Ontworpen door Ir. M. Deeling en Dr. Ir. Erich Schatski werd in 1936 binnen 7 maanden de Fokker G-1 als prototype gebouwd. Aangezien Fokker graag het toestel wilde presenteren op de Parijse Luchtvaartsalon was er geen tijd om een eerste vlucht te maken. Ondanks dat de G-1 nog niet had gevlogen, was het toch een kleine sensatie. De als 'Jachtkruiser' aangeprezen tweemotorige G-1 had een opvallende karakteristiek, namelijk dubbele staartbomen.

Door de dubbele staartboom constructie kon in de korte romp een staartschutter zijn machinegeweer vrij bewegen. De piloot kon acht machinegeweren die voor in de neus zaten bedienen (aanvankelijk waren er twee gedacht samen met twee kanonnen, die wel in de G-1B werden geplaatst). Buiten deze bewapening kon een 300 tot 400 kg zware bommenlast mee worden genomen. Het idee was om met bijvoorbeeld 10 bommen van 25 kg deze uit te werpen boven een vijandelijke bommenwerperformatie, of gronddoelen te bestoken (wat nooit gedaan is).

Op 16 maart, 1937, werd de eerste vlucht gemaakt in de G-1 'X-2'. De strakgebouwde G-1 was nagenoeg geheel uit hout opgebouwd. Het landingsgestel werd in de twee motorgondels opgetrokken. Werd het prototype nog aangedreven door 2 X 750 pk Hispano-Suiza 80-02,14 cilinder stermotoren, voor de productie zou het toestel uitgerust worden met een Bristol Mercury VIII (G-1A) of een Pratt and Whitney Twin-Wasp Junior SB-4G (G-1B). Beide type motoren stuwden de G-1 voort met ongeveer 440 km/u tijdens maximale snelheid, de kruissnelheid lag ongeveer rond de 383 km/u voor beide typen.

De Wasp uitvoering, vooral bedoelt als export toestel, zou uitgerust worden met de twee machinegeweren/twee kanonnen in de neus versie (deze waren in mei 1940, op een enkel toestel nog niet gevechtsklaar). Nederland had in mei 1940, 36 G-1's Mercury verdeeld over twee jachtvliegtuigafdelingen (JaVa), namelijk bij het 3e te Waalhaven, en het 4e te Bergen. Eén G-1 werd ondergebracht op vliegveld De Vlijt op Texel als trainer voor de gevorderde piloot.

G-1 304 vloog enige tijd met glazen bak onder de romp (en kreeg de bijnaam 'De Badkuip'). Deze glazen constructie was bedoeld voor verkenningsdoeleinden. Na het testen met deze aanpassing, werd het weer van de 304 verwijderd, voor het toestel als eerste G-1 bij de L.V.A. op Bergen werd ondergebracht. Volgens het boekje 'Nederlandse Vliegtuig Encyclopedie' uitgegeven door Hugo Hooftman, zou ook de G-1 320 voorzien zijn geweest van zo'n uitbouw onder de romp. In de productie toestellen is het nooit aangebracht

Voor de Duitsers Nederland binnenvielen op 10 mei, 1940, kwam de G-1 al regelmatig in aanraking met Duitse en Engelse vliegtuigen. Tijdens een achtervolging van een 'vijandelijk' toestel op 5 januari, 1940 botste de G-1 306 met een Fokker D-21. De G-1 crashte, nadat de bemanning zich met parachute had weten te redden (de D-21 landde met een kapot landinggestel). Op 28 maart onderschepte reserve Lt.vlieger P. Noomen vanaf Waalhaven, samen met een tweede G-1, de RAF Armstrong-Whithworth Whitley Mk V, N1357, van No.77 Squadron. Noomen opende (eenzijdig) het vuur op de bommenwerper, nadat deze geen gehoor gaf aan de opdracht van Noomen om op Waalhaven te landen. Ter hoogte van Pernis moest de Whitley een noodlanding maken. Eén van de bemanningsleden kwam om, omdat hij het toestel zonder parachute verliet op 10 meter hoogte. De vier anderen werden gevangen genomen nadat de brandende Whitley een noodlanding in de Oudeland polder maakte, waarna de bommenwerper geheel uitbrandde.

Ondergebracht bij de twee JaVa' wilde niet zeggen dat de toestellen ook allen gereed waren om de Duitse overmacht tegemoet te vliegen. Op 10 mei, 1940, waren er slechts 23 operationeel. Op de vliegvelden Bergen en Waalhaven stonden de G-1 keurig bij elkaar gestald. De Duitse bommenwerpers en jachtvliegtuigen wisten op die manier verschillende G-1's te vernietigen of te beschadigen voor deze konden op stijgen. Maar de 16 overgebleven G-1's die de strijd aangingen, wisten in totaal 14 Duitse vliegtuigen neer te schieten en enkele tientallen op de grond te vernietigen. Buiten de 12 op de grond verwoeste G-1's, wist de Lufwaffe 12 G-1's uit de lucht te schieten. Door ongelukken gingen nog een paar verloren en de rest viel in handen van de Duitsers.

