Vanuit Beuzeville-au-Plain is het een korte rit via de D 17 naar Sainte-Mère-Église. Een sleutelplaats tijdens de nachtelijke landingen van de paratroopers van het 82nd Airborne Division en wereldberoemd gemaakt door de speelfilm 'The Longest Day'.

6 JUNI 1944, 01.30 UUR OBJECT: SAINTE-MÈRE-ÉGLISE

Ste-Mère-Église was het object dat ingenomen moest worden door het 82nd Airborne Division. Een bekende scène uit de film 'The Longest Day' gaat over de inname van dit stadje. Tijdens de sprong van de parachutisten stond hier een huis in de brand (daar waar nu het museum staat). Hierdoor waren veel burgers op straat om te helpen blussen. De bewuste pomp staat nog steeds op het kerkplein. Soldaat John M. Steele maakte hier zijn hachelijke sprong. Steele behoorde tot een mortier groep 2nd Platoon van F Company, 505th PIR. Hij bleef uren aan de kerktoren hangen om later krijgsgevangen te worden van de Duitsers (waaraan hij later wist te ontsnappen). Hij was niet de enige die gegrepen werd door de kerktoren, ook Kenneth Earl Russell Sr. werd met zijn parachute slachtoffer van de kerk. Kenneth Russell behoorde tot een Bazooka team. Hij zat in hetzelfde 2nd Platoon als Steele. Met lede ogen moesten de mannen toekijken hoe hun kameraden in bomen terechtkwamen, of in de masten van de elektriciteitskabels. Hulpeloos waren deze een gemakkelijke prooi voor de Duitse geweren. Bijna de gehele ‘stick’ van Steele en Russell zou omkomen rond de kerk en plein van Ste-Mère-Eglise. Russell, eindelijk los van zijn parachute lokaliseerde een stuk Flak geschut. Hij had een N-82 Gammon bom bij zich en wierp deze tussen de Duitse bemanning.

De kerk van Ste-Mère-Église is één van de grote toeristische trekpleisters van Normandië. Mede verantwoordelijk is de speelfilm 'The Longest Day' waarin het stadje een grote rol speelt, met name de rol van Red Buttons als John Steelde die aan de kerktoren bleef haken met zijn parachute. Tegenwoordig nemen argeloze toeristen foto's van de kerk waaraan een pop bungelt die met een parachute aan een pinakel hangt. Maar is dit wel de juiste pinakel? We moeten ons in deze baseren op de andere para die aan de kerk bleef hangen, Kenneth Russell. Deze verklaarde later dat hij John Steele zag hangen aan de eerste pinakel, maar omdat hij niet bewoog nam hij aan dat deze gesneuveld was. En dit is zeer aannemelijk, daar beide aan de achterzijde van de kerk neerkwamen (Rue de Général Koenig). Russell kwam op de hoek van de kerk (direct links boven van de hoofdingang, kopse kant) vast te zitten maar wist zich te bevrijden. Hij zag onder zich hoe een andere para landde, Sergeant John Ray, die door een Duitser werd neergeschoten. Toen de Duitser op Russell wilde schieten schoot de dodelijk verwonde Ray hem neer met zijn pistool.

Russell wist zich lost te snijden en liet zich naar de grond zakken, hier checkte hij eerst John Ray die geen teken van leven meer gaf, en keek om naar de op dat moment onbekende parachutist aan de pinakel. Russell had het idee dat de para aan de kerktoren gedood was, daar deze niet bewoog. Later hoorde hij dat de 'gedode para' zich dood had gehouden nadat op hem was geschoten, en dat hij één van zijn eigen stick was, John Steele.Dus vanaf de hoek van de kerk, kon hij Steele zien hangen.

Had Steele aan de verst gelegen pinakel gehangen, dan had Russell hem waarschijnlijk niet of slecht kunnen zien in het donker. John Steele heeft zich nooit ertegen uitgesproken toen hij Ste-Mère-Église na de oorlog bezocht dat het eigenlijk een pinakel was aan de achterzijde van de kerktoren,... Dat de pop aan de kant van het plein hangt is voor de toeristen gedaan. Dit kan mede (onbewust) ingegeven zijn door Steele zelf. Er is een beroemde foto dat Steele vanaf het kerkplein naar de toren wijst waaraan hij gevangen werd, wat dus de verkeerde plek was.

