SPITFIRES IN NEDERLAND
EN HUN ACHTERGROND

LF.Mk IXc, MK959

Spitfire LF Mk IXc MK959 werd gebouwd bij Vickers in de Castle Bromwich fabriek. Via 39MU (Maintenance Unit) werd ze op 15 april 1944 in dienst genomen bij het 302 Squadron. Op 15 juni, 9 dagen na D-Day, werd ze onderdeel van het 329 Squadron (met de code 5A-K). Op 17 juni vloog ze een patrouille in handen van Sous-Capitan Y. Kerguelen, in 'Yellow section', een twee uur durende missie naar Bayeux.

2005, MK959 luchtwaardig over Texas in de kleuren van 329 Squadron

Op 30 augustus 1944 veranderde ze wederom van squadron, nu bij het 165ste met registratie; SK-M. Met dit squadron werden patrouilles over de stranden gevlogen, 'Ramrod' missies (bommenwerpers escorteren), 'Rhubarb' missies (aanvallen van low level opertunity targets), duikbommissies en dekking voor de scheepvaart. Op 17 september 1944, tijdens Operation Market-Garden, vloog ze twee missies. Op 28 december van dat zelfde jaar vloog ze haar laatste operationele oorlogsmissie. Na opgeknapt te zijn van wat schade werd ze opgeslagen.

De ferry piloot van MK959, Fl.Off. S.K. Aertsen maakte in de oorlog een buiklanding
(Hier staat Aertsen naast het slachtoffer, Spitfire Mk XVI, TD117, 3W-G)

Op 25 september 1946 werd ze verkocht aan Nederland. Fl.Off. S.K. Aertsen vloog haar op 26 september van Pershore naar Twente waar ze in dienst werd gesteld bij de Jachtvliegschool (JVS) als lestoestel voor aankomende Spitfire piloten. In de zomer van 1947 kreeg ze het witte 'rugnummer' 'H-15' waar ze een paar jaar mee vloog. Op 16 maart 1950 kwam ze terug van Fokker die haar hadden ontdaan van alle camouflageverf, waarna een roestremmende zilverkleurige standaard verf was aangebracht en was ze voorzien van een zwarte codering, 'H-15'.

MK959, H-15 bij Fokker op Schiphol (1950) in onderhoud.

In 1951 werd ze onderdeel van 322 Squadron (als 3W-15) dat vanaf 31 augustus ging opereren vanaf haar nieuwe basis, Soesterberg. Met de komst van de Gloster Meteor werd MK959 alleen nog door de 'weekend' piloten gevolgen. In september 1953 was het dan echt over voor de Spitfires. MK959 ging als 'decoy' naar het vliegveld van Eindhoven. In 1955 werd ze daar weggehaald om als trophy te gaan dienen voor 315 Squadron. Het RAF 14 Squadron, dat buren waren van het 315, vroeg haar later te leen voor ceremonies en als presentatie toestel. Dit werd afgesproken voor een jaar, maar MK959 kwam niet terug. Op een vroege morgen werd een kraan gepositioneerd bij het hek van de Britten, enkele heren duwden de Spitfire er naar toe waar ze werd voorzien van draagbanden. Terwijl ze omhoog ging, kwam de basiscommandant aangesneld en deze gaf opdracht dat MK959 weer werd terug gezet op haar plek.

MK959 stond enige tijd in de buurt van de verkeerstoren van Eindhoven

Het zou nog tot 4 oktober 1961 duren voor MK959 zou terugkeren als 'geschenk' van 14 Squadron. Met de codering 'H-15' kreeg ze een plekje naast de verkeerstoren van Eindhoven. Nadat ze op een paal was gezet voor de officiersmess, werd MK959 op 16 januari 1964 officieel onthuld als monument. Ze was nu opgeschilderd als MJ289 met de code 'VL-V' (de oude oorlogscode die het Nederlandse 167 Squadron in RAF dienst droeg).