Er is nog voor de oorlog uitbrak een mock-up gebouwd van een bommenwerperversie van de G-1. Van de productielijn was een G-1 geplukt en deze werd voorzien van een rond raamconstructie waarin één mitrailleur geplaatst kon worden. Verder als een mock-up is het niet gekomen, en waarschijnlijk is de neus later gewoon verwijderd, en is de G-1 verder afgebouwd al standaard G-1. Ook in de periode vlak voor de oorlog was Fokker bezig om reeds te denken aan een opvolger voor de G-1, de G-2. Verder dan enkele tekeningen is het project niet gekomen, aangezien de Duitsers roet in het eten gooiden door Nederland binnen te vallen.

Na de capitulatie in mei 1940, werden 4 Mercury G-1's buitgemaakt door de Duitsers. Tevens werden 13 G-1 Wasp toestellen in aanbouw, door de bezetter afgebouwd, waaronder de 362. Toestellen die afgebouwd waren, werden door Hollandse invliegers testgevlogen. Om te voorkomen dat deze er met de G-1 vandoor gingen, werd er maar weinig brandstof in de tanks gedaan en er werd een escorte G-1 meegestuurd die gevlogen werd door een Duits piloot. Toch werden er plannen gemaakt om met een G-1 naar Engeland te ontkomen. Invlieger T. H. Leegstra besloot met Ir. Piet Vos, van de directie Fokker, op maandag 5 mei, 1941 een poging te wagen. De kist waar het mee moest gebeuren was de 362.

De tanks werden in het geniep voorzien van brandstof dat het toestel 2½ uur in de lucht moest houden. De escorte G-1 werd gevlogen door Emil Meinecke. Om 16.20 uur stegen de G-1's op van Schiphol en vlogen richting het IJsselmeer. Leegstra begon boven het IJsselmeer aan enkele aerobatics, 'om de G-1 te testen'. In werkelijkheid trachtte hij Meinecke af te schudden. Met hulp van bewolking wist Leegstra aan de aandacht van Meinecke te ontsnappen, deze keerde naar Schiphol terug in de gedachte dat Leegstra in het IJsselmeer gestort was. Maar Leegstra vloog toen al boven de Noorzee. Bij de nadering van Engeland kwamen drie Hurricanes polshoogte nemen.

Leegstra vloog laag over de kust bij East Suffolk, 10 km ten zuiden van Great Yarmouth. Hier werd het toestel onder vuur genomen door verschillende kalibers vanaf de grond. Leegstra zette de doorzeefde G-1, na 40 minuten vliegen, zo snel mogelijk op het eerste het beste veldje aan de grond. Twee dagen later, op 7 mei, werd de G-1 overgevlogen naar Mortesham Heath. Op 12 mei werd verder gevlogen naar Farnborough, naar de Royal Aircraft Establishment, om te worden getest. Ondanks dat de G-1 voorzien werd van RAF 'roundels', heeft de G-1 nooit meer gevlogen.

Geschonken aan de Miles vliegtuigfabrieken, die de houten vleugels wilde testen in het Britse klimaat, liet deze het toestel wegkwijnen, waarna het werd afgebroken en verschroot.

In de jaren negentig van de vorige eeuw vond ik in een tweedehands boekenwinkel een handboek voor een Fokker G-1 Wasp. Het zat boordevol werktekeningen. Op het enigszins verweerde blauwe kaft zaten enkele Duitse stempels en een, met de handgeschreven, nummer 61 met daarboven een doorgekraste 62. Zou dit het oude handboek zijn van de naar Engeland ontsnapte 362?

Waarschijnlijk komen we er nooit achter of het handboek dat ik gevonden had daadwerkelijk bij de 362 behoorde. Ik besloot het van de hand te doen aan, waarschijnlijk de meest enthousiaste G-1 onderzoeker van Nederland, Cor Oostveen. Deze riep enige tijd later de 'Stichting Fokker G-1' in het leven, met als doel de gehele geschiedenis veilig te stellen van de G-1. Het uiteindelijk doel van de stichting is een Fokker G-1 te herbouwen. Als illustrator, mocht uw webmaster het geboortekaartje ontwerpen, en af en toe een cartoon aanleveren voor de 'G-1 InFormatie' nieuwsbrief.

Buiten enkele losse onderdelen, bestaat er nergens meer een complete G-1. Mocht u op zolder nog iets hebben van deze mooie jager van Nederlandse bodem, neem dan contact op met de:

OF GA TERUG

---