B-17 FLYING FORTRESS
'QUEEN OF THE SKIES'

Het begin

In de jaren dertig van de vorige eeuw maakte het bouwen van vliegtuigen in aluminium een snelle opgang door. Technieken werden vervolmaakt, motoren werden beter. De United States Air Corps kwam in die periode met een nieuwe specificatie, met een opdracht voor een meermotorige bommenwerper die minimaal 900 kg aan bommen moest kunnen vervoeren over een afstand van 8000 km en dat met een kruissnelheid van 320 km/u. De Boeing Airplane Company kreeg de taak om zo'n toestel te ontwikkelen. In 1935 kwam Boeing met het viermotorige Model 294, dat door de legerleiding de aanduiding XBLR-1 krijgt, later XB-15. Dit enige gebouwde model was enorm van afmetingen voor haar tijd. De vleugels waren van een proportie dat een bemanningslid zich er via een gangenstelsel kon bewegen om kleine reparaties uit te voeren.

Het enige prototype van Model 294 (de XB-15)

'Flying Fortress'

Het prototype van de XB-15 maakte op 15 oktober 1937 haar eerste vlucht, maar zou nooit productie zien, want de Amerikaanse legerleiding was met een nieuwe specificatie gekomen die een kleiner ontwerp vroeg, maar wel vier motoren moest hebben. Boeing ging aan het werk met de XB-15 als basis en kwam met Model 299. Het toestel had een prachtige stroomlijn die onderbroken werd door vier uitstulpingen die een .30 of .50 kaliber beweegbare machinegeweer kon herbergen.

Model 299, de XB-17

Model 299, met de luchtmachtaanduiding XB-17, maakte, haar eerste vlucht op 28 juli 1935. Dit zwaar bewapende vliegtuig werd in de pers, door journalist Dick Williams, omschreven als een 'Flying Fortress', een Vliegend Fort, een naam die ze haar verdere leven officieel zou voeren. De legerluchtmacht was onder de indruk en bestelde 65 toestellen. Helaas ging het prototype verloren op 30 oktober, 1935, vanwege geblokkeerde roeren. Hierbij kwam de militaire testpiloot pilot Maj. Ployer Peter Hill om het leven (Hill Air Force Base bij Ogden, Utah is vernoemd naar hem). Andere technici aan boord werden met verwondingen naar het ziekenhuis gebracht waar Boeing testpiloot en waarnemer Les Tower enkele dagen later overleed. In 1936 werd de order voor 65 teruggebracht naar 13 stuks, mede vanwege de bezuinigingen.

de XB-17 gaat in vlammen op

Het contract voor de 13 YB-17’s ging in op 17 januari 1936. De ‘Y’ stond voor ‘service test’, wat een stap verder was dan de ‘X’, voor ‘experimental’. Door de constante verbeteringen aan het toestel, zoals nieuwe motoren, de Wright R-1820-39 (850 pk) in plaats van de Pratt & Whitneys R-1690 en veranderingen aan het landingsgestel, werd de aanduiding veranderd in Y1B-17. Op 5 augustus 1937 werd de laatste van de 13 Y1B-17's afgeleverd. Er werden opzienbarende vluchten over de Verenigde Staten gevlogen en met 6 toestellen een goodwill tour gemaakt naar Argentinië.

De Y1B-17 wordt gepresenteerd

Tijdens deze ca. 3 miljoen kilometer aan testvluchten werd 9.300 uur zonder al te grote problemen gevlogen. Samen met deze prestaties en de politieke ontwikkelingen in Europa werd de Y1B-17 nieuw leven ingeblazen, mede dankzij de aanjagers op de Wright Cyclone motoren die de Y1B-17 naar grotere hoogte kon brengen. Deze nieuwe versie kreeg de aanduiding Y1B-17A en maakte haar eerste vlucht op 28 april 1938. Een eerste order voor 39 toestellen van deze verbeterde versie volgde op de nieuwe ontwikkelingen. Op 30 maart, 1940 werd de laatste van deze, nu B-17B genoemde bommenwerper, afgeleverd.

Een rijtje B-17B's

Een volgende ontwikkeling leidde naar de B-17C, deze was voorzien van Wright Cyclones van 1200 pk. Had het vorige model een machinegeweer in de neus, nu waren er twee aan weerzijden van de neus aangebracht en een gondel onder de romp die als mitrailleurpost diende. Van de B-17C werden er 38 gebouwd. Een volgende order was voor 42 stuks van de B-17D, die zich alleen aan de buitenzijde onderscheidde van de B-17C met een ander type koelkleppen aan de motoren. Maar de interne verbetering waren significant, zoals een 24 volts elektrisch systeem, zelfsluitende brandstoftanks en de bewapening was bijna verdubbeld.

Een RAF B-17C, Fortress I draait weg

Ondertussen ontving de RAF in het voorjaar van 1941 een partij van 20 B-17C bommenwerpers in ruil voor informatie over de prestaties in het gevecht. In Britse dienst stond het toestel bekend als de Fortress I. Door een verkeerde inzet werd hun aantal op dramatische wijze tot 9 stuks gereduceerd. De Fortress I werd in te kleine aantallen ingezet, soms maar twee ter aanvulling bij een missie. De belangrijkste missie was een vlucht van vier toestellen naar het Duitse slagschip Admiral Scheer nabij Oslo, Noorwegen. Twee Fortresses werden neergeschoten door de Duitse jagers, een derde was zwaar aangeschoten maar bereikte Engeland waar het een geforceerde landing maakte.

Een RAF B-17C, Fortress I

De laatste missie met een RAF Fortress I was op 25 september 1941 toen 1 toestel Emden als doel had, maar vanwege slecht weer werd deze missie afgebroken. Dit betekende het einde van de Fortress I bij de RAF. Ondanks dit fiasco was de bemanning over het algemeen erg te spreken over de vliegkarakteristieken, vooral het opereren op grote hoogte. Generaal H.H. Arnold van de USAAF verklaarde later dat de RAF de Fortress niet genoeg kans had gegeven.

Een B-17E is een kader voor een B-17D op Hickham,
Hawaï, 7 december, 1941.

Op 20 juni 1941 werd de naam ‘Air Corps’ veranderd in ‘United States Army Air Forces’ en de trots was hun Flying Fortress. Op 7 december 1941 werden zes B-17C’s en acht B-17’s onderschept over Hawaï toen de Japanse Keizerlijke Marine Pearl Harbor aanviel. De meeste liepen zware schade op tijdens de landing. Op Hickham Field stonden twaalf B-17C/D’s, waarvan er vijf vernietigd werden en de rest beschadigd. De volgende dag werden er nog eens 17 stuks van deze bommenwerper op de grond vernield, welke gestationeerd waren op Clark Field, Filippijnen. Maar uit de as van dit drama zou weldra de ultieme B-17 herrijzen.

Captain Raymond Swenson zijn B-17C, slachtoffer van Zero jagers, op Hickham.

Voor de verdere ontwikkeling
van de B-17 Flying Fortress, klik hieronder