Het is even na middernacht op 25 september, 1942, als Lancaster R5724 (QR-F) van het 61 Squadron de Deense grens passeert nadat ze in de Baltische zee haar mijnen heeft gedropt. Om 21.00 uur de vorige avond waren ze vertrokken vanaf RAF Syerston met Flight Sergeant Paul Campbell als gezagvoerder, die zijn 24ste missie zou vliegen, deze maal een 'Gardening' sortie. De 'vegetables' werden op de afgesproken plaats afgeworpen.

Op 1800 meter hoogte vliegen ze over de Deense stad Viborg als twee granaten van luchtafweer in de R5724 slaan. De eerste granaat raakt de achterzijde van het bommenruim en veroorzaakt een brand die lichtkogels tot ontbranding brengen. De tweede knalt bijna gelijktijdig in de neus van de Lancaster waarop verscheidene ruiten uit de cockpit vliegen, behalve de voorruiten. De bommenrichter, sergeant Bunclark wordt naar achteren geslagen tot voorbij piloot Campbell, de tweede piloot, sergeant Gunnell, vliegt over de vloer richting de navigator sergeant Corbett. Beide piloten, de bommenrichter, de navigator en de marconist sergeant Coakley lopen brandwonden aan het gezicht op.

Met de Lancaster geheel gevuld met een verstikkende rook, en een bulderende wind door romp probeert de piloot haar in bedwang te houden. Twee Duitse jagers duiken op haar neer en vuren uit kanonnen en machinegeweren. Kanonvuur treft de achterste geschutskoepel en verwond sergeant Thompson, ook de koepel op de romp wordt getroffen, waarop sergeant Sydney Smith door exploderende munitie brandwonden oploopt. Het toestel raakt overtrokken en valt 600 meter naar beneden voor piloot Campbell haar weer in zijn macht krijgt en in een wolk weet te duiken. In de romp is de brand aan het uitbreiden en meer munitie explodeert door de hitte. De staartschutter Thompson heeft zijn been gebroken en kan niet uit zijn koepel komen. Smith komt uit de rugkoepel en slaat met zijn vliegeniersjas in de vlammen om deze te doven, hij wordt zo wanhopig dat hij op een gegeven moment zelfs zijn hele lichaam in de strijd rolt over het vuur. Hij krijgt hulp van bommenrichter Bunclark en navigator Corbett waarop Smith ruimte krijgt om zich naar achteren te banen en de staartschutter te bevrijden.

Er wordt nog een laatste brandblusser gevonden die het ergste vuur onder controle krijgt, al blijft de brand smeulen voor de rest van de vlucht. De gebroken cockpit en neus jaagt een bulderende storm door de romp die alle navigatiekaarten en logboeken uit de Lancaster blaast. Marconist Coakley roept gelijk de basis op en zend een SOS uit. Vanaf de basis krijgt hij coördinaten die de piloot de Noordzee moeten over begeleiden. Tweede piloot Gunnell bedient de brandstoftoevoer en de motoren en neemt dan de volgende twee uren de besturing over van de verkleumde Campbell. Deze neemt voor de landing zijn positie weer in, ook omdat Gunnell uitgeput is. Zoeklichten van Wittering is een welkom waar de bemanning op zat te wachten. Maar waar ze niet op zitten te wachten is de constatering dat het hydraulische systeem niet meer werkt, het landingsgestel blijft ingetrokken en een buiklanding is de enige optie nu er door de brand ook geen parachutes zijn gespaard om de bemanning te laten springen. Als de landing wordt ingezet ontfermt Sydney Smith zich over de staartschutter door hem met zijn lichaam te beschermen, ondanks zijn eigen verwondingen. Campbell maakt een perfecte landing.

De volgende dag blijkt pas de werkelijke schade. Bij daglicht is iedereen verbaast dat deze Lancaster terug is gekeerd. Binnen enkele dagen wordt aan alle zeven bemanningsleden de Distinguished Flying Medal (DFM) toe gekend. Alle mensen aan de top van Bomber Command waren vol lof over de bemanning en met name Smith. Niet lang na deze gebeurtenis werd een nieuwe medaille ingevoerd, de Gallantry Medal, als deze beschikbaar was geweest ten tijde van het voorval met de R5724, dan was de bemanning hiervoor in aanmerking gekomen. De Gallantry Medal is op het Victoria Cross na de belangrijkste medaille voor betoonde moed.

