Sherman tanks hobby

De Sherman tank is niet mijn enige hobby. Op de website www.strijdbewijs.nl zijn meer punten te vinden die een hobby van mij zijn. De Vickers Supermarine Spitfire heeft een enorme facinatie voor mij. Het zijn voorvloeisels uit waarschijnlijk de meest indringende zaken uit de vorige eeuw,... de Tweede Wereldoorlog. De Grote Oorlog uit 1914-1918, die later de 'naam' de Eerste Wereldoorlog kreeg, was het eerste grote conflict waar de de fotografie veelvuldig werd gebruikt en de eerste bewegende beelden van volkeren in strijd werden vast gelegd. De foto- en filmcamera's werden in twintig jaar erna zo goed doorontwikkeld dat de archieven nu uitpuilen van de verschrikkingen die de Tweede Wereldoorlog voorbracht. Naast de beelden van slagvelden waren de ontdekking van de concentratie- en vernietigingskampen die in kranten en in weekjournaals werden getoond.

Ook de vooruitgang van de technieken om oorlog te voeren hadden niet stil gezeten. De beelden die geschoten werden toonden ook de nieuwste ontwikkeling op de luchtoorlog, moderne snelle schroefjagers, bommenwerpers die in grote getale hun bommen naar de vijand brachten. Ook op de grond was het één en ander veranderd ten opzichte van de Eerste Wereldoorlog, de tanks waren sneller, beweeglijker en zwaarder bewapend geworden. Met name de Duitsers hadden grote sprongen gemaakt in deze ontwikkeling. De Britse oorlogsindustrie hield min of meer gelijke tred met Duitsland. De Amerikanen moesten even op gang komen, maar werden vervolgens de grootste producent van vliegtuigen, tanks en vaartuigen,... En foto's en filmbeelden die Amerikanen schoten aan het front toonden vaak hun wapenarsenaal, waaronder dus hun tanks, en dan met name de M4 Sherman tank,...

De Tweede Wereldoorlog kwam voor het eerst in mijn leven toen er af en toe wat aan de etenstafel werd besproken, 'eet je bord leeg, jongen,... in de oorlog deden we daar een moord voor'. Ik ontdekte dat mijn vader in de oorlog te werk was gesteld in Duitsland en daar niet over sprak ('te erg voor woorden'). Was het buiten goed weer, dan waren we cowboys en indianen, maar met slecht weer kropen we met vriendjes over het vloerkleed om met speelgoedsoldaatje en tankjes onze oorlogen uit te vechten. Ergens hier is de facinatie 'geboren' om mij later te verdiepen in die heftige periode, de Tweede Wereldoorlog. Er werd serieus werk gemaakt van modelbouw, en vliegtuigen en tanks begonnen de jongenskamer te vullen.

De eerste modelbouw Sherman tank zal ergens half jaren zeventig inelkaar zijn gezet, een Sherman M4A1 in de schaal 1:35 die ik nog steeds heb. Het model van een 'obscure' Japanse bedrijf, Nichimo, en daardoor binnen het budget, Tamiya, Revell en Airfix waren toen ook al erg duur. Het model was evenzogoed een goed instap model. De 'stikkertjes', de decals, zijn al lang verdwenen, maar verder heeft hij alle verhuizingen goed doorstaan. Omdat de eerste bouwdoos een M4A1 betrof is altijd de Sherman met de gegoten romp met de ronde vormen in een voorkeurpositie bij mij gebleven.

Mijn eerste echte confrontatie met een echte Sherman tank zal ergens rond 1973 zijn geweest, een tienertour treinreis naar Overloon. Hier stonden Shermantanks gewoon in een museumpark, als herinnering van de gevechten die rond Overloon zich hadden afgespeeld. De Sherman bleek eigenlijk helemaal niet zo groot te zijn, een kwetsbaar stalen bunkertje op rupsbanden. Bij één Sherman was de koepel uit de romp geschoten en stond er half scheef op. In deze preiode ontdekte ik een boek in mijn vaders boekenkast, op de rode rug stond in dikke witte letters, 'BARBARA'. Vol van jongensachtige 'foute' gedachten, verwachtte ik een verhaal vol van romantiek en vooral erotiek,...

links: Nu een collectors item, het boek 'Barbara'
(er is ook een versie met de titel 'Hell has no Heroes')

Maar 'BARABARA' bleek om een Sherman tank te gaan 'die zich een bloedige weg vocht door Frankrijk, België, Nederland en Duitsland naar de overwinning'. Met een atlas ernaast las ik het verhaal van de tank 'BARBARA' die op Omaha Beach in Normandië aan land kwam, waarmee ook de facinatie voor dit deel in de oorlog vat op mij kreeg. Ooit hoopte ik daar eens heen te kunnen gaan, naar Normandië. Het zou tot 1995 duren eer ik met mijn echtgenote Normandië zou bezoeken. En het zou niet bij één keer blijven, ieder jaar bleven we Normandië bezoeken, soms zelfs twee keer per jaar. Wat uiteindelijk resulteerde in de website www.strijdbewijs.nl en het rondleiden van enkele touringcars vol enthousiaste mensen die ook eens Normandië wilden 'beleven'.

