SPITFIRE LF.Mk IXb, MH434
Een echte diva,...

Ging het op de vorige pagina voornamelijk om de geschiedenis van 1943 tot eind jaren 70 van de vorige eeuw, op deze pagina gaat de Spitfire MH434 (G-ASJV) verder de jaren 80 in, tot aan hoe het nu is gesteld met MH434.

Op 14 april 1983 ging Spitfire MH434 over naar een nieuwe eigenaar. Tijdens een veiling door Christie's Duxford bracht Nalfire Aviation Ltd. het winnende bod uit op MH434, een record bedrag van £260.000 (toen zo'n 900.000 gulden, nu ongeveer 400.000 euro) voor een luchtwaardige Spitfire. Nalfire werd geleid door Raynham George 'Ray' Hanna, voormalig leider van de Red Arrows, het RAF demonstratie team, en toen al een legendarische piloot op Warbirds, zoals de Spitfire MH434 waarmee hij met regelmaat al had mogen vliegen van Sir Adrian Swire. Swire had Ray Hanna al leren kennen toen deze nog bij de RAF vloog, en het leek Swire de ideale piloot om demonstraties te laten doen met MH434. Op 21 januari 1970 was het zover, Ray Hanna vloog die dag voor het eerst met MH434. En nu hoefde hij geen toestemming meer aan iemand te vragen om te vliegen in een Spitfire, Hanna had er nu zelf één tot zijn beschikking, en de wereld zou het weten,...

Het kantoor van Spitfire MH434

Samen met zoon Mark, piloot bij de RAF, en dochter Sarah, had Ray Hanna in 1981 de Old Flying Machine Company opgericht, met als uitvalbasis Duxford Aerodrome. In 1985 werd de MH434 geheel gereviseerd en kreeg weer (nagemaakte) kanonnen terug in de vleugels. De OFMC werd een veelgevraagde firma om hun klassieke vliegtuigen te komen demonstreren tijdens luchtshows en dergelijke. Naast de Spitfire MH434 kon men tegen een CA-18 Mustang, P-40E Kittyhawk of een F4u-4 Corsair aanlopen bij de OFMC. In 1988 besloot Mark de RAF te verlaten en zich nu geheel aan de klassieke vliegerij te wijden. De OFMC werd ook met regelmaat gevraagd om vliegtuigen te leveren voor film en TV producties, waaronder Empire of the Sun (1987), Memphis Belle (1990), Tomorrow Never Dies (1997) en Saving Private Ryan (1998). Dat Ray Hanna een begaafd piloot was en exact wist wat hij deed demonstreerde hij met enige regelmaat door extreem laag de MH434 te laten vliegen.

Low on the deck,... The Hanna way!

In de tweede helft van de jaren tachtig van de vorige eeuw begon Holmes Associates met de productie van de tv-serie 'Piece of Cake' waar een budget van £5,000.000 (15,500.000 gulden) voor werd uitgetrokken. Het zou een zes delige serie worden waarin het zogenaamde 'Hornet' Squadron gevolgd werd in Frankrijk (oktober 1939) en later in Engeland (eindigend augustus 1940). De serie was gebasseerd op het boek 'Piece of Cake', uit 1983 geschreven door Derek Robinson. Ook al speelde de serie zich ook deels in Frankrijk af, alles zou worden gefilmd in Engeland. In het verhaal komen voornamelijk Hurricanes voor, maar ten tijde van deze productie waren die extreem schaars. Hierdoor werden er vijf luchtwaardige Spitfires aangetrokken en waren er drie luchtwaardige Hispano HA 1112 M1L 'Buchon' (Bf 109) om als tegenstander te fungeren. Er was een zesde Spitfire de Mk. VIII, MT719, maar dat ging op het laatste moment niet door, eigenaar Franco Actis zijn zoon was ernstig gewond geraakt bij een hangglider incident, en Franco wilde bij zijn zoon zijn. Naast de vijf luchtwaardige Spitfires waren er zes als replica's gebouwd, waarvan de meeste tijdens de opnames werden vernietigd (in het Bevrijdende Vleugels Museum te Best is een bewaarde 'Piece of Cake' replica te vinden).