Op 24 november 1942 wordt het DFM uitgereikt aan Sydney Smith, helaas zijn Campbell, Bunclark, Coakley en Corbett niet op Buckingham Palace, zij zijn vijf dagen eerder omgekomen na een crash in Devon. Sydney Smith zal omkomen tijdens een missie naar Hannover op 8 oktober, 1943. Drie dagen later komt ook zijn broer om tijdens de bestorming van Monte Cassino in Italië.

De kracht van de Lancaster wordt geïllustreerd door het steeds weer verder opvoeren van de bommenlast. In de nacht van 10 op 11 april, 1942 wordt voor het eerst een bom van 4000 kg afgeworpen, een 6000 kg zware Tallboy wordt gedropt op 16 september, 1943 en de eerste 10.000 kg zware Grand Slam wordt op 14 maart, 1945 gelost.

De Grand Slam was een zwaardere uitvoering van de Tallboy en stond officieel geregistreerd als de ‘Bomb, MC (Medium Capacity) 22,000lb’. Net als bij de Tallboy, nadat het hete gesmolten Torpex in de gietmal was gegoten, moest het vervolgens een maand afkoelen en verharden. Om gewicht te besparen in de Lancaster B1 Specials, om de 10 ton zware bom te kunnen tillen, werd de rugkoepel verwijderd en ook de neuskoepel werd weggehaald. Tevens waren de bomdeuren verwijderd omdat de grote bom alle ruimte nodig had onder de Lancaster. De eerste testdrop met een Grand Slam was in de ochtend van de 13de maart 1945. De inslag had een krater van 40 meter in doorsnede en 21 meter diep. Diezelfde middag stegen 19 Lancasters van het 617 Squadron op van Woodhall Spa, waaronder twee Lancaster B1 Specials, elk met een Grand Slam. Deze toestellen werden gevlogen door de C.O., Group Captain 'Johnny' Fauquier, en Squadron Leader Charles 'Jock' Calder. Het doel was het Bielefeld spoorweg viaduct in Duitsland. Deze belangrijke route voor het aanleveren van Duitse versterkingen naar het front moest uitgeschakeld worden. Maar vanwege zware bewolking over het doelwit, keerden alle bommenwerpers terug naar Engeland. Fauquier en Calder weken uit naar Carnaby, nabij Bridlington, Yorkshire, omdat de landingsbaan daar vijf maal breder was en een lengte had van 2750 meter.

De volgende dag, 14 maart, werd een nieuwe missie gepland. Terwijl de Lancasters met de Grand Slam zich opmaakten voor vertrek, bleek de B1 Special van Group Captain Fauquier een storing te hebben. Fauquier realiseerde hoe belangrijk deze eerste misie met een Grand Slam was, klom uit zijn toestel om de Lancaster van Squadron Leader Calder op te eisen. Maar deze was Fauquier voor, zogenaamd niet 'begrijpende wat zijn Group Captain wilde,...', taxiede en gaf vol gas en steeg op met Lancaster PD112. Calder formeerde met veertien andere Lancasters die Tallboys aan boord hadden. Vanwege de daglicht aanval was er een escorte van P-51 Mustang jagers. Een Mosquito van 627 Squadron zou filmopnames maken van de aanval.

De bommenwerpers vlogen op een hoogte van 3500 meter hoogte, niet ideaal, maar de bewolking dwong hen zo laag te vliegen. Om 16.30 uur de Grand Slam was losgelaten. Naast een dozijn Tallboys op het doel, was de Grand Slam die de grootste schade aanrichtte. Nadat Calder zijn bom losliet, wipte de Lancaster 150 meter omhoog door het plotselinge verlies aan gewicht. De Grandslam sloeg verticaal met een snelheid tegen de geluidsbarrière tegen de grond op ongeveer 25 meter van het viaduct. Met een elf seconden vertraging explodeerde de bom wat een krater sloeg van 30 meter doosnede. Maar het ging om de schokgolf, waarmee de term 'Earthquake Bomb' gerechtvaardigd was, de klap ondermijnde de fundering van het viaduct waarna het middenstuk in elkaar zakte. Wat 3500 ton aan eerder afgeworpen bommen niet hadden bereikt, was uitgevoerd met één Grand Slam. Het viaduct kon voor het einde van de oorlog niet meer hersteld worden.
Voor het einde van de oorlog zouden in totaal 41 Grand Slams afgeworpen worden.