Mijn volgende ontmoeting met Sherman tanks vond plaats tijdens mijn diensttijd. Op de Deelense heide stonden een aantal afgedankte tanks waarop met molotov cocktails werd geoefend. Op deze wijze werd ons, soldaten van het 12de Pantser Infanterie Battajon, Garde regiment Jager, bijgebracht hoe je zonder zware munitie een tank kon uitschakelen. Met neme flessen gevuld met een brandstof, een lapje stof in de hals dat je in de brand stak, en vervolgens de fles kapot gooien op de tank. Niet moeilijk in vredestijd, maar onder vijandelijk vuur, een geheel andere kwestie,... Onder 'dienst' was ik al zo met de tank hobby bezig dat ik een aardige kijk op die 'dingen' had. Het resulteerde dat ik de 'maandelijkse tank' op het prikbord ging verzorgen. Ik tekende de Leopard, de Centurion, de AMX13, de M113 (niet echt een tank), maar ook de allang uit dienst genomen Sherman tank.

rechts: 1977, molotov cocktails op een Shermantank

Na mijn diensttijd verdween de facinatie beslist niet voor 'oorlogstuig', het was alleen maar meer aangewakkerd. Vanwege dat ik gelegerd was geweest bij Arnhem, werd ik ook geconfronteerd met 'De Slag om Arnhem', Operation Market-Garden. De speelfilm 'A Bridge Too Far' ging in 1977 ook op de kazerne in première. Ik kocht vervolgens het gelijknamige boek van Cornelius Ryan, om mij meer te kunnen verdiepen in deze slag, want de film had zoveel insteken van gevechtstroepen, dat je wel iets moest weten van de operatie om alles te kunnen snappen. En ja hoor, ook kwamen wederom Sherman tanks in verschillende versies voorbij. Waarschijnlijk heb ik hier voor het eerst gelezen over de Sherman Firefly, een Britse aanpassing met het 17 ponder kanon. Deze jaren was nog ver van het internet verwijderd, en lectuur over tanks en met name Sherman tanks was zeer schaars. Wat er al was, was in het Engels geschreven en moeilijk of slecht verkrijgbaar. Maar dat weerhield mij niet om te blijven speuren naar Sherman tanks. Naast wat kleine boekjes en een enkel fotootje wat ik tegenkwam in tijdschriften, werd dan eindelijk een echt boek over tanks gekocht, 'The Great Tanks', geschreven door Chris Ellis en Peter Chamberlain dat al in 1975 was verschenen bij de Hamliyn Publishing Group Ltd. In de jaren die volgden werden speurtochten naar boeken over tanks voortgezet, wat uiteindelijk een aardig plankje zou vullen, (voor een overzicht van deze boeken, KLIK HIER ).

Met de komst van het internet bleek opeens dat ik zeer weinig wist. Er waren erbij die alles uitzochten, zoals de fabrikant stempels op het staal, de spaarzaam te vinden serienummers, etc.. Maar ook ik besloot enkele pagina's te wijden aan de Sherman tanks. Misschien niet al te diep in de materie, maar als opstap voor andere enthousiasten? Uiteraard moest ook de DD (Duplex Drive) apart behandeld worden. Deze pagina's leverden correspondentie over de gehele wereld op. Op een dag leverde de post een dik pakket af, het bevatte 'de Bijbel' van de Sherman tanks, 'Sherman, A History of the American Medium Tank' door R.P.Hunnicutt. Peter de Goede, ooit naar Frankrijk geïmmigreerd, besloot mij ermee te verassen. Langzaamaan vulden de web-pagina's zich met steeds meer obscure gegevens.

