DE SHERMAN TANK
De Sherman M50 en M51

De M4 Sherman tank heeft tijdens zijn loopbaan een constante aanpassing en verandering ondergaan. Het bleek niet alleen een redelijke aanvalstank te zijn, maar kon ook omgebouwd worden voor andere specifieke doeleinden; van antitank wapen (de M10 en M36), een zwemmende tank (de Duplex Drive, DD), bulldozers, bergertanks, om mijnen te ruimen, (zoals de Flail, de vlegeltanks), en met een houwitser (de M4 105), etc. De laatste grote 'verbouwing' aan een groot aantal Sherman tanks werd ondernomen door Israel.

Deze ex-Israëlische M50 stond in Engeland te koop
(Foto: via Ton van Geldrop)

De jonge Staat van Israel was direct onder dreiging vanaf de dag dat het zich vormde. De minister van defensie, David Ben-Gurion richtte op 26 mei 1948 de Israeli Defense Forces op en deze kon gelijk aan de bak tijdens de Oorlog voor Onafhankelijkheid in datzelfde jaar. Met enkele pantserwagens en Jeeps tot hun beschikking, werd duidelijk na de oorlog dat er tanks nodig waren. De eerste tanks kwamen in 1950 uit Frankrijk en rechtstreeks uit opslag vanuit Amerika. Deze werden toegevoegd aan de zes die gevonden waren op een sloperij welke afkomstig waren uit de Noord-Afrika campagne tijdens de Tweede Wereldoorlog. De zes van de sloperij waren ontdaan van hun kanonnen, en werden uitgerust met Krupp 75mm veldkanonnen, en later met de 105mm M4 houwitser. De M4A1 versie uit Amerika met het 76mm kanon, werd in Israel aangeduid als Super Sherman M-1 (met het 75mm kanon kreeg het de aanduiding M-3).

Een AMX-13 van de Israëlische defensie

In 1953 bezocht een Israëlische delegatie Frankrijk om een lichte tank te onderzoeken, de AMX-13 met het (SA50) CN 75-50, 75mm kanon. Niet overtuigd door de dunne bepantsering van de AMX-13, werden er toch 400 aangekocht. Samen met de oude Shermans zagen deze tanks actie tijdens de Sinai campagne. Israel was gecharmeerd van het AMX-13 geschut, en het CN 75-50 kanon. Dit was een doorontwikkeling van de 7.5cm KwK 42 L/70 welke ooit in de Duitse Panther tank was geplaatst. Er werd besloten om een groot deel van de Sherman tanks uit te rusten met het CN 75-50 kanon.

Het Franse 75mm kanon, zoals beschreven in een handleidingboek uit 1955

In 1955 werd er een order in Frankrijk geplaatst. Een M4A1(76) koepel werd omgebouwd en uitgerust met het CN 75-50 kanon, en overgebracht naar Israel om te worden getest. In 1956 begon men in Israel met het ombouwen van de Shermans.

De Sherman M50 en M51

Voor de eerste verbouwingen werden 50 M4A1's gebruikt, allen met de VVSS bogie ophanging en welke uitgerust waren met de Continental R-975 radiaal motor. De 75mm koepel werd gehandhaafd, maar vanwege het naar voren geplaatste CN 75-50 kanon, werd aan de achterzijde van de koepel een uitbouw als tegengewicht aangebracht. Deze eerste serie kreeg naast de aanduiding M50 'Degem Alef', de extensie MK I.

M4A1 Shermans tot M50 'Degem Alef' Mk I omgebouwd met het CN 75-50 kanon

Maar het toegenomen gewicht en het grote kanon bracht extra stress op de Continental motor. Hierdoor werd de volgende serie aanpassingen voorzien van de door diesel aangedreven Cummins V-8 motor, welke 460pk produceerde. Ook de ophanging van de tracks werd herzien en de Shermans kregen de HVSS ophanging. Deze opvolgende serie, met de Cummins motor, kreeg de aanduiding M50 'Degem Bet' en de extensie Mk II. In totaal zouden er 300 Sherman worden omgebouwd. Naast de M4A1, werden ook de M4A2, M4A3 en de M4A4 gebruikt om deze om te bouwen tot de M50.

Een (ex-M4A2) M50 'Degem Bet' met de HVSS ophanging

Op de foto's hierboven en hieronder is duidelijk het verschil te zien tussen de M4A2 (hierboven) en de M4A4 (hieronder) welke tot een M50 zijn omgebouwd. De M4A2 is te herkennen aan de korte afstand tussen de wielstellen van de HVSS. De foto hieronder laat een M50 zien welke op een M4A4 is gebaseerd. Duidelijk is te zien dat de wielstellen wijder uiteen staan.

