De populariteit van de Spitfire komt tot uiting in allerlei vormen; figurerend in boeken, films en ze vullen duizenden pagina's op internet. Een andere belangrijke vorm waarbij de Spitfire tot inspiratie diende en nog steeds dient, is die bij tekenaars en schilders. Vanaf dat de Spitfire in de openbaarheid verscheen, zag iedereen dat het vliegtuig vanuit iedere hoek vroeg om vastgelegd te worden, met een lens of een potlood.

De eerste tekeningen van een Spitfire waren natuurlijk de schetsjes van de ontwerpers in dienst van Supermarine. Een belangrijk aspect van de aantrekkelijkheid van de Spitfire is ongetwijfeld haar elliptische vleugel. Eén van de ontwerpers, Alf Faddy wist Reginald Mitchell, hoofdontwerper bij Supermarine, te overtuigen dat zijn idee, de elliptische vleugel, veel voordelen met zich mee bracht. Het landinggestel had voldoende diepte en de buitenste munitiekist voor het machinegeweer kon beter geplaatst worden, en dat alles zonder verlies in prestaties.
Mitchell ging akkoord, en zo werd van een schets overgegaan tot de technische werktekeningen.

Als oorlogsmachine was het van belang dat iedereen wist hoe een Spitfire er uitzag, vanuit iedere hoek. Hiertoe verschenen verschillende publicaties met foto's en getekende zwarte silhouetten van vliegtuigen. Deze zogenaamde 'Aircraft Identification' boekjes werden onder andere uitgegeven door Temple Press LTD in samenwerking met het tijdschrift 'The Aeroplane'.

De technische tekeningen waren toen voor de doorsnee beschouwer totaal niet interessant. Pas toen de Spitfire van papier tot een toonbaar model werd, kwam haar schoonheid echt naar buiten. Het tonen van de schoonheid aan de buitenwereld werd een opdracht voor 'kunstenaars'. Kunstenaars tussen aanhalingstekens? Ja, want niet iedere afbeelding, toevertrouwt aan papier of doek, was even geslaagd (foto's vallen buiten deze categorie, want er is geen mislukte foto te vinden van een Spitfire).

oorlog voeren kost een hoop geld, een Spitfire kostte in 1940 ongeveer 5000 Engelse ponden (35.000 in Nederlandse guldens toendertijd). Om niet alleen de oorlogvoering te bekostigen, maar ook de saamhorigheid te bewerkstelligen was het nodig om de bevolking erbij te betrekken. Begin mei, 1940 werd het 'Spitfire Fund' om regionaal geld in te zamelen. Deze door regio's gekochte Spitfires kregen dan ook een naam die daar naar verwees. Om het 'Spitfire Fund' populair te maken werden hiertoe uiteraard posters verspreid waarop deze roemruchte jager afgebeeld stond.

Buiten de serieuze publicaties verschenen er ook boeken in romanvorm waarin de Spitfire figureerde naast haar piloot, in fictie en non-fictie. Als verzamelaar van alles wat met Spitfires van doen heeft, is het zoeken naar vroege tekeningen in oude boeken en tijdschriften een leuke uitdaging. Eén van die vondsten is hieronder afgebeeld. Dezelfde tekenaar, ene RAFF, was ook uitgenodigd om cartoontjes in het boekje, 'Forget-me-nots for Fighters' te maken voor No.13 Group, waarin piloten tips kregen om gevechtssituaties te overleven,... Lange tijd was het voor mij onzeker wie de maker was, maar er was wel een vermoeden, de kleine dopneus verraadde dit. En het vermoeden bleek juist, Bill Hooper bleek verantwoordelijk voor de bovengenoemde cartoons.

Bill Hooper was een onderhoudsmonteur tijdens de Slag om Engeland bij het RAF No.54 Squadron. Squadron Leader A.A. Willis (als burger Anthony Armstrong, werkzaam bij 'Punch') was bezig een trainings magazine samen te stellen om te trachten de vele ongelukken terug te dringen die vaak het leven kostte aan jonge piloten. In dit nieuwe blaadje, met de naam 'Tee Emm'(stond voor 'Training Memorandum') moest de tekst simpel en luchtig zijn, en daar pasten de cartoons van Bill Hooper prima in. Toen in 1941 de eerste 'Tee Emm' verscheen maakte Hooper zijn Pilot Officer Percy Prune zijn opwachting. Al snel werd Prune populair en werd Hooper verzocht om 'spinn-off' boekjes samen te stellen, welke onder het pseudoniem 'RAFF' verschenen. Natuurlijk werd P/O Prune ook soms afgebeeld met een Spitfire,...

