De Reichstag, 1945 en
Nu.
Voorwoord
De komende pagina's nemen u mee op een wandelroute door
Berlijn en brengen u naar enkele markante plaatsten waar de
recente geschiedenis zich heeft afgespeeld die het verleden en
de toekomst van Duitsland en Europa hebben bepaald. Onderwijl
zijn we gewend geraakt aan het 'Vierde Rijk', maar zestig jaar
geleden werd er nog hard gevochten tegen een 'Eén Europa'
omdat dit 'Derde Rijk' op fascistische grondslag gebaseerd was
en bestuurd werd door een discutabele kliek onder leiding van
de dictator Adolf Hitler. Maar Berlijn was niet alleen de
Duitse staatszetel tijdens de Tweede Wereldoorlog, maar was
ook het centrum van de Koude Oorlog. Van begin jaren zestig
tot eind jaren tachtig, van de vorige eeuw, was het westelijke
stadsgedeelte geheel ommuurd en lag als een eiland in
Oost-Duitsland.
Een wandeling door Berlijn,...
(Klik op de kaart voor een vergroting)
(Google Earth)
De
Reichstag
De uitgestippelde voettocht begint bij de huidige
regeringzetel, de Reichstag. Na de val van 'De Muur' werd het
gebouw geheel gerestaureerd voor een bedrag van 350 miljoen
euro. Aan het einde van de Tweede Wereldoorlog was de grote
koepel verwoest, maar tegenwoordig is er wederom een koepel
aangebracht die men als bezoeker kan beklimmen. Wees er op
voorbereid dat er een lange wachttijd is. Het oorspronkelijke
gebouw, ontworpen door Paul Wallot, werd in 1894 voltooid en
als vergaderruimte gebruikt door het parlement.
Rook en vlammen slaan uit de Reichstag,
27 februari 1933
Het jaar 1933 wordt een cruciaal jaar voor Berlijn en de
Reichstag. In januari van dat jaar wordt de partijleider van
de Nationalsozialistische Deutsche Arbeiterspartei,
Adolf Hitler de nieuwe kanselier. Deze vraagt een maand later
om nieuwe verkiezingen omdat hij niet met de Centrale Partij
kan samenwerken. Op 27 februari ontstaat brand in het
Reichstag gebouw. Het vuur is in heel Berlijn te zien als de
koepel brandt. Göring, de Minister Binnenlandse Zaken van
Pruisen en Rijkscommissaris voor de Luchtvaart, is er snel bij
om de communisten te beschuldigen.
Een zwaar geketende Marinus van der
Lubbe tijdens de rechtzaak
Korte tijd later wordt de Nederlander Marinus van der Lubbe
opgepakt en in staat van beschuldiging gesteld als de
brandstichter. Ondanks dat van der Lubbe mentaal labiel is,
wordt hij een jaar later geëxecuteerd. Het bewijs was mager,
en iedereen schrijft de brand toe aan brandstichting door de
nazi's zelf. Maar het bied Hitler een excuus om zijn
tegenstanders op te pakken en in concentratiekampen op te
sluiten. De verkiezingen leveren slechts 44 procent van de
stemmen op, maar met de 8 % van de nationalistische DNVP is er
een meerderheid. De onbruikbare Reichstag wordt verruild voor
het Kroll Opera Huis om de nieuwe regering in onder te
brengen.
De Russische rode vlag
wappert over Eberstraße, oostelijk aan de
Reichstag.
Als de Russen in april 1945 Berlijn naderen is hun
uiteindelijke doel om de rode vlag te planten op het symbool
van Hitlers Duitsland, de Rijksdag. Iedere meter eist haar
slachtoffers, vooral aan Russische kant. Huis voor huis,
gebouw na gebouw moet worden veroverd. Op 28 april zet het
79ste Sovjetinfanterie de aanval in via de Moltke Brücke.
Moeizaam wordt dan eindelijk op 2 mei de Reichstag bereikt en
beklommen. Generaal Helmuth Weidling, commandant van Berlijn
geeft de stad en de resterende troepen over aan maarschalk
Georgi Zjoekov.
De Reichstag, Toen en Nu,...
in oude glorie hersteld
Aan de overzijde van de zuid-oosthoek van de Reichstag, aan
de Eberstraße, staat een hek waarop een aantal kruizen is
bevestigd die herinneren aan de vele vluchtpogingen die
dodelijk afliepen voor diegenen die oost-Berlijn wilden
ontvluchten.
Het hek met
de kruizen voor de vluchtelingen die het niet
haalden.
De laatste was Winfried Freudeberg, die met een ballon probeerde de oversteek te ondernemen.
De start was goed verlopen, maar eenmaal over 'De Muur', dreigde Freudeberg zijn
ballon terug geblazen te worden naar Oost-Berlijn. Hij zette een noodlandig in,
maar deze werd hem noodlottig en Freudeberg werd, hangende aan
een boom, op 8 maart 1989 gevonden in de wijk Zehlendorf.
Sowjetisches
Ehrenmal
Loop zuidwaarts, via de Eberstraße, richting de
Brandenburger Tor. Ga de hoek rond richting het westen de
Straße des 17 Juni op. Na ongeveer 200 meter aan de
rechterzijde komt u dan bij het monument Sowjetisches
Ehrenmal ter nagedachtenis aan de 300.000 gesneuvelde
Russen in de strijd om Berlijn in 1945.
Toen en nu,
het Sowjetisches Ehrenmal.
Het monument wordt geflankeerd door twee Russische T-34
tanks. Als u de trappen beklimt ziet u nog meer geschut. In
het midden wordt het monument gedomineerd door een pilaar
waarop een Rode Leger soldaat zijn open hand uitstrekt. De
ironie van het lot wilde dat dit monument van 1962 tot 1989 in
het westen van Berlijn lag, want zoals we op de volgende
pagina zullen zien liep de roemruchte Muur vlak langs de
Brandenburger Tor.
 
Rechts één
van de twee T-34 tanks.
Loop nu weer oostwaarts over de Straße des 17 Juni
naar de Brandenburger Tor.
'KLIK',... ...op het
onderstaand Russisch 152mm ML 20 kanon en u schiet naar de
volgende pagina om uw wandeltocht voort te zetten, naar de
Brandenburger Tor en het Holocaust
Monument.
|