De eerste actie waarin 25 M50’s juist waren afgeleverd, was tijdens de invasie in de Sinai, op 29 oktober 1956. Hier stonden de tanks tegenover Egyptische Shermans, die ook waren ‘verbouwd’. Deze Shermans waren ontdaan van de oorspronkelijke koepels, en voorzien van de AMX-13 koepels, waarmee de sterkte van het geschut gelijk was aan die van de M50.

Een (ex-M4A4) M50 Mk II op de Golanhoogte tijdens de Zesdaagse Oorlog

De M50 Mk I’s werden in 1972 uitgefaseerd. De M50 Mk II’s, met de Cummings motor, werden pas eind jaren ‘70 en begin jaren ’80 van de vorige eeuw stapsgewijs uit het Israëlische arsenaal gehaald. Tijdens de Libanese burgeroorlog in 1976, werden 75 M50 Shermans overgedragen aan Libanese christelijke milities. Twee M50’s werden later buitgemaakt door de PLO (Palestinian Liberation Organization), die de tanks inzetten in de verdediging van West Beiroet in juni 1982 tijdens de Israëlische invasie in Libanon. Eén werd er uitgeschakeld, de andere werd door Franse troepen in 1982 in ontmantelde toestand gevonden in een stadion.

Een M50 Mk II in Libanese dienst

In de jaren zestig van de vorige eeuw, werd in 180 M4A1 Sherman tanks het krachtige Franse 105mm Modèle F1 ingebouwd in ‘nieuwe’ 76mm koepels. De lengte van de loop werd van 56 kaliber terug gebracht naar 44 en uitgerust met een mondingrem. Ook deze tanks kregen de Cummins motor en de HVSS ophanging. Tijdens de Onafhankelijkheid Dag van 1965 werd de nieuwe versie, de M51, onthuld. Ten onrechte werd door buitenlandse pers ook voor deze tank de term Super Sherman bedacht, maar zo heeft het type bij de Israëlische defensie nooit te boek gestaan. Ook kreeg de M51 de aanduiding Isherman (Israeli Sherman), maar ook dit was nooit officieel.

Een M51, een ex-M4A1(76), tijdens een oefening

Was de oudere M50 niet opgewassen tegen de modernere Russische T-54/55 en de T-62, de M51 bleek deze doelen aan te kunnen. Waarmee werd aangetoond dat een tank welke onderhand als afgeschreven en antiek te boek stond kon worden opgewaardeerd voorbij de oorspronkelijke opzet van het model. De M51 werd begin jaren 1980 uitgefaseerd.

En men was nog niet klaar
met de Sherman tank,...

Waren de M50 en M51 afgeschreven, er bleek een koper voor deze oude Israëlische Shermans te zijn. Chili toonde belangstelling, en Israel was meer dan bereidwillig om te assisteren in het reviseren van ongeveer 100 oude tanks. De Cummins motoren waren tegen die tijd geheel versleten, en werden vervangen door Detroit Diesel 8V71T motoren. Het 105mm kanon leek Chili niet geschikt voor de anti-tank rol, maar slechts geschikt als infanterie ondersteuning. Het 75mm kanon van de M50 moest beslist vervangen worden, dit werd een 60mm IMI-OTO HVMS (High Velocity Medium Support). Het kaliber, slechts 60mm, lijkt een stap terug, maar de penetratie van de granaat was fenominaal, het doorboorde een T-62 aan de voorzijde op 2500 meter. De aanduiding van deze 'nieuwe' Sherman zou M60 zijn, maar het is onduidelijk of dit ook de officiele aanduiding is geweest. In iedergeval bleef dit type tot 1999 in dienst, waarna het vervangen werd door de Leopard 1.

Een opgewaardeerde M50 van Chili met het 60mm IMI HVMS kanon

Ook Argentinië verving, met hulp van de Fransen, in hun Fireflies het 17 ponder kanon voor een Frans 105mm CN-105-57 L/44, welke de Argentijnen wel als een degelijk anti-tank wapen zagen. Ook werden van deze Fireflies de motoren vervangen voor de Franse Poyaud 520 325hp diesel. En zo deden de oude Shermans nog jaren dienst in Zuid-Amerika.

Maar dit verhaal gaat over de M50,... Op de komende pagina's
aandacht voor zo'n type dat zijn weg vond naar Nederland,...

Klik hieronder
om een M50 in Nederland te bezoeken