De hedendaagse bezoeker aan Buchenwald parkeert zijn auto voor de gerestaureerde gebouwen van de voormalige SS kazerne. Hierin is een ontvangstruimte ondergebracht alsmede een boekwinkel. Volgt men de aangegeven route, dan komt men ongeveer halverwege uit op de 'Caracho-weg'. Met een bedrukt gevoel, want in je lijf voel je dat het hier beslist niet pluis was en nog steeds is, ga je linksaf naar het beruchte poortgebouw.

Eenmaal de poort door kijkt men over een leeg laag dal waarin alleen nog fundamenten zichtbaar zijn van de houten barakkken die hier eens stonden. Rechtsachter zijn in de verte nog enkele stenen gebouwen te zien en als men naar rechts verder draait ziet men het gebouw met de sinistere schoorsteen tegen het dak,… het crematorium. Voor het in 1940 tot stand kwam, was op die plek een tentenkamp waarin Joden uit Wenen en Polen waren ondergebracht onder erbarmelijke omstandigheden.

Voor men het crematorium betreedt, bezoekt men eerst de zogenaamde ‘Pferdestall’ (paardenstal). Van de originele paardenstal, welke buiten het gevangenkamp ligt, is nu nog slechts het fundament te vinden en heeft deels een reconstructie in het bijgebouw van het crematorium gekregen. De paardenstal was de plek waar Russische krijgsgevangenen werden doodgeschoten. In augustus 1941 was de SS in Sachsenhausen concentratiekamp begonnen met het systematisch executeren van de Russen in speciale voorzieningen daarvoor. Voor de buitenwereld leek het een administratiegebouw, waar men de gevangenen kon onderzoeken, inschrijven, etc. Maar in het echt was het een moordmachine, waarbij de gevangen door een gleuf in de muur in de nek werd geschoten. Ook in Buchenwald werd zo’n ‘faciliteit’ ingericht, in de niet meer gebruikte ‘paardenstal’. In Buchenwald kreeg het de officiële naam ‘Genickschussanlage’ (nekschot faciliteit). Voor de voormalige paardenstal in gebruik werd genomen, werden executies vanaf september 1941 uitgevoerd ten oosten van de Deutsche Ausrüstungswerke. Korte tijd later werd de ‘speciale faciliteit’ in gebruik genomen.

Russische krijgsgevangenen werden binnengeleid door een lange gang waarin schetterende Duitse marsmuziek eventuele 'rare' geluiden moest overstemmen. Halverwege links in de gang werd dan een 'doktersbezoek' afgelegd. Zonder er verder iets bij te denken ging de 'Russische krijgsgevangenen werden binnengeleid door een lange gang waarin schetterende Duitse marsmuziek eventuele 'rare' geluiden moest overstemmen. Halverwege links in de gang werd dan een 'doktersbezoek' afgelegd. Zonder er verder iets bij te denken ging de 'patiënt' dan op verzoek van de 'arts' tegen de wand staan waar de lengte van hem zou worden opgenomen. In een kast aan de andere kant van de wand ging dan een luikje open waardoor het nekschot werd gegeven. De gevangene stond op een houten rasterwerk, zodat het eventuele bloed snel weggespoten kon worden. Een kampgevangene kreeg de opdracht om het lijk vervolgens in een grote bak te dumpen. Als de bak vol dreigde te raken, werd deze door de gevangenen naar het crematorium gebracht.' dan op verzoek van de 'arts' tegen de wand staan waar de lengte van hem zou worden opgenomen. In een kast aan de andere kant van de wand ging dan een luikje open waardoor het nekschot werd gegegeven. De gevangene stond op een houten rasterwerk, zodat het eventuele bloed snel weggespoten kon worden. Een kampgevangene kreeg de opdracht om het lijk vervolgens in een grote bak te dumpen. Als de bak vol dreigde te raken, werd deze door de gevangenen naar het crematorium gebracht.

De vloer van de 'spreekkamer' was van een houten rasterwerk voorzien, over een betegelde vloer, waardoor het bloed wegliep en de zaak gemakkelijk schoongespoten kon worden. In Buchenwald werden tot in 1943 krijgsgevangenen geëxecuteerd, al was de toestroom na de zomer van 1942 fors teruggelopen. Vanwege de terugloop werd de ‘Genickschussanlage’ na 1942 niet meer gebruikt, maar werden de gevangen opgehangen in de kelder van het crematorium. Schattingen lopen uiteen, maar tussen de 7000 en 8500 executies zouden zijn uitgevoerd (een gevangene die de executieorders moest bij houden verklaarde dat er 8475 omgebracht zijn).

Executies werden uit het zicht van de gevangenen gedaan. In september 1944 werd een Pool opgehangen op de appèl-plaats in aanwezigheid van de gevangenen als waarschuwing. De meeste executies met de kogel vonden plaatst op de schietbaan van de Deutsche Ausrüstungswerke, de binnenplaats van het crematorium en soms in de hondenkennel van het commando hoofdkwartier. Een andere plek waar zeker 1100 mannen en vrouwen zijn vermoord, was de kelder onder het crematorium. Aan de muur hingen tegen het plafond 48 haken waaraan een korte strop werd gehangen. Het slachtoffer werd door verstikking daarna omgebracht. Na een half uur verklaarde de kamparts de dood en werd het lijk weggehaald, en kon de volgende opgehangen worden.