Vanaf de eerste Sherman tank die ik zag, in Overloon, werd en wordt iedere Sherman tank op de foto gezet. Deze hebben ondertussen een eigen pagina gekregen. Sommige tanks worden meerdere keren bezocht, dit zijn de monumenten en fotografie toont hun achteruitgang door de jaren heen, en hoe sommige vervangen worden of ter plekke weer opgeknapt. Onderwijl ben ik aardig thuis in de verschillende versies, al blijft het soms toch nog een verrassing wat voor Sherman je tegenkomt. Soms brengt het achterdek de oplossing welke type het is, soms de ruimte tussen de bogiewielen (bij een grotere ruimte ertussen, een M4A4), en dan blijkt de machinegeweer positie van de assistent chauffeur afgedekt met een staalplaat, en verraad dit dat het een Firefly was (vanwege de verkeerde koepel op de romp kan dit verwarring geven).

De M4A1(76)W in Harderwijk

Maar niet alleen uit de gehele wereld kwamen reacties op mijn 'Sherman tank pagina's', ook in Nederland wist men de pagina's te vinden, en fan van het eerste uur, Ton van Geldrop nam contact met mij op. Hij introduceerde mij in het voorjaar van 2008 bij iemand die een hal vol voertuigen had. Maar een Sherman tank stond hier nog op het verlanglijstje. Enkele maanden na de eerste intorductie kwam er een mail, een M4A1(76)W was aangekocht. Ik kreeg de vrijheid met regelmaat langs te komen om er restauratie pagina's van bij te houden op de website. Dit resulteerde uiteindelijk meerijden in een optocht door Harderwijk. gezeten in een Jeep kon ik mooi foto's nemen vanuit dit voertuig van 'onze' Sherman. Kers op de taart was dat een door mij bedachte naam voor de tank ook daadwerkelijk gekozen zou worden, 'Fortune Cookie'. Helaas kon de Sherman niet blijven toen er financiële problemen om de hoek kwamen kijken. De tank werd verkocht naar België. Maar, wederom dankzij Ton van Geldrop, kwam ik in contact met een verzamelaar in 'T Harde die ook verscheidene voertuigen en tanks had. Deze eigenaar wist een ex-Israelische M50 op de kop te tikken. De M50 was eigenelijk een M4A3, met in de koepel het Franse CN 75-50 kanon. Vrijblijvend mocht ik ook hier een fotografisch verslag van maken, van hoe deze tank steeds iets verder gerestaureerd werd.

De Israelische M50 in 'Amerikaanse' kentekens in 'T Harde

Onderwijl blijft het zoeken en verzamelen van Sherman gegevens rustig doorgaan. Tijdens een bezoek aan Normandië werd er een nieuw museum geopend, het A10 Tank Museum in Catz, nabij Carentan. Veel kritiek wat het museum kreeg, was dat het alleen maar uit tanks en voertuigen bestond (en een enkel vliegtuig). Maar voor de echte liefhebber was het smullen. Maar omdat het publiek wegbleef, moest het enkele jaren later alweer de deuren sluiten (tegemwoordig zit het 'Victory Museum' erin). Maar, aan de achterzijde van het museum waren grote garage werkplaatsen gevestigd. In één van deze was het bedrijf 'Militairy Classic Vehicles' ondergebracht. Hier werden Sherman tanks gerestaureerd, niet alleen statisch als monument, maar ook als rijdende tanks. In de jaren die volgden maakten we altijd even een stop om daar wat foto's te nemen.

Gerestaureerde Sherman tanks in Catz, Normandië

Maar het fotograferen van Shermans geeft maar een bepaalde mate van genoegdoening. Het betrokken zijn bij restauraties schept een band met deze stalen machines. Ik zal er nooit één kunnen veroorloven, want het zijn door schaarse zeer dure tanks. Maar als hobbyist wil je toch iets tastbaars hebben wat uit of van een Sherman tank afkomstig is. Je struint eens op Marktplaats en koopt voor 25 Euro een M6 periscoop uit 1943. Je weet het nooit zeker of het uit een Sherman tank komt, want dit type periscoop werd ook in andere tanks gebruikt. Via Ebay werd wel een instructieboekje gevonden dat door een bemanning van een Sherman tank gebruikt zal zijn, de veldgids 'Tank Gunnery' (FM 17-12) uitgegeven door de War Department op 10 juli 1944.