Tweede in deze rij, de MH434 (G-ASJV) tijdens de opnames van 'Piece of Cake'
(Foto: Herbie Knott)

In de eerste aflevering zien we Spitfires met squadron codes op de romp, 'NS', wat volgens de boeken een Coastel Command squadron was dat nooit met Spitfires heeft gevlogen, maar wel met de Short Sunderland. Na de uitzending van de eerste aflevering spraken puristen er schande over. Maar in verdere afleveringen van de serie vlogen de Spitfires zonder codes op de romp. Nu zou men kunnen denken dat de puristen hun zin hadden gekregen, maar dat had een andere reden. Al snel tijdens het filmen kwam men erachter dat het snijden van vliegscènes problemen gaf voor de verdere afleveringen, dus besloten de producers de codes er af te laten (die sowieso al voor problemen zorgden omdat ze niet goed vast bleven zitten). MH434 vloog korte tijd met de letters 'NS-X'.

In de eerste aflevering van 'Piece of Cake' met code letters (MH434 is 'NS-X')
(Foto: Adrian M. Balch)

Waar iedereen, die de serie gezien heeft, nog steeds een herinnering aan heeft is dat er een Spitfire onder een brug door vloog. In het verhaal is een karakter, 'Moggy' Cattermole, een knurft van een vent, die het vooral gemunt heeft op 'Pip' Patterson en 'Dicky' Starr. Moggy haalt een stunt uit in Frankrijk door onder een brug door te vliegen en daagt vervolgens Patterson en Starr uit het zelfde 'te durven'. Starr zijn poging eindigd in zijn dood, en 'Moggy' kan er geen traan om laten,...
Voor deze stunt moest er heel wat ondernomen worden. Ten eerste, welke brug was geschikt om onder door te vliegen. Deze werd in Winston gevonden nabij het kasteel van Barnard. Ray Hanna zou de stunt ondernemen. Er zou aan beide kanten van de vleugels ongeveer vier meter ruimte zijn. De over-geconcentreerde Ray Hanna wilde tijdens het invliegen op de brug geen radio verkeer horen. Zoon Mark stond op de brug om eventueel instructies te geven. Voor iedere run-in liepen de camera's, want Hanna zou niet aangeven wanneer hij daadwerkelijk onder de brug zou duiken. Na een paar proef run-ins, stoof MH434 bij de derde poging onder de brug door. Mark Hanna verklaarde na afloop dat hij bijna flauw viel toen opeens de Spitfire lager zakte en groot op de brug aanstormde. Niet alleen het onder de brug doorvliegen zat in de serie, ook het proef vliegen richting de brug, zoals 'Moggy' ook deed voor hij het waagde. Tegenwoordig staat er bij de brug een kleine rode metalen spitfire als herinnering aan de gebeurtenis.

Ray Hanna jaagt MH434 onder de Winston brug door!

Ray Hanna vloog niet alleen de Spitfire, ook vloog hij een AT-6 Harvard met achterin de cameraman Simon Werry. In de serie wordt verder ook gebruik gemaakt van beelden uit de speelfilm 'The Battle of Britain' uit 1969. 'Piece of Cake' werd in oktober en november 1988 in Engeland uitgezonden en werd met gemengde reacties ontvangen, mede door de getoonde veel gemaakte tactische fouten en het weinig heldhaftige gedrag van de vliegeniers. In de eerste aflevering is het gelijk al mis, als per abuis een Britse Blenheim neergeschoten wordt omdat de piloot dacht met een Duitse bommenwerper te maken te hebben. Verder kwam aan het licht dat de tactiek van RAF Fighter Command totaal niet werkte. Veel Spitfires gingen verloren vaak zonder een overwinning behaald te hebben, of dat door spanning en stress een piloot er 'laf' tussen uit kneep. Ook werden er vraagtekens gezet bij het aantal overwinningen die de piloten zouden maken. De piloten bleken ook slecht getrained in het raak schieten,...

...'KOM OP JONGENS,... PIECE OF CAKE KOMT OP TV,..!'

Wat ook pijnlijk duidelijk werd in 'Piece of Cake', was het klasseverschil van de heren tussen het 'gewone' volk. Ook het idee dat het een 'sporting gentleman's' oorlog in de lucht zou worden bleek niet op te gaan. Toen 'Moggy' zijn Spitfire moest verlaten per parachute, en zijn toestel neerstortte in een stad waarbij vier burgers omkwamen, reageerde 'Moggy' zonder emotie daarop. Er was dus veel ellende te zien in de serie en ondanks dat de serie stopte in augustus 1940 en de 'Battle of Britain' gewonnen was door de RAF, liet de serie over zijn geheel niet echt een feestelijk gevoel achter. De RAF sprak zich uit tegen de serie dat ze de geschiedenis zoals in de serie uitgebeeld, de RAF zich daar niet in kon vinden. 'Piece of Cake' is dan ook nooit herhaald op tv. Hoe het ook zij,... In 'Piece of Cake' zaten beslist mooie vliegscènes en was de grootste productie waar Old Flying Machine Company aan mee had gewerkt en één waarbij MH434 een opvallende rol had gehad door onder een brug door te vliegen.