In het najaar van 1944 werden 34 geheim agenten van de Geallieerden (Fransen, Belgen, Engelsen en Canadezen) in de kelder opgehangen. Ook had Buchenwald de beschikking over ‘mobiele’ galgen. Als er in sub-kampen ‘gestraft’ moest worden, werden de galgen overgebracht en opgebouwd. Vooral veel Polen werden slachtoffer van de ‘Speciale Behandeling’ (Sonderbehandlung) als deze betrapt werden in bijvoorbeeld omgang met Duitse vrouwen.

Als men de binnenplaats van het crematorium betreedt, wordt men niet gewaarschuwd voor wat men hier te zien krijgt. Voor men de ruimte binnengaat waar de beruchte ovens staan, zou men zo maar even de trap kunnen afdalen naar de kelder onder het crematorium. Wat zich hier aan gruwelen hebben afgespeeld, valt niet te bevatten. In deze kille kelder hangen als stille getuigen nog steeds de vleeshaken aan de muren waaraan gevangenen werden opgehangen. Wie deze kelder betrad als slachtoffer kon er van uit gaan nooit meer het daglicht te zullen aanschouwen.

Met een zwaar hart is het dan weer de trap op, langs de gruwelplek van bovenstaande foto, om door een houten deur de ruimte te betreden waar de ovens staan. Mochten er nu nog zijn die de holocaust niet geloven, hier wordt men met de koude feiten geconfronteerd.

In de crematoriumruimte zijn zes ovens geplaatst in twee blokken van een opvallende lichte baksteen die deze plek onwerkelijk doet overkomen. De huidige bakstenen ovens zijn omlijst met zwart geverfde strips. Alles geeft een vals toonbeeld van schoonheid. Toen deze plek ontdekt werd door de Geallieerden lagen de ovens vol met half verkoolde menselijke skeletten. Tussen de twee ovenbakken is een altaar ingericht dat er spontaan uitziet en daardoor juist aangrijpender wordt.

In het kamp van Buchenwald waren ook 353 geestelijk- en lichamelijk gehandicapte gevangenen aanwezig, van de 7203 gevangenen die in het kamp verbleven op 15 juli 1940. Deze mensen waren voor de Duitsers van generlei nut, en werden als een lastpost gezien. De nieuwe tewerkstelling officier Grimm (alleen die naam al), drong er begin 1941 op aan ‘deze uitvreters’ verplaatst moesten worden naar Dachau concentratiekamp. In de zomer van 1941 werd met deze operatie begonnen. Dit werd mede mogelijk gemaakt door de invoering van het zogenaamde ‘euthanasie programma’ waarbij alle ‘imbecielen en kreupelen’ uitgeroeid moesten worden. Buchenwalds kampcommandant Koch had geheime orders ontvangen van Himmler, onder de codenaam ’14 f 13’, dat hier ook alle Joden onder vielen.

Half juni 1941 kwamen er een aantal ‘euthanasie experts’ om de eerste slachtoffers aan te wijzen. Op 13 en 14 juli werden groepen van respectievelijk 94 en 93 gevangenen afgevoerd naar Sonnenstein om daar vergast te worden. In maart 1942 werden 468 Joden afgevoerd uit Buchenwald om vergast te worden in Bernburg (in oktober 1942 werden 405 Joden naar Auschwitz overgebracht om te worden vergast, 234 bleven in Buchenwald achter omdat deze tewerkgesteld waren bij de wapenfabriek 'Gustloff-Werk II'). Daar tussendoor had Koch ook orders ontvangen om gevangenen op te nemen met tuberculose, asociale en andere ‘ongeschikte’ gevangenen en deze onder ‘speciale behandeling’ te stellen (een SS en Gestapo term welke executeren inhield zonder formaliteiten). Op 6 juli 1941 arriveerden 1000 ‘patienten’ uit Dachau en op 12 juli 1941 nog eens 1008 zieken in Buchenwald. Aangekomen in Buchenwald werden de tuberculose patienten (waarvan de meeste alleen maar in slechte levensomstandigheden verkeerden) er direct uitgehaald en apart gezet om later met een hexobarbitaal injectie te worden omgebracht.

Kampcommandant Koch had de reputatie de meest brute kampcommandant van allemaal te zijn. Koch was vanaf de bouw al betrokken bij alles wat in Buchenwald zich afspeelde, en hij was enorm corrupt. Deze aantijgingen leidde uiteindelijk ertoe dat hij overgeplaatst werd naar Lublin. Hier richtte hij, samen met zijn ondergeschikte schorem dat meegekomen was uit Buchenwald, het concentratie- en vernietigingskamp Majdanek op. Maar de corruptie schandalen achtervolgden Koch, en nadat Himmler hem had laten vallen, werd Koch na een proces in Buchenwald in april 1945, een week voor de Geallieerden er aankwamen, geëxecuteerd.

Koch zijn opvolger in Buchenwald werd Hermann Pister, de voormalige commandant van ‘SS Spezial Lager Hinzert’, die van een 'grote rotzooi' in het kamp een goed lopend 'commercieel' kamp maakte.

Na de gruwelen van het crematorium vervolgt u uw tocht noordwaarts richting de stenen gebouwen aldaar. De meeste gebouwen zijn door de Russen neergehaald, maar enkele zijn in deze hoek bewaard gebleven.

Voor de verdere ontwikkeling
van Buchenwald, klik hieronder

GA TERUG

---