MK959, H-15 is aangetast door weer en wind,...
(foto; Erik Frikke)

Er waren zoveel jaren gepasseerd dat niemand meer wist wat het juiste serienummer was geweest. Men ging er vanuit dat het MJ289 was, een toestel waarvan men geloofde dat het tijdens de oorlog nabij Arnhem was neergestort en na de oorlog verplaatst naar Eindhoven. Maar de echte MJ289 was niet neergestort bij Arnhem, maar in het Midden-Oosten en was afgeschreven. De verwarring werd ingegeven omdat de registratie MJ289 op de afdekdop zat van de brandstoftank, ooit waarschijnlijk, als reserveonderdeel geplaatst door een MU.

MK959 in 1981 tijdens een onderhoudsbeurt
(foto; Harry van der Meer)

In 1971 kreeg Harry van der Meer toestemming om onderzoek te doen naar de serienummers van de Eindhoven Spitfire. Op 31 augustus kwam ze van haar paal voor een onderhoudsbeurt en kon Harry het nummer binnen 15 minuten vinden en het bevestigde zijn vermoeden, het was echt MK959. Het toestel keerde op 24 oktober op haar paal terug als 'H-15'. In 1981 werd ze weer van haar paal gehaald voor onderhoud en werd geconstateerd dat ze er niet best aan toe was. Ze werd zo goed en zo kwaad als het ging weer opgeknapt om weer op de paal te worden gezet.

MK959 rond de periode van de eerste vlucht na restauratie in 2004
(foto: Rich Faust)

Maar op 22 november 1991 kwam ze voorgoed van haar paal om een nieuwe toekomst aan te vangen. De originele MK959 werd in Eindhoven op die dag vervangen voor een replica van kunststof. De MK959 werd verscheept naar Amerika en liefdevol gerestaureerd tot een vliegend monument voor eigenaar Raybourne Thompson in Houston, Texas, met de Amerikaanse registratie N959RT. Op 16 februari 2004 maakte MK959 haar eerste vlucht na de restauratie in handen van Eliot Cross. Vanaf 2005 is ze gehuld in de oorspronkelijke kleuren van 329 squadron, wederom als 5A-K en prominent met MK959 op het kielvlak.

Na het sluiten van het The Texas Flying Legends Museum besloot de eigenaar MK959 uit te lenen en onder te brengen in het North Dakota Territory Air Museum in Minot, North Dakota. Hier staat de MK959 ook bekend als the 'Half Stork', naar de afbeelding op de romp.


LF.Mk IXc, MH415

In het januari 2022 kwam het bericht dat Spitfire Mk IXc, MH415, G-AVDJ te koop kwam (zie foto hieronder). In de beschrijving op de website van https://www.theaircraftsales.com werd onder andere aangegeven dat 95% van deze Spitfire origineel was. Ook deze Spitfire heeft ooit in Nederlandse dienst gevlogen.

(Foto: Claire Hartley, https://www.theaircraftsales.com)

Oorspronkelijk was MH415 bedoeld om als Mk V gebouwd te worden, maar werd met componenten van de Mk V, Mk IX en Mk XVI als een Mk IXc opgebouwd, en liep in de zomer van 1943 bij Castle Bromwich van de productielijn als CBAF 5542. Op 13 augustus 1943 werd MH415 afgeleverd bij het No.129 (Mysore) Squadron op RAF Hornchurch. Met de codeletters ‘DV-G’, vloog MH415 als het persoonlijke toestel van Sqn. Ldr. Henri Gonay die er 27 missies mee vloog. Op 24 september 1943, tijdens een escorte vlucht van 12 Mitchell bommenwerpers (missie Ramrod 242) naar Amiens, schoot F/O Desmond F. Ruchwaldy met MH415 een Fw 190 uit de lucht. Op 4 oktober werd MH415 overgedragen aan het No.222 (Natal) Squadron dat ook vanaf Hornchurch opereerde. Met de codeletters ‘ZD-E’ werden 18 missies gevlogen, voornamelijk escorte vluchten voor bommenwerpers.

