De American Cemetery in Margraten, in Limburg, is bij veel
mensen bekend, en wordt door net zo velen gezien als
misschien wel de grootste begraafplaats in Nederland waar
oorlogsslachtoffers liggen begraven. Maar Margraten is niet de
enige Geallieerde begraafplaats. Van het Gemenebest zijn in
Nederland ook verschillende begraafplaatsen in Nederland te
vinden. Maar liggen de Geallieerde slachtoffers op
begraafplaatsen die hun land vertegenwoordigen, er is ook
een begraafplaats waar oorlogsslachtoffers uit verschillende
landen bij elkaar liggen, en dat is de,…
Duitse militaire
begraafplaats in Ysselsteyn
Liggen er ruim 8300 omgekomen Amerikanen op
Margraten, op de begraafplaats van Ysselsteyn liggen 31.598
doden begraven. De meeste omgekomen personen op Ysselsteyn
zijn voornamelijk Duitsers. Maar er liggen ook uit Polen, uit
Rusland en uit Georgië. Tevens liggen op deze begraafplaats 85 omgekomen Duitse soldaten
uit de Eerste Wereldoorlog. Ook ziet men regelmatig Nederlandse
namen op de kruisen. Dit is de zwarte bladzijde voor Nederland
in oorlog met en tegen de bezetter; Duitsland. De meeste
Nederlanders die hier liggen zijn Nederlanders die de
verkeerde kant kozen en omkwamen als soldaat bij de
Wehrmacht, of de SS (Schutzstaffel). Ook liggen er Nederlandse
landverraders die collaboreerden met de Duitsers om
bijvoorbeeld het Verzet in Nederland te ondermijnen.
Tijdens de Tweede Wereldoorlog kwamen verscheidene Duitse
militairen om het leven in Nederland, en dan met name in de
eerste oorlogsdagen, en vanaf september 1944 tijdens het
oprukken van de Geallieerden. Maar ook sneuvelden Duitsers
tijdens andere schermutselingen, zoals Luftwaffe vliegers die
door Geallieerde vliegers werden neergeschoten, of simpelweg
door ongelukken. Gedurende de oorlog werden de omgekomen
Duitsers vaak in de omgeving begraven waar ze waren gevallen.
Van de gesneuvelde Duitsers werden in eerste instantie zelfs
rond de 3000 begraven op de huidige Amerikaanse begraafplaats
bij Margraten.
In 1946 besloot de Nederlandse gravendienst om de Duitsers
die verspreid lagen door heel Nederland, te herbegraven op
een centraal punt in een groot rustgebied, en dat werd
Ysselsteyn, nabij Venray. De taak om de begraafplaats in te richten werd toegewezen aan kapitein Boomer.
Kapitein (reserve) J.C. Boomer was in 1945 toegewezen aan het Militair Gezag. Vanaf 21 juni 1946 kwam Boomer bij de Dienst Identificatie en Berging. Woonachtig in Breda reed de kapitein dagelijk op en neer. Hieronder een foto van 9 oktober 1946 toen de eerste, circa 50, lichamen waren aangekomen en tijdelijk begraven waarbij eerst nog houten kruisen waren geplaatst.
Kapitein Boomer bij de eerste kruisen op Ysselsteyn
(Foto: via Hans Boomer)
Een andere foto die rond die tijd is gemaakt verscheen in het dagblad ‘De Tijd’ van 12 oktober 1946. Het onderschrift maakt melding dat ‘Het kruis wacht op 23.000 “ongewenschte dooden” zich verheffend in het hart van het reusachtige kerkhof, dat in de Peel wordt aangelegd voor alle in Nederland tijdens den oorlog begraven Duitschers.’ De eerste officiële herbegraving,
Unteroffizier Johann Siegel, vond plaats op 15 oktober 1946. Op 3 april 1948 werd Boomer zijn taak overgenomen door kapitein Timmermans. In 1949 verliet Boomer de Dienst Identificatie en Berging. (Voor bovenstaande informatie en foto ben ik dank verschuldigd aan de kleinzoon van kapitein Boomer, Hans Boomer).
De eerste,... Unteroffizier
Johann Siegel
In 1948 werd kapitein Lodewijk Johannes Timmermans
aangesteld als beheerder van de begraafplaats. Timmermans had
direct na de oorlog dienst gedaan bij het Amerikaanse leger,
waar hij als luitenant werkzaamheden verricht bij een
detachement mijnopruimers. Tijdens zijn werk, stapte
Timmermans op een zogenaamde ‘houtmijn’ (een antipersoneel
mijn in een houten kistje, welke niet met een metaaldetector
was te lokaliseren). De ontploffing sloeg bijna het licht uit
beide ogen. In een Canadees verpleeghuis leerde hij een Duitse
soldaat kennen, die ook na het herstel van Timmermans aan
zijn zijde bleef. Langzaam aan leerde Timmermans in die
periode dat niet alle Duitsers slecht waren, en schoof dit
vooroordeel steeds verder naar achteren.
Kapitein Lodewijk Johannes
Timmermans
Toen kapitein Timmermans benoemd werd tot beheerder van de
begraafplaats, zou dit een tijdelijk aanstelling zijn. Maar
uiteindelijk zou Timmermans deze positie bekleden tot hij met
pensioen ging in 1976! Zijn inzet en toewijding, hij verzorgde
niet alleen de begraafplaats, maar legde ook graven aan,
bracht ook de Nederlanders en Duitsers dichterbij elkaar.
Timmermans zal best trots geweest zijn op de eretitel die hem
werd gegeven:‘Vater des Soldatenfriedhofes Ysselsteyn’.