Spitfire MH434 in tijdelijke Belgische markeringen in 1991

Na het filmen van 'Piece of Cake' ging het voor de Old Flying Machine Company weer verder in het airshow circuit. Bij de OFMC was Mark Hanna de leidende figuur, hij was de organisator van de compagnie. Was Mark de voorvarende ondernemer, dan was vader Ray de bescheidenheid zelf. Was de Spitfire MH434 het toestel waar OFMC wellicht het bekendst om was, gedurende de jaren kwamen er steeds meer vliegtuigen bij de compagnie. Na de dood van Nick Grace (auto ongeluk), eigenaar van onder meer Spitfire Mk IX, ML407, nam de OFMC Grace zijn Hispano HA 1112 M1L 'Buchon' (G-BOML) over in december 1988, een toestel dat ook had mee gedaan aan 'Piece of Cake'. In 1993 maakte de 'Buchon' een buiklanding en werd tot 1997 gestald tot het weer luchtwaardig was.
Tijdens een luchtshow op Duxford kwam collega, en zeer goede vriend van de Hanna's, Michael Bryan 'Hoof' Proudfoot om het leven toen hij met de P-38 Lightning neerstortte op de grasstrip van Duxford. Het toestel behoorde niet tot de inventaris van de OFMC, maar was eigendom van Stephen Grey's The Fighter Collection.

Ray Hanna (rechts) en zoon Mark inspecteren de motor van HM434,...

Er was met de dood van Proudfoot een gat geslagen in de Warbird wereld,... en het zou niet de laatste zijn. Op 25 september 1999 toen Mark Hanna met de 'Buchon', G-BOML aanwezig zou zijn bij een luchtshow op het vliegveld van Sabadell, bij Barcelona, ging het gruwelijk mis tijdens de landing. Het toestel smakte tegen de grond waarop brand ontstond. Een dag later, op 26 september 1999 overleed Mark aan zijn verwondingen (40 jaar).
Op 16 oktober 2005 vloog Ray Hanna voor de laatste keer in Spitfire MH434 tijdens de Duxford Autumn Airshow. 6 weken later later overleed Squadron Leader Raynham George Hanna AFC*, hij stierf een natuurlijke dood op 1 december 2005, op 77 jarige leeftijd. Hij ligt naast zijn zoon Mark begraven bij St Mary's Church, in het dorp Parham's Vicarage, Suffolk. Tijdens de begravenis brachten de Red Arrows een saluut.

Low on the deck,... The Hanna way!
In 1998 tijdens de Goodwood Revival Racing Car Festival

Na het overlijden van de motor achter de Old Flying Machine Company zou men kunnen denken dat wellicht de compagnie wel eens zou kunnen verdwijnen, maar het bestaat nog steeds (2020), en is onder managment van Laura Bonhomme. In 2018, tijdens de Goodwood Revival, ontving OFMC de Freddie March Spirit of Aviation voor hun Spitfire MH434. De Spitfire die altijd is blijven vliegen zodra het de fabriek had verlaten. Het is geen statisch museum exemplaar geweest dat weer luchtwaardig is gemaakt, ze is altijd luchtwaardig geweest (buiten de grote revisie beurten om natuurlijk). En zo blijft Spitfire Mk IXb, MH434 de basis voor OFMC, en het ziet er naar uit dat het toestel voorlopig op Duxford blijft, en vandaar uitvliegt naar luchtshows en andere evenmenten waar één van de beroemdste Spitfires gewenst is,...

De volgende bronnen zijn ondermeer geraadpleegd:
'Dutch Spitfires' Part 1, Harry van der Meer
’Nederlandse Spitfires' In cijfers en Letters, Harry van der Meer
’Spitfire, Flying Legend' John Dibbs en Tony Holmes
Aeroplane Magazine, november 2018
https://www.old-flying-machine-company.co.uk
https://vintageaviationecho.com
https://www.telegraph.co.uk

KLIK HIERONDER OP SPITFIRE MK IXB, MH434
en keer terug naar de homepage van de Spitfire,...