Mk IXc, MH415, in dienst van het No.222 Squadron

Op 2 januari 1944 werd MH415 overgedragen aan de Air Fighting Development Unit (AFDU) op RAF Wittering, om op 28 september 1944 terecht te komen bij No.126 (Persian Gulf) Squadron op RAF Bradwell. Op 10 januari 1945 werden er reparaties uitgevoerd door Vickers Armstrongs in Oxford, waarna het op 12 januari 1945 terugkeerde op RAF Bradwell. Maar dat was van korte duur, want op 19 januari vertrok MH415 naar 6 MU op RAF Brize Norton, om op 6 februari naar De Havilland in Witney te gaan voor een grote beurt. Het zou niet meer bij een operationele eenheid in de oorlog terecht komen en ging op 29 mei 1945 bij 9 MU op RAF Cosford in opslag.

Op 16 augustus 1946 werd Spitfire Mk IXc, MH415 aangekocht door Nederland, waarna het de volgende dag al naar 76 MU op RAF Wroughton om geheel luchtwaardig te maken. De meeste aangekochte Spitfires werden aangepast tot LF.Mk IXc, de 'clipped wing', versie voor lage hoogtes. Op 26 september 1946 werd MH415 vervolgens naar 47 MU op RAF Sealand om uiteen genomen te worden om in een krat te worden geplaatst. In mei 1947 werd MH415 overgebracht naar de Tillbury haven in Essex om aan boord te worden genomen door de ‘SS Rotti’ om verscheept te worden naar Nederlands-Indië, waar het op 13 juli 1947 aankwam. Na in elkaar gezet te zijn op Kalidjati, maakte MH415 de eerste vlucht op 22 december 1947. Op Semarang werd MH415 ondergebracht als ‘H-18’ bij het 322 Squadron. Er werd geoefend in het werpen van bommen, ermee te schieten en als verkenningsvliegtuig. In september 1948, na 100 uur vliegen, werd MH415 tijdelijk opgeslagen. Tijdens de 2de Politionele Actie zou deze Spitfire geen actie zien. Het werd wel opnieuw in de verf gezet en als ‘H-65’ opgenomen in de tentoonstelling op Andir ter gelegenheid van het 35 jarige bestaan van de Nederlandse luchtmacht (in 1953 werd het predicaat 'Koninklijke Luchtmacht' verkregen toen het een zelfstandige eenheid werd binnen de krijgsmacht).

LF.Mk IXc, MH415, weergegeven zoals het over Indonesië vloog
(Illustratie: Capt._Versteegh, https://live.warthunder.com)

In september 1949 werd MH415 aangewezen om uiteen te worden genomen om verscheept te worden naar Nederland. In juli 1950 arriveerde MH415 in Rotterdam waar het, nog steeds in een krat, op 30 april 1952 aan België werd verkocht. Fokker N.V. op Schiphal verzorgde het opknappen van MH415 welke op 14 februari 1953 de eerste testvlucht maakte. Na zes testvluchten werd MH415 als ‘SM-40’ op 8 april 1953 door Captain Le Grand van de Belgische luchtmacht, naar België overgevlogen om ondergebracht te worden bij L‘Ecole de Chasse op Koksijde. Drie jaar later, begin juni 1956, kwam MH415 terecht bij het civiele bedrijf COGEA, om als doelsleep vliegtuig, met de registratie ‘OO-ARD’, dienst te gaan doen vanaf Middlekerke, Ostende.