Nadat hij op 28 februari 1995 overleden was, werd aan zijn
laatste wens voldaan, zijn as werd verstrooid op ‘zijn’
begraafplaats.
Na het vertrek van Timmermans, werd vanaf 1 november 1976
het onderhoud geheel overgedragen aan de Volksbund.
Deze begon vanaf mei 1977 met het vervangen van de oude, lage
grafkruisen. Hiertoe werden soldaten van de Duitse Bundeswehr
ingezet. In oktober 1981 was deze operatie gereed. In de twee
jaren hierop werden ook de kameradengraven en de centrale
gedenkplaats en vernieuwd.
Van de 31.598 Duitse soldaten zijn er nog steeds duizenden
niet geïdentificeerd. Vanaf 1950 heeft de gravendienst, tot
rond 1968, onderzoek gedaan om identiteiten vast te stellen.
Hiertoe werd samengewerkt met de Volksbund Deutsche
Kriegsgräberfürsorge en de Duitse Dienststelle in Berlijn.
Hierdoor kon van 7330 personen de identiteit vast worden
gesteld. Helaas zijn er nog zo’n 6000 naamloos begraven.
De Duitse militaire
begraafplaats ligt aan de Timmermannsweg 75, Ysselsteyn
De kruisen zijn gemaakt van een betonnen kern, met een grijze natuurstenen bekleding.
Opvallend is dat op deze, zogenaamde Latijnse kruisen, slechts de naam, geboorte- en
sterfdatum staan (als deze bekend is). Onderaan het kruis staat de locatie code van het graf.
Staat er op Geallieerde stenen ook het onderdeel waar de gesneuvelde diende, dat is weggelaten
op de Duitse kruisen. Dit is gedaan vanwege de gevoeligheid die dit zou kunnen oproepen, zoals
bij mannen die bij de SS dienden. Zo probeert men vernieling of verering te voorkomen.
Het terrein van de begraafplaats bedraagt rond de 28 hectare. Er zijn 106 blokken waarin per
rij (12 rijen) 25 graven liggen (300 graven per blok). Zo zijn er drie en één derde perceel
gescheiden door een centraal pad van 800 meter. Het gehele complex is omgeven door bebossing.
De plaats voor de 85 gevallenen uit de
Eerste Wereldoorlog,...
Bij binnenkomst op de eigenlijke begraafplaats, nadat men eerst het bezoekerscentrum heeft gepasseerd,
waar onder andere de ligplaatsen van alle bekende graven zijn opgetekend in registers en ter inzage liggen,
ziet men links in een cirkel opgesteld enkele kruisen staan rond een sarcofaagachtig object.
Hier rusten 85 gevallen uit de Eerste Wereldoorlog. Onder de sarcofaag liggen 13 slachtoffers,
de anderen liggen er omheen. Als u het middenpad volgt ziet u links en rechts in het gras de
bloknummers aangegeven in beton. Hier is een opmerking op zijn plaats;
Mocht u een specifiek graf zoeken en ziet bijvoorbeeld de 'A' staan, dan wil dit niet zeggen
dat dit daarna logisch opvolgt. Aan de rechterzijde lopen de blokken keurig in het alfabet, maar
aan de linkerzijde, en de blokken achter het centrale monument, lopen de nummeringen uiteen. Bijvoorbeeld
in het linker blok ligt het vak 'BA' naast 'AZ'.
Voor een uit te printen,
plattegrond van Friedhof Ysselsteyn
'KLIK HIER'
Het centrale monument met links de beiaard
Halverwege is het grote monument, voor de officiële herdenkingen, met een
enorm kruis. Links van het centrale monument staat een vier meter hoge stalen constructie waarin
25 bronzen klokkenhangen.
Deze beiaard speelt, tussen 09.00 uur en 17.00 uur, ieder half uur een melodie. Het initiatief voor
de beiaard werd door een moeder van één van de slachtoffers genomen, en met giften van andere familieleden
van slachtoffers gerealiseerd. Het werd in 1960 onthuld.
Eén van de klokken met de naam van een gesneuvelde,...
(in dit geval Peter Friedrich Schmitt die op 27 september 1944 bij Schijndel omkwam)
Vlak voor u de begraafplaats weer verlaat, ziet u links, voor de eerste rij graven, een boompje staan.
Deze boom, een Japanse Ginkgo-biloba (notenboom), staat voor hoop en vrede, vanwege het feit
dat na de atoomaanval op Nagasaki en Hiroshima deze boom als eerste in het late voorjaar van 1946 weer
ging bloeien. De boom is op 8 mei 1995 geplant en is het best te bekijken in de zomer, want in
de winter is het een zielige kale tak.
Het begin van het Vredespad,...
Op weg terug naar de parkeerplaats, ziet u links van het pad, door de struiken heen, een kleine
heuvel met daarop drie gebroederlijke bomen staan. Er omheen staan zogenaamde rode 'poppies'
(klaprozen) en hangen witte linten in de takken. Dit is het begin van het 'Vredespad'. Dit pad
volgt een traject door het bos langs foto's, gedichten en tekeningen. Deze zijn over een aantal jaren
gemaakt door Jeugd Ontmoeting Centrum Ysselsteyn, in het kader van Internationale Dag van de Vrede,
op 21 september. Het volgen van dit pad, moet de bezoeker bewust laten nadenken over oorlog en vrede,...
Op de volgende pagina's aandacht voor enkele
omgekomenen die begraven liggen op de Duitse militaire begraafplaats in Ysselsteyn
KLIK
HIERONDER
|