VANUIT DE HAND
het anti-tank geschut wordt
draagbaar
Toch zou de terugstootloze vuurmond het bekendst worden als het anti-tankwapen
dat vanaf de schouder (Bazooka type) of door ondersteuning van de arm (Panzerfaust type) afgevuurd kon worden.
De Duitse infanterie bezat aan het begin van de Tweede Wereldoorlog als anti-tank wapen
de 3,7cm PAK 35/36 (Panzer Abwehr Kanone). Het voldeed uitstekend tijdens de Poolse veltocht
van 1939, maar in de campagne van 1940, in Frankrijk, bleek dat het wapen al te licht was.
Een 3,7cm PAK 36 wordt wel erg beweegbaar ingezet
Op 21 mei, nabij Arras, liepen de Duitse troepen tegen de Mathilda tanks van de British
Expeditionary Force (BEF) op. De 1st Tank Brigade van de 1st Armoured Divison viel de Duitse
7de Panzer Division van generaal Erwin Rommel aan. De defensieve Duitse anti-tankkanonnen 3,7cm PAK
konden niet doordringen
in het Britse pantser. De aanval van de Britten werd uiteindelijk afgeslagen door de inzet
van veldartillerie en 88m Flak kanonnen.
Deze Britse Matilda was prooi van een
88mm Flak.
Moderne oorlogvoering vroeg om specifiek anti-tank geschut
Tijdens Operatie Barbarossa, de veldtocht tegen
Rusland in 1941, werd evenwel de 3,7cm, aangevuld met enkele 5cm PAK 38, weer als standaard
anti-tank wapen ingezet. Met de komst van de Russische T-34 tanks waren de standaard anti-tank
wapens van de infanterie volkomen ontoereikend geworden en konden deze tanks alleen gestopt
worden door 88mm kanonnen. Zoals in het voorwoordje al aangehaald, was de 88mm Flak een geducht
wapen, maar een log wapen dat tijd vergde opgesteld te worden en afgebroken. Tijdens een snel
terug trekken moest vaak dit geweldige wapen achter gelaten worden.
Het Pzb 39 anti-tank geweer
Er was behoefte aan een goed anti-tank wapen tegen de snel bewegende Geallieerde tanks.
De Duitse infanterie had aan het begin van de oorlog de beschikking over anti-tank geweren.
In 1938 was daarvoor de 7,92mm Pzb 38 Panzerbüchse ontwikkeld. Een andere variant, de Pzb
39 schoot een 13mm projectiel af dat met een hoge aanvangsnelheid pantser doorborend was.
Nagenoeg ieder leger had soortgelijkende wapens die alleen zeer dun pantser konden doorboren
en eigenlijk een nutteloos wapen bleek hoe verder de oorlog zich uitbreidde. De Geallieerden
werkten aan anti-tank wapens die een geheel nieuwe uitschakeling van pantservoertuigen zou
inluiden. Het van nabij afschieten van een holle lading. De Amerikanen ontwikkelden de Rocket Launcher M1A1
(raketwerper M1A1), de Bazooka. De naam was afgeleid naar een scherts muziekinstrument, een oude gaspijp, gemaakt
door de Amerikaan Bob Burns.
Een Bazooka op de schouder van een schutter
Achter in een holle buis, van 1.37 cm lang, werd een M6 raket aangebracht
die elektrisch ontstoken werd. Met het kaliber 2,36 inch (60mm) had het een directe pantser
doorboring van 119mm. Achter in een holle buis werd een raket aangebracht
die elektrisch ontstoken werd. De Bazooka werd voor het eerst geleverd aan Rusland onder de Lend-Lease
overeenkomsten en aan de Amerikaanse troepen in Tunesië, in 1942.
Generaal Eisenhower was geschokt dat dit dit nieuwe wapen zonder enige instructies bij de eenheden werd ondergberacht.
Er werd dan ook geen enkele tank mee uitgeschakeld. Verdere verspreiding van de Bazooka werd opgeschort
tot mei 1943.