Uiteraard werd de Spitfire ook veelvuldig getekend voor de propaganda. Niet alleen op posters om het 'Spitfire Funds' te stimuleren (stort geld om Spitfires te kopen voor de RAF), en om potentiele piloten bij de RAF te krijgen, maar ook om het publiek uitleg te geven wat voor een opmerkelijke jachtvlieger het was,...

Half jaren vijftig van de vorige eeuw verscheen de 'Croydon-vliegtuigserie'. Dit waren drie boekje waarin plaatjes geplakt konden worden die bij de Croydon Virginia sigaretten zaten. In totaal waren er 192 vliegtuigplaatjes waaronder twee van de Spitfire (een Mk IX (plaatje 21) en een Mk IX op drijvers(22), album I). De meeste plaatjes hadden duidelijk een foto's als basis die met de tekenstift en kleurdoos behandeld waren.

Niet alleen waren er tekeningen in boeken die apart stonden, zoals 'ter illustratie' of in cartoonvorm. De heldhaftige rol van de Spitfire inspireerde ook menig striptekenaar. In de jaren zestig en zeventig verschenen de zogenaamde 'mini strips', onder klinkende namen als Strijd Classics, Commando Classics, Victoria, Oorlog en Bajonet.

In deze kleine stripboekjes diende de Tweede Wereldoorlog ter inspiratie, soms op waarheid gebaseerd, maar meestal fictief. (Voor alle duidelijkheid; niet alleen de Tweede Wereldoorlog, maar ook Eerste Wereldoorlog, western- en griezelverhalen, etc. verschenen in deze series). Deze schrijver was ooit in het bezit van een enorme verzameling, maar na een uitleen, nooit meer terug gezien. Nu snuffel ik weer rond en heb al weer een aardige verzameling opgebouwd. Het kleurige kafje van dit soort boekjes was trouwens vaak geen accurate weergave van de inhoud.

Sommige van deze boekjes waren niet al te best geïllustreerd, maar soms sprong er één uit en was je 60 cent goed besteed. Zoals bij het boekje No. 344, 'Met Grof Geschut' uit de Victoria reeks. Het kafje belooft wederom een andere inhoud (een stoere vent in burger met een 'Tommygun' en handgranaat bestookt een ontspoorde trein met Duitse soldaten). De binnenzijde daarentegen is gevuld met 64 paginaatjes prachtig tekenwerk, over de strijd tussen twee Spitfire vliegeniers. Het is getekend door een onbekende maker. Want dat is ook een criterium waar deze boekjes schijnbaar aan moeten voldoen, de makers blijven in nevelen gehuld.

Maar,... is 'Met Grof Geschut' wel van een onbekende maker? Een tekenaar met exact dezelfde stijl van tekenen is Ian Kennedy. Ik ben onderhand overtuigd dat Kennedy verantwoordelijk is voor 'Met Grof Geschut'. Het blijkt dat er in het boek, 'Battle of Britain', van Ian Kennedy, dat er verschillende overeenkomsten zijn met tekeningentjes uit 'Met Grof Geschut' (zie een vergelijk hierboven). Het zal toeval zijn, maar ook in beide boekjes draait het om rivaliteit tussen twee piloten,...

Ook in grotere stripboeken maakte de Spitfire haar opwachting, zoals bijvoorbeeld 'De Slag om Engeland', door Pierre Dupuis uit 1975 (originele titel, 'La Bataille d'Angleterre'). Bestaat de strip grotendeels uit tekeningen van de Hurricane, hier en daar sluipt toch de Spitfire het verhaal binnen. De tekening waar dit artikel mee opent (bovenaan deze pagina), komt uit deze publicatie. Hieronder is het omslag afgebeeld.

Op de volgende pagina meer aandacht voor de grotere strip, met name de 'Biggles' serie. Verder aandacht voor bouwdozen en hun illustraties en bouwplaten. Ook de toekomstige Spitfire krijgt haar aandacht.

---