Aan de zuidwestelijke rand van het Franse marinearsenaal in Brest lag een voormalige vliegbasis voor watervliegtuigen. Dit was de plek waar de Duitse Kriegsmarine haar oog op had laten vallen en waar men de volgende U-boot basis wilde maken. Begin 1941 werd aan het project begonnen. Er werden twee complexen gebouwd die aan elkaar aansloten. Meest links werden vijf duikbootdokken (A tot en met E) aangelegd die 45 meter ten opzichte van de volgende uitstaken naar voren het water in. Hierdoor was ruimte aan de achterzijde voor werkplaatsen. Rechts, naast de eerste vijf dokken, werden er acht droogdokken aangelegd. De A tot en met E dokken en de 1 tot en met 8 droogdokken waren één bunkercomplex. Later werd er een tweede duikbootbunker aan toegevoegd, direct rechts naast de eerste. Deze kreeg de nummering 9 en 10.

Alles bij elkaar besloeg de duikbootbunker een oppervlakte van 52.000 vierkante meter. Het stak 17 meter boven het water uit. De breedte bedroeg 333 meter met een grootste diepte van 192 meter. Het dak van het eerste deel van het complex met de 13 duikbootdokken, was oorspronkelijk 380 cm dik, en dat van 9 en 10 was nog dikker, 430 cm! Maar dat was niet voldoende, want er werd boven de dokken later een tweede laag aangebracht waardoor de dikte uiteindelijk 620 cm werd! Aangezien de achterste delen niet zo dik waren werden hier de zogenaamde bommenvangers aangebracht, maar niet geheel voltooid. Ook waren er voorbereidingen om bommenvangers boven de dokken aan te brengen, hier en daar stonden de steunberen al, maar ook deze werden verder niet voltooid.

Aan de voorzijde waren drie verhogingen aangebracht, de zogenaamde Flaktorens, waarop 20mm luchtafweergeschut was opgesteld. Twee waren geplaatst respectievelijk boven bunker A en boven E. De derde bevond zich op de hoogte tussen bunker 4 en 5. Op bunker 10 was een radarstation geplaatst.

Probleem voor de hedendaagse bezoeker aan Brest is dat het deel van de haven waar de U-boot bunker zich bevindt nog steeds in gebruik is door de Franse marine. Voor de ‘gewone’ bezoeker is het dan ook onmogelijk om de basis aan de binnenzijde te bezichtigen. Toch zijn enkele goede mogelijkheden te vinden om toch wat van het enorme complex te bekijken. Daarvoor moet men dan aan de zuidwest zijde van het complex zijn. Hier is ook een toegang tot het complex, maar alleen voor personeel. Ondanks de hoge muur is het onmogelijk om het 17 meter hoge complex te verbergen.

Dankzij de hulp van Peter D'Hondt kon ik gebruik maken van foto's door hem genomen tijdens het bezoeken van de voormalige U-Boot basis van Brest. Dat hij de foto's met mij en U wilt delen, daar ben ik hem dan ook zeer erkentelijk voor, want het geeft een unieke kijk in een complex dat voor de gewone bezoeker nagenoeg onmogelijk is.

De U-boot dokken hadden verschillende afmetingen. A tot en met C konden per dok twee duikboten herbergen (A1-A2 etc.). Toch konden er eventueel drie duikboten in ondergebracht worden De middelste stak dan wel een deel uit de bunker. Deze eerste drie dokken hadden een afmeting van 115 meter lang en 17 meter breed. Er waren voorbereidingen om waarschijnlijk dubbele deuren te plaatsen, maar dat is nooit uitgevoerd.

Dokken D en E konden ook ieder twee duikboten herbergen, maar waren een stuk korter, zo’n 96 meter diep. Opvallend bij deze twee waren de bovenluiken die deels konden worden neergelaten vanuit het plafond.

De dokken 1 tot en met 8 konden elk 1 duikboot ontvangen. Deze waren 11 meter breed en tussen de 96 en 99 meter lang. Deze dokken waren voorzien van de dubbele overlappende luiken.

De dokken 9 en 10 waren weer iets groter ten opzichte van de andere 8. Deze hadden een afmeting van 114 meter in de diepte en een breedte van 13,5 meter.

De Geallieerden hielden de bouwwerkzaamheden in de gaten. En zochten spoedig naar een oplossing om de bouw te hinderen of zelfs te verwoesten. Op 5 augustus 1944 werd de eerste aanval ingezet door 617 Squadron en 9 Squadron. Vijf Tallboy bommen troffen doel en drie wisten door het betonnen dak te dringen. Eén Lancaster III bommenwerper, de JB139 werd neergehaald door Flak. Nadat de order was gegeven om het toestel te verlaten werd P/O R. Welsh door Duitsers gedood toen hij nog aan zijn parachute neerdaalde. F/S R.H. Pool werd later dood gevonden aan de kust door het Franse verzet. Het lichaam van P/O W.N. Watt werd later uit zee gevist. Piloot F/O Don Chesney wist samen met F/S J. Rosher en WO2 K.R. Porter aan de Duitsers te ontsnappen en werden opgevangen door het Franse verzet. F/S A. Curtis werd gevangen genomen door de Duitsers.

Op 12 augustus 1944 kwam de volgende aanval door 617 en 9 Squadron. Vier toestellen raakten beschadigd door de Flak, maar geen ging verloren. Wel werd meer schade toegebracht aan de duikbootbunker. Twee tankers die in de buurt lagen werden tot zinken gebracht.

27 augustus 1944 kwam de laatste aanval. Het 9 Squadron bracht een vrachtschip tot zinken dat voor anker lag bij de dokken. De Britten vreesden dat het schip gebruikt zou worden door de Duitsers om de haven te blokkeren. Natuurlijk bezochten Britse en Amerikaanse bommenwerpers Brest vaker, maar dan ging het om andere doelen, zoals de dokken en de oorlogsbodems Scharnhorst, Gneisenau en de Prinz Eugen.

Brachten de bommen hier en daar schade aan het complex, aan de binnenzijde viel dit erg mee. De kracht uitgeoefend door de val en de daaropvolgende ontploffing hadden maar vijf gaten veroorzaakt. Naast vier doden, drie op het dak en één in een duikbootdok, raakten geen duikboten, zover bekend, schade op.

Aan de zuidwestkant is een deel van de schade te zien die ooit door Geallieerde bommenwerpers is veroorzaakt. Halverwege bunker A ziet men een uitgeslagen hoek toen een bom daar aan de rand terecht kwam. Deze schade is provisorisch hersteld door deze af te werken met beton en er is een betonnen borstwering als muurtje omheen gezet. Van andere schade is niets te zien, dan wat schade van scherven aan de luchtafweertoren.

De schade aan het dak van het complex werd niet overal hersteld. Zodra de Franse marine het complex voor eigen gebruik innam, werden de grootste gaten niet gedicht maar simpel door een stalen tentdakje afgeschermd.