De M6 bleek een zeer onbetrouwbare raket, soms bleven ze steken tijdens afvuren, of
explodeerden voortijdig. De raket werd verbeterd en kreeg de aanduiding M6A1. Gedurende de
produktie werden de modellen aangepast en verbeterd. Ook de raket werd steeds beter. Waren de
M6 en de M6A1 voozien van een punt, de M6A3 had een meer rondere kop. Hierdoor was ook onder een scherpe hoek
een betere pentratie gegarandeerd tot een dikte van 89 to 102mm. Ook de staartvin kreeg een ronde
ring voor betere vluchteigenschappen.
Boven een M6A1 raket, daaronder een M6A3C raket
Generaal George Patton zag de beperkingen van de Bazooka. De storingsgevoeligheid was hoog, en
om er mee op tanks te jagen was een hachelijke onderneming. Patton raadde dan ook aan om alleen
als laatste redmiddel, voor de infanterie onder de voet werd gelopen, de oprukkende tank te stoppen met
de Bazooka. Het meest effectief was het wapen vanaf 30 meter, wat inhield dat de schutter vaak
zich helemaal bloot moest geven aan de vijand. De Bazooka was een dodelijk wapen, niet alleen
voor de vijand, maar ook voor de schutter. Het stond dan ook bekend als 'Medal of Honor work'.
Bij naoorlogse modellen
werd het kaliber vergroot naar 3,5 inch. en kreeg de naam M20 'Super-Bazooka'. De 3,5 inch Bazooka kon onder
een hoek van 30° een pantsering van 90mm doorboren.
Een Bazooka schutter bekijkt het
resultaat, een uitgeschakelde Duitse Hetzer
De Britten kwamen met een andere voortstuwing om hun holle lading af te
schieten. Deze ontwikkelden de PIAT (Projector Infantry Anti Tank) dat door middel van een
sterke veer het projectiel afschoot. Het was een lastig te spannen wapen (leek eigenlijk het
meest op de middeleeuwse kruisboog), maar had als voordeel dat er geen veilige zone achter
het wapen nodig was, zoals bij de Bazooka. Nadeel was de zware terugstoot. Daarom valt
de PIAT ook verdere buiten dit verhaal over de terugstootloze vuurmond.
De Projector Infantry Anti Tank, de PIAT
Buitgemaakte Bazooka’s en PIAT’s werden door de Duitse
Heereswaffenamt getest. Deze prefereerden de kracht van de PIAT, maar vonden het wapen te
zwaar, maar kon daarentegen wel door één man bediend worden. Onderzoek wees uit dat het beter
was een eigen wapen te ontwikkelen dat op beide was geïnspireerd. Tijdens de campagne in Tunesië hadden de
Duitsers verschillende Bazooka's buitgemaakt op de Amerikaanse troepen die niet wisten wat voor 'dingen' het waren,
evenals een aantal buitgemaakt op de Russen.
Een Panzerschreck wordt aangelegd
En zo kon het gebeuren dat
er een op een Bazooka gelijkende raketwerper werd ontwikkeld, de RP 43
(Raketenpanzerbüsche 43) 'Ofenrohr'. Met een kaliber van 88mm zag het vanaf 1943 actie op alle fronten,
net als de opvolger de RP 54. Nadeel bleef dat twee man nodig waren om de 'Ofenrohr'
(misschien beter bekend onder de naam Panzerschreck)
te bedienen en de achterwaartse steekvlam vroeg om een veilige zone. Buitgemaakte Duitse versies
bleken superieur aan de Amerikaanse, en Amerikanen schoten het liefst met de Panzerschreck
op de Duitse tanks dan met de Bazooka.
Van de Panzerschreck was er ook een versie op wielen,
de zogenaamde Raketenwerfer 43 'Püppchen', dat dezelfde 88mm raket afschoot.
Een door de Amerikanen buitgemaakte Püppchen
Hieronder een bewaard exemplaar in de 'Bastogne Barracks'
Dr. Heinrich Langweiler van de firma Hugo Schneider AG te Leipzig hoorde van
de grote verliezen aan het Russische front onder de Duitse infanterie vanwege de niet
te stoppen T-34 tanks. Hij bouwde enkele prototypen van een kleine granaat (voorzien van holle lading) aan
het uiteinde van een korte schietbuis. Er was geen richtmiddel en het diende
uit de vrije hand afgeschoten te worden vanaf zeer korte afstand tot het doel. In
december kwam Langweiler met een tweede versie, de Panzerfaust 30 (klein). De schietbuis
diende onder de oksel gestoken te worden onder een kleine hoek omhoog. De effectieve
dracht was ongeveer 30 meter tot het vijandelijke doelwit. De aanvangsnelheid van de
holle lading was 30 meter per seconde. Het kon een pantser van 140mm doorboren bij
een trefhoek van 30°.