LF.Mk IXc, MH415, als 'GW-R' van het No.340 RAF (Ile de France) Squadron

In 1961 werd MH415 gebruikt, naast Spitfires MK297 en MK923 van COGEA, voor de film The Longest Day, waarna MH415 verkocht werd aan het Franse Rousseau Aviation in Dinhard. In 1966 wist Gp. Capt. T. G. Mahaddie MH415 te bemachtigen voor de speelfilm Battle of Britain. Simpson’s Aeroservices Ltd in Elstree maakte het toestel geheel luchtwaardig in de configuratie waarmee een Spitfire tijdens de Slag om Engeland vloog, zoals weer uitgerust met ronde wing-tips. Op 29 december 1966 ontving MH415 de Britse civiele registratie G-AVDJ. Begin 1967 werd de Spitfire naar RAF Henlow overgevlogen door T.A. Davies om in ontvangst te worden genomen door de filmgroep. Op 24 januari 1968 werd Productions Ltd officieel eigenaar van MH415. MH415 was uitgerust met de merktekens ‘N3312/AI-C’ tijdens het filmen in Spanje. Tijdens andere opnames in Engeland en Zuid-Frankrijk zou de Spitfire uitgerust zijn geweest als ‘N3312/AI-C’, ‘N3311/CD-B’, ‘N3321/AI-M’, ‘N2210/CD-A’, ‘N3310/AI-A’, ‘N3322/AI-N’, ‘N3319/ DO-K’ en ‘N3314/AI-E’.

Ergens hiertussen staat de MH415,... gereed voor het filmen van Battle of Britain

Na de opnames van Battle of Britain werd MH415 ‘verkocht’ aan de Texaan Wilson ‘Connie’ Edwards, een piloot die ook Spitfires vloog in de speelfilm. Producers Harry Saltzman and Benny Fisz wilden Edwards pas betalen als er winst uit de film zou komen. Maar daar wilde Edawrds niet op wachten, en stelde voor dat hij 21 Me 109’s (de Spaanse Buchons) en Spitfire MH415 zou meenemen in plaats van geld (hij vermoedde dat de film wel een flop zou worden). In januari 1969 vertrok de Spitfire naar de ranch van Edwards in Big Spring, Texas. Op 1 juni 1972 kreeg het de Amerikaanse registratie N415MH en werd als No.222 Squadron wederom voorzien van haar oorspronkelijke ‘ZD-E’ codes. Maar toch zou Edwards er weinig mee vliegen en verdween uiteindelijk na 36 uur vliegen in Texas in 1973 in opslag.

Mk IXc, MH415, in handen van 'Connie' Edwards over de kale vlaktes van Texas,...
(foto: Harry van der Meer/Peter R. Arnold)

Australische investeerders, Warbirds Flight Club, wisten MH415 aan te schaffen in 2014 via Platinum Fighter Sales waarna het MH415 naar Australië kwam, bij Vintage Fighter Restorations op de luchthaven van Scone, in Australië. De Spitfire werd geheel kaal gemaakt, en ondersteboven gekeerd en totaal weer luchtwaardig gerestaureerd. Waarschijnlijk, maar niet 100% zeker, heeft MH415 nog steeds haar originele Rolls Royce Merlin 66 motor. MH415 kreeg aan het einde van de restauratie de code die ze ook ooit gedragen had, van No.129 Squadron, ‘DV-G’. In maart 2020 werd er met de Spitfire ge-taxiet, maar niet gevlogen. MH415 ging op transport naar Engeland, naar Air Leasing, om de laatste ‘dingetjes’ te doen. Hier werd ook besloten om het weer de No.222 codering te geven, mede vanwege dat Spitfire MH434 ook luchtwaardig is in Engeland, een echt zusterschip. Op 8 april 2021 maakte MH415 in handen van Pete Kynsey de eerste vlucht vanaf Sywell. Kort daarop vloog MH415 samen met MH434 vleugel aan vleugel,… En in januari 2022 werd dus bekend dat MH415 voor een bedrag van Ł 4.5 miljoen te koop staat.

Klik hieronder en u 'vliegt' naar de volgende pagina,...
over de roemruchte MJ271 'Silver Spitfire',...