Een kunstwerk van Jeff Koons bij de Potsdamer
Platz
Ter ontspanning en zich te vergapen aan de snelle opbouw
van een modern Berlijn, kunt u nu eventueel naar de Potsdamer
Platz, een winkel-en cultuurcenter. Hiervoor loopt u in
zuidelijke richting (vanaf de Bunker van Hitler), hetzij via
de Gertud-Kolmar Straße of terug via de In Den Ministergärden
en dan de Eberstraße af naar het zuiden. Wilt u verder met wat
geschiedenis opdoen waar Berlijn vol van is, ga dan ook
zuidwaarts, maar sla op de Leipziger Straße links af naar het
oosten. Na een honderd meter deze straat in gewandeld te zijn,
ga dan rechtsaf de Wilhelmstraße in.
Een wandeling door Berlijn,...
(Klik op de kaart voor een vergroting)
(Google Earth)
Reichsluftfahrtministerium
Aan de rechterzijde van de Wilhelmstraße staat een enorm gebouw welke zich uitstrekt tot aan de volgende straat, de
Niederkirchnerstraße. Tegenwoordig huist hier het Bundesministeriums der Finanzen, maar voor en tijdens de Tweede
Wereldoorlog was dit het Reichsluftfahrtministerium.
Toen het Reichsluftfahrtministerium,... Nu het Bundesministeriums der Finanzen
Dat het voormalige Reichsluftfahrtministerium nog steeds bestaat, mag een klein wonder heten. Het overleefde,
ondanks de schade, de Tweede Wereldoorlog, en werd door de Russen in gebruik genomen om verschillende
Oost-Duitse ministeries in onder te brengen.
Het Reichsluftfahrtministerium
Het gebouw werd in 1936 in opdracht van de minister van Rijksluchtvaart, Hermann Göring, gebouwd
om het Reichsluftfahrtministerium in onder te brengen. Het werd ontworpen door Ernst Sagebiel
(ook de architect van het vliegveld Tempelhof), en binnen 18 maanden uit de grond gestampt.
Na de voltooiing nam Hermann Göring hier zijn intrek. In de omliggende
gebouwen werden de centrales van de Gestapo, de Reichssicherheitdienst en de SS gevestigd.
Met haar bijna zeven kilometer aan gangen en meer dan tweeduizend kamers was en is het één van de grootste
kantoren in Europa.
De inhuldiging met Ernst Sagebiel,
Hermann Göring, (onbekend) en Erhard Milch
Na de oorlog kon de weinige schade gerepareerd worden en op 7 oktober 1949
vond hier een bijeenkomst van de Deutsche Volksrat plaats. Deze benoemde zichzelf tot een parlement,
waarna deze vergadering de geschiedenis inging als de grondvesting van de DDR. De restanten welke herinnerden
opriepen aan het Nazi tijdperk, zoals het nationaal-socialistische reliëf verdween en ervoor in de plaats
kwamen mozaïeken van Max Lingner, welke het communistme verheerlijkten.
De mozaïeken van Max Lingner
Na de val van 'De Muur', gingen er stemmen op om het gebouw met haar gruwelijke verleden te slopen,
maar het staat er nog steeds en draagt nu de naam Detlev-Rohwedder-Haus, waarin het Bundesministeriums der Finanzen
is ondergebracht. Het waait altijd rond het enorme gebouw, en men voelt zich als mens erg nietig onder
de grote lange gevels. Aan de oostzijde van het gebouw is een monument te vinden voor Peter Fechter, één van de vele vluchtelingen
die over 'De Muur' trachtten te komen, maar daarbij omkwam. Het is een bezoek zeker waard, mede om
één van de belangrijkste kantoren van de SS te bezoeken waarin de tentoonstelling ‘Topografie des Terrors’
over de nazi-gruwelen is ingericht. Deze tentoonstelling begint aan een groot stuk bewaard gebleven 'Muur',
waaraan borden zijn opgehangen met teksten en foto's aangaande het verderfelijke Nazi systeem.
‘Topografie des Terrors’, een wandelroute langs
een deel van 'De Muur'
Na het bezoek aan het Detlev-Rohwedder-Haus, gaat u rechtsaf de Niederkirchnerstraße in. Na een dikke honderd
meter verder komt u bij één van de bekendste symbolen van de Koude Oorlog, Checkpoint Charlie.
- De
Muur -
In 1949 werd de Deutsche Demokratische Republiek (DDR)
opgericht. Aangezien de bevolking, onder het communistische
stelsel, zag dat de mensen in het westen het beter hadden,
besloten vele hun geluk daar te beproeven. Binnen vier jaar
vertrokken 1000 mensen per dag naar het westen. Op 17 juni
1953 kwamen arbeiders die aan de Stalinallee (nu de Karl Marx
Allee) werkten in opstand tegen de regering van Walter
Ulbricht omdat ze zich uitgebuit voelden ten opzichte van die
in het westen. Sovjet tanks rolden door Berlijn, er vielen
vele doden en er werden 4000 arrestatie verricht voor de rust
enigszins terugkeerde. Toch ging de leegloop van Oost-Berlijn
door, vooral de vlucht van de hoogopgeleiden baarde de
communisten zorgen. Tot 1961 waren er al 3 miljoen mensen van
Oost naar West Duitsland vertrokken, de meeste via Berlijn. Om
een eind te maken aan deze vlucht werd door de leider van de
Sovjet Unie, Nikita Chroestjev opdracht gegeven de grens te
sluiten vanaf 13 augustus 1961. Twee dagen later, 15 augustus,
werd begonnen met de bouw van 'De Muur'. Hele families werden
van de ene op de andere dag van elkaar gescheiden door een 165
km lange muur die rond het westen van Berlijn werd
opgetrokken.