De Panzerfaust 30 (klein)
De Panzerfaust 30 (grosz) bezat een projectielkaliber van 15cm
(tegen de 10,5cm van de ‘klein’) en had onder de zelfde trefhoek als bovenstaand een
pantserdoorborend vermogen van 200 tot 280mm. Proefnemingen in maart 1943 leidden tot
3000 van elk type als productieorder om deze aan het oostfront in te zetten. In oktober
begon de massaproductie om 100.000 Panzerfaust 30 (klein) en 200.000 30 (grosz)
afgeleverd per maand te krijgen (wat pas in april 1944 lukte).
De Panzerfaust 30 (grosz) gereed
voor gebruik
Langweiler ontwikkelde verder de Panzerfaust 60 die een aanvangsnelheid had van
45 meter per seconde en een verbeterd afvuur mechanisme had dat een stuk veiliger
bleek. De productie van dit wapen ging ten nadele van de Panzerfaust 30 (klein).
In september 1944 kwam Langweiler met de Panzerfaust 100 die een in twee delen gescheiden
delen ondergebrachte voorstuwing had. Door dit te doen was, zonder noemenswaardige
drukverhoging in de schietbuis, een aanvangsnelheid van 60 meter per seconde haalbaar.
Productie van de Panzerfaust 100 begon in november 1944.
Wachten tot de vijand dicht genoeg is genaderd,...
stalen zenuwen waren nodig voor de Panzerfaust schutter
In januari 1945 werd de Panzerfaust 150 geïntroduceerd die een aanvangsnelheid had
van 82 meter per seconde. In april 1945 waren er 100.000 geproduceerd van dit type dat
waarschijnlijk niet meer gebruikt is door reguliere troepen. Bij de Panzerfaust 150 was
een schaalverdeling op het vizier aangebracht dat een verdeling had in 50, 100, 150 en
200 meter. Om het wapen te richten werd het vizier omhoog geklapt en werd de korrel op
het projectiel in één lijn gebracht met het doel. Was bij vorige modellen na afvuren de
buis een weggooi wapen, bij de 150 was een herladen mogelijk door de buis van 5 tot 10
slaghoedjes te voorzien. Verder was de holle lading met bijna tweemaal zoveel springstof
terug gebracht. De lading van het 10,5mm projectiel bestond bij de 150 uit 862 gram
Cycloniet/TNT in de verhouding 50/50.
De, latere, Panzerfaust 150 met holle lading
(de vier staartvinnen gingen pas open na het schot)
De holle lading is een gewicht en kostenbesparende oplossing voor een anti-tank wapen.
Op de eigenlijke springlading is een holle kegel- of bolvormige ruimte aangebracht. Als
het projectiel tegen een pantser kletste fungeerde de kegel als een soort van brandglas
door haar explosieve lading op één punt te concentreren. Door de kegel te bekleden met een
zacht metaal werd de uitwerking vergroot. Als de springlading een gat geboord had in het
pantser spoten de metaaldelen het voertuig binnen haar vernietigende werk doende op de bemanning.
Hieronder; een huisvrouw krijgt instructie in het
gebruik van de Panzerfaust
DE VERSCHILLEN IN ANTI-TANK RAKETWERPERS
GEBRUIKT IN DE TWEEDE WERELDOORLOG
RAKETWERPERS |
PIAT |
M1 BAZOOKA |
PANZERSCHRECK |
PANZERFAUST 60 |
GEWICHT |
16 kg |
6 kg |
11 kg |
6,5 kg |
KALIBER |
-- |
60mm |
88mm |
100mm |
DRACHT |
115 meter |
160 meter |
180 meter |
75 meter |
DOORDRINGBAARHEID |
75mm |
119mm |
150-180mm |
200mm |
PRECISIE |
57% |
50% |
-- |
75-80% |
Op de volgende pagina aandacht de naoorlogse Carl Gustav en een persoonlijk verhaal
aangaande deze terugstootloze vuurmond
Klik op 'mij', hieronder
en u schiet er zo naar toe!
|