In de kerk zijn twee glas-in-lood ramen te bewonderen die de nachtelijke sprong herdenken. Boven de hoofdingang is ontworpen door Paul Renaud, zoon van de burgemeester ten tijde, Alexandre Renaud. Hierop is de Maagd Maria afgebeeld geflankeerd door paratroopers. Het andere venster is gedoneerd door veteranen van de 82nd Airborne Division. Hierop is Sint Michael afgebeeld, beschermpatroon van de paratroopers.

Het museum, met de daken in de vorm van parachutes, schuin tegenover de kerk in Sainte-Mère-Église is zeer de moeite waard, en trek daarvoor minstens 2 uur uit. In het eerste paviljoen stond ooit de Waco CG-4 zwever, welke nu in een nagelnieuw paviljoen is ondergebracht. In het eerste paviljoen bevindt zich ne een tentoonstelling over de bevolking in bezetting. Onder een ander dak is een C-47 transportvliegtuig te vinden. Tevens zijn er zeer veel persoonlijke objecten geschonken door veteranen te bezichtigen. Daarbuiten op het terrein verschillende stukken 'hardware', zoals een Sherman tank, een M8 Greyhound, een Dodge en een GMC truck.

In 2014 is een nieuwe vleugel geopend in het Airborne Museum. Dit is een geweldige aanvulling geworden. Men stapt een deur binnen, en gelijk sta je in een C-47 die met donderdend geweld over de Cotentin vliegt. In het donker flitst het afweervuur, en hoort men de commando's aan de troepen aan boord schreeuwen. De trillingen door het geluidsysteem wekt de suggestie dat je echt in het toestel zit. Bij het verlaten van de C-47 krijgt men een windvlaag in het gezicht alsof je echt naar buiten stapt. Via een doorzichtige vloer loopt men naar de verdere tentoostellingen.

Fraai vormgegeven poppen, die echt op de mannen lijken die ze uitbeelden, dragen de originele uniformstukken, zoals bijvoorbeeld van General Gavin, Lt.Col. Vandervoort, General Ridgeway, maar ook van DeGlopper, de Medal of Honor drager. In een vitrine hangen de medailles van John Steele en staan de 'jumpboots' van Ken Russell (beide hingen aan de kerk van Ste-Mère-Église). Dit nieuwe deel is prachtig opgezet, en moet men bezoeken als men dit museum aandoet.

In 2016 werd wederom een nieuw paviljoen op het museum terrein geopend. Het lijkt niet groot maar dat komt vanwege het feit dat hier, in het achterste deel, een fraaie filmzaal is ingebouwd. Het voorste deel van de tentoonstellingsruimte is waar de tijdelijke wissel tentoonstellingen worden gehouden. De eerste was een kleine tentoonstelling over het Ardennen Offensief, en in 2018 was er een verzets en ondergrondse tentoonstelling. Zo hoort een museum het te doen, zodat bezoekers terugkeren. Ook nieuw sinds 2018 is 'Walkway to Victory', een herdenkingspad met tegels waarin namen zijn gegraveerd van bekende en minder bekende militairen die deelnamen aan de landingen in Normandië. Men kan als bezoeker een naam doneren. Wat opvalt is dat alle bekende namen van 506th PIR. Easy Company (Band of Brothers) nu nog de boventoon voeren.

Jarenlang stond er een M4A1(76)W in een late versie die nooit in Normandië actie heeft gezien. In februari 2017 werd een andere Sherman tank geplaatst. Deze, een M4A4, lijkt meer op zijn plek vanwege de uitstraling die deze versie heeft, met het standaard 75mm kanon. Maar ook dit is eigenlijk een type dat niet geheel correct is. Het is een versie welke na de oorlog is omgebouwd door de Fransen om een Continental motor in te passen (een zogenaamde M4A4(T).

In 2023 werd een vijfde paviljoen geopend waar de originele Waco zwever in een fraai diorama werd geplaatst. Ook zijn hier veel zaken in vitrines te vinden die een binding hebben met de 'Glider' troepen. Waaronder documenten en bodemvondsten.