De M6 periscope met daarop de veldgids FM 17-12 en de Telescope M77C

Een ander object dat uit een Sherman tank zou komen, uit een M4(105) versie met houwitser, was een Telescope M77C met stocknummer; 7578383. In de jaren zeventig van de vorige eeuw werden grote hoeveelheden gekocht door de makers van de speelfilm 'Star Wars', om deze telescoopjes als vizier op de wapens te zetten van de 'Imperial Stormtrooper'. En zo ben je altijd maar op zoek naar Sherman gerelateerde zaken. Eén onderdeel stond jaren op mijn verlanglijstje, een zogenaamde 'end connector', een verbindingsstuk van een track (rupsband). In Normandië maakte ik contact met Frédéric, een restaurateur van met name Sherman tanks, en ik liet weten waar ik naar op zoek was. Weken later werd er een zwaar pakket bezorgd uit Frankrijk, waarin een 'end connector' zat. Het schoonmaken van het brok staal was nog een hele klus, maar het heeft een ereplekje in de kleine collectie. Toen we later weer naar Normandië gingen even een taart en iets uit mijn verzameling naar Frédéric gebracht.

Cadeautje uit Frankrijk,... de 'end connector'

Hier en daar loop je ook tegen Sherman tanks in verschillende uitvoeringen aan, zoals van hout of zelfs een verzilverd exemplaar. In het Cavalerie Museum in Amersfoort zijn enkele van deze miniaturen te vinden. Het ongeveer 25 centimeter lange verzilverde exemplaar, een M4A1(76)W, is aangeboden door Lt.Kolonel Der Huzaren T.L.A. Steenkamp, als oprichter van het Regiment Huzaren Prins Alexander, 1 juli 1950. Als goedkope tegenhanger is er in het Cavalerie Museum in Amersfoort ook een houten speelgoed M4 Sherman tankje te vinden, iets wat in mijn verzameling niet zou misstaan.

Een verzilverde M4A1(76)W in het Cavalerie Museum, Amersfoort

En houten speelgoed M4, ook in het Cavalerie Museum, Amersfoort

Een zeer fraai model van een Sherman tank, een M4A3(105), is ook te vinden in het Cavalerie Museum in Amersfoort. Het model in de schaal 1:10, is in 11 jaar tijd gemaakt door G.W. Van Asperen. Een groot deel van het model is uit messing opgetrokken. De details van het model zijn tot op het kleinste boutje correct. Van Asperen heeft gebruik gemaakt van 185 werktekeningen.

Het bijna 60cm lange model van G.W. van Asperen

Aangezien de financiën het niet toelaten zal er nooit een echte Sherman tank bij mij op het oprijpad komen te staan. Dus dan blijven alleen de miniaturen over en de bouwdozen op schaal. Onderwijl staan er, door ruimtegebrek, een bescheiden 30 stuks in miniatuurvorm 'op de planken'. Deze lopen van een eenvoudige koperkleurige puntenslijper tot in de kleinste details vervaardigde metalen en plastic modellen. De kleinste is slechts 7 centimeter, de grootste, van 'Bravo Team', een M4A3 schaal 1:18 meet 33cm in lengte. De 'Bravo Team' Sherman is slecht te krijgen tegenwoordig, en er worden nu hoge prijzen voor betaald. Goede modellen worden gemaakt door 'Forces of Valor' en 'Minichamps'. De laatste produceert zwaar metalen modellen in de schaal 1:35 met opvallende grijs metalen tracks die, goed geveerd, soepel ronddraaien. Wat opvalt in de miniatuur Shermans, is dat het 90% de 'gelaste romp' versies betreft. De 'gegoten romp' versie, de M4A1, is duidelijk ondergewaardeerd. Een metalen model van de M4A1 van 'Solido' in de schaal van 1:50 is ook schaars te vinden, en voor deze kleine tank wordt op Ebay vaak over de 120 Euro gevraagd. En om nu te zeggen dat je daar een fraai model voor krijgt, neen. De tracks zijn grof en lopen over bogies van een General Lee tank.

Links de schoongemaakte 'end connector', de grote M4A3 is van 'Bravo Team',
de kleine M4A1 Rocco is van 'Solido', daarachter de 'Minichamps' M4A3

Mijn laatste twee modellen van Sherman tanks, betroffen een DD versie voor een lezing over de D-Day landingen op Omaha Beach, Normandië op 6 juni 1944. De allerlaatste bouwdoos was een 'cartoon' versie van een Sherman tank, ook dat hoort erbij in de collectie. Deze laatste wordt uitgegeven door Meng World War Toons en kosten tussen de 15 en 20 Euro, veel geld voor een 'tankje' welke nog geen 8cm lang is,...

Mijn laatst gebouwde modelletje, een karikatuur van de Sherman

Tot zover een klein inkijkje in mijn hobby voor de Sherman tank. Mocht u iets hebben dat Sherman tank gerelateerd is, dan houd ik mij aanbevolen.

Mocht u iets hebben dat voor mij interessant zou kunnen zijn, mail mij; Pieter Jutte
KLIK HIER

Klik hieronder voor meer Sherman tanks,...