichte van hun eigen vliegtuigen in luchtgevechten.

    Een MiG-23 (YF-113) op Tonopah Test Range Airport, 1988

    Op 26 April 1984, vloog USAF Lieutenant General Robert M. 'Bobby' Bond (Vice commander of Air Force Systems Command) een MiG-23 welke in problemen kwam. Bond probeerde de schietstoel te gebruiken, maar faalde, en kwam om in de crash. Aangezien het een drie-sterren generaal betrof kreeg de pers lucht van het incident, waarop de Amerikaanse luchtmacht moest toegeven met Russische vliegtuigen te vliegen.

    Volgens de registratie bij de FAA zijn er elf MiG-23's in privé handen in de Verenigde Staten.

    Een MiG-23 in het Luftfahrt und Technik Museum, Wernigerode, Duitsland

    Fabrikant Mykoyan-Gurevich
    Ontwerper  
    Gebruik Jachtvliegtuig, Jachtbommenwerper
    Motor 1 x Tumansky R-29
    Vermogen 12.250 kg
    Spanwijdte uitgeklapt 14,25 m, ingeklapt 8,17 m
    Lengte 16,80 m
    Hoogte 4,35 m
    Vleugeloppervlakte 56,83
    Klimvermogen  
    Gewicht leeg 11.000 kg Geladen (operationeel) 15.600 kg, (maximaal) 20.100 kg
    Snelheid max. 1500 km/u op zeehoogte Geladen 2600 km/u (Mach 2,35)
    Plafond meer dan 20.000 m
    Bereik 900 tot 1300 km
    Bewapening 1 x 23mm GSh-23 dubbelloops kanon onder de romp, lucht-luchtraketten 4 x AA-8 Aphid en 2 x AA-7 Apex
    Bemanning 1
    Eerste vlucht 1965?
    Aantal gebouwd 4,278 (eenzitters) & 769 trainers

    Het spatbord aan het neuswiel van de MiG-23 ter bescherming
    dat er geen opspattende troep in de luchtinlaten van de motor komt

    BRONNEN

    Klik op 'Top 50' voor mijn persoonlijke 'best of' militaire vliegtuigen lijst.

    GA TERUG