In en rond Ste-Mère-Église werden drie tijdelijke begraafplaatsen aangelegd. De eerste Amerikaanse begraafplaats voor slachtoffers onder de paratroopers en de manschappen die op Utah Beach omkwamen werd aangelegd zo'n 200 meter ten oosten van de kerk (tegenwoordig zijn hier sportvelden te vinden). Op Cemetery No.1 werden 3195 slachtoffers ter aarde besteld welke later naar de American Cemetery bij Colleville-sur-Mer werden overgebracht voor herbegraven aldaar, tenzij de familie had verzocht om hun vaders en zonen terug te brengen naar de Vereingde Staten.

Een tweede Amerikaanse begraafplaats werd aangelegd aan de Route Chef du Pont (D67), aan de zuidwest kant van Ste-Mère-Église. Is Cemetery No.1 goed te vinden, Cemetery No.2 is iets lastiger te bereiken, daar er geen parkeergelegenheid is, slechts de berm. In deze dodenakker werden 4788 soldaten begraven, waaronder General Theodore Roosevelt Jr. die overleden was op 12 juli 1944 aan een hartaanval. Ook van deze slachtoffers zijn later de meesten herbegraven op de American Cemetery bij Colleville-sur-Mer. Van Cemetery No.2 is geen spoor terug de vinden en herinnerd alleen een monument aan de tijdelijke begraafplaats.

De derde tijdelijke Amerikaanse begraafplaats werd aangelegd aan de D70, de Rue de la Libèration. Om deze te vinden moet u vanaf Chef-du-Pont richting Blosville rijden. Na ongeveer 3 kilometer staat aan de rechterzijde op de hoek van een landweg het monument voor Cemetery No.3. (200 meter voor u de N13 onderdoor gaat). Op deze begraafplaats werden 5804 omgekomen soldaten ter aarde besteld. Deze begraafplaats is nu weer een weiland geworden nadat de slachtoffers overgebracht zijn naar Colleville-sur-Mer of gerepatrieerd naar de Verenigde Staten.

Aan de voorzijde van de monumenten die herinneren aan de begraafplaatsen staan de legereenheden die hier ter aarde waren besteld. Op het eerste gezicht lijken het alleen slachtoffers van de 9th Infantry Division, 79th Infantry Division en de 1st Engineer Amphibious Brigade die hier begraven waren, maar op de zijkanten staan ook andere eenheden die hun doden te betreuren hadden, zoals de 82nd en de 101st Airborne Division, 4th Infantry Division, 70th Tank Battalion, 746th Tank Battalion en de 90th Infantry Division.

Vlakbij de voormalige Cemetery No.3 is een nieuw museum, welke in 2023 werd geopend. Dit museum is het voormalige hoofdkwartier van General 'Lighting Joe' Joseph Lawton Collins, commandant van US VII Corps. Het 'D-Day Collins Museum' is ondergebracht in Château de Franquetot, een grote ommuurde boerenplaats. Na het vertrek van Collins en zijn staf keerde de dagelijkse gang op de boerderij weer terug. De vele kamers die gebruikt waren door Collins en zijn staf werden afgesloten en vergeten. Maar met de aankomende 80 jaar herdenkingen voor D-day, werd besloten de kamers open te gooien en weer in te richten zoals die in juni en juli 1944 in gebruik waren.

Het is werkelijk vebazingwekkend wat in de tentoonstelling is samengebracht. Enorm veel gevonden atributen uit boerenschuren en van veteranen staan en hangen in vitrines. Maar, het idee dat de kamers, waar niets aan opgeknapt lijkt, de echte sfeer ademt van 1944, dat maakt deze plek van historisch belang. Er is een aardige shop, en een in stijl ingerichte bar-bistro. Tijdens onze bezoek stonden er ook verschillende voertuigen, zoals twee Jeeps, en een GMC. Ook is er de mogelijkheid gebruik te maken van de B&B aldaar, ze hebben verschillende kamers.

Het is gemakkelijk te vinden. Vanuit het zuiden op de N13, neem de afslag Blosville, Houseville. Na 2 km, linksaf D70, onder de N13 door. Na 250 meter bereikt u het monument (linkerhoek) van Cemetery No.3. Ga op dit punt linksaf de landweg in. Na 300 meter op de T-splitsing rechtsaf. Château de Franquetot ligt op 200 meter verder,... Vanaf het noorden op de N13 is het nog gemakkelijker, neem de afslag Bosville, D70, na 150 meter rechtsaf naar het monument Cemetery No.3.