Wanhopig zwaaien naar familie aan
de overkant,...
De hele westerse vrije wereld sprak er afschuw over uit, en
President Kennedy sprak zelfs de woorden uit dat ook hij een
Berlijner was, ommuurd maar met vrije gedachten. Velen
probeerden het vrije westen te bereiken. Springend over de
prikkeldraad versperring, rennend, zwemmend of kruipende. Er
werden tunnels gegraven (één van de redenen door de Stasi om
de oude bunkers van Berlijn te onderzoeken op oude verborgen
tunnels), en vliegtuigjes gebouwd. Voor buitenlanders was er
een kans om tussen west en oost Berlijn te reizen. Daarvoor
vervoegde men zich bij één van de drie geallieerde
grensposten. De bekendste was 'Checkpoint Charlie' aan de Friedrichstraße (de ander
twee waren 'Alpha' en 'Bravo').
Checkpoint
Charlie
Checkpoint Charlie 1961, de Koude
Oorlog
Een bezoeker mocht met speciale toestemming tot middernacht
in Oost-Berlijn blijven. Men verruilde 25 DM voor 25 Ostmarks
die bij terugkeer helaas niet inwisselbaar waren.
In oktober 1961 was het dieptepunt van de Koude Oorlog hier
te vinden toen Russische en Amerikaanse tanks tegen elkaar
stonden.
Op de achtergrond Russische tanks
dreigen tegen de Amerikaanse tanks
Checkpoint Charlie is nu één van de
belangrijkste toeristische attracties. Het is een kleurige
feestelijke kermis, overal proberen verkopers hun waar te
slijten. Heel veel bontmutsen, Russische uniformstukken,
Oost-Duitse helmen en 'medailles'. Een enorm bord (een kopie)
geeft aan dat men de Westerse sector hier binnenkomt dan wel
verlaat. Bij het markante wachthuisje staan nu acteurs een
Amerikaan en een Rus(sin) uit te beelden. Voor een paar Euro
mag u met hen op de foto (wat vooral Amerikaanse toeristen
zich laten welgevallen).
Checkpoint Charlie
tegenwoordig
Enkele meters verder is een drukbezocht en buitengewoon
interessant museum gevestigd, 'Haus am Checkpoint Charlie'.
Veel voorwerpen zijn hier te zien in relatie tot de Muur en
het ontsnappen naar het westen. Tevens is hier Café Adler te
vinden, een favoriete plaats voor journalisten en spionnen ten
tijde van de Koude Oorlog.
Maar de zwarte bladzijde zal altijd in dit gebied voelbaar blijven. Talloze
Oost-Duitsers haalden het niet om te vluchten naar naar het westen. Zeker 211 doden tussen
Oost-en West Duitsland en in Berlijn waren daar er 80 van die bij de Muur omkwamen (al is
er een lijst die van 171 doden spreekt alleen al bij de Muur,
maar daarvan zijn nog vele 'unbekannt').
Tijdens de viering van het 40 jarig bestaan, op 7 oktober
1989 van de DDR kreeg leider Erich Honecker van Mikail
Gorbatsjov, leider van de Sovjet Unie, te horen dat hij niet
meer kon rekenen op steun van het Russische leger om de orde
te handhaven. Op 17 oktober nam Honecker ontslag waarop zijn
vervanger Egon Krenz hervormingen beloofde. Op 4 november liep
Alexanderplatz vol met 800.000 protesterende demonstranten,
waarop op 9 november de beruchte Muur viel en de slagbomen
open gingen. Binnen 24 uur liepen 100.000 Oost-Berlijners door
het altijd zo verre westen van Berlijn.
Na 9 november 1989 trokken Oost-Duitse
Trabantjes massaal de grens over
En zo werd in 1989 niet alleen Berlijn, maar geheel
Duitsland wederom herenigd. Bonn werd in mei 1999 voor Berlijn
verruild als de regeringshoofdstad voor het herenigd
Duitsland. Binnen afzienbare tijd trok door een Europa een
nieuw fenomeen, de Trabant, een klein plasticen, zwarte rook
uithoestend, autootje met hun ogen uitkijkende voormalige
Oost-Berlijners als inzittenden.
'Houseball' in de
Mauerstraße
Vervolg uw route nu weer noordwaards de Mauerstraße
in. Aan rechterkant van deze straat komt u langs een opvallend
kunstwerk, een enorm op een appel gelijkend kunstwerk,
omvlochten door touwen zitten er meubelstukken tussen gepropt.
Dit is de 'Houseball', het bij elkaar gebonden huisraad van 'De
Vluchteling'.
Klik op onderstaande bord
en verlaat deze pagina om naar de volgende af te